του Σταύρου Χατζηθεοδώρου (*)
Όταν τη γαλήνη ενός δωματίου σπάει ο ήχος του όπλου, χτίζεται ο κόσμος από την αρχή. Καμία επόμενη μέρα δεν θα μοιάζει με τις προηγούμενες. Ξαναμοιράζεται η τράπουλα των ρόλων στην οικογένεια με όσα κομμάτια πλέον της έχουν απομείνει.
Η Κατερίνα Μαλακατέ στο νέο της μυθιστόρημα “Χωρίς Πρόσωπο” (Μεταίχμιο 2020) το γνωρίζει πολύ καλά αυτό και με το πάτημα της σκανδάλης μιας καραμπίνας μας εισάγει σε ένα κόσμο αλλεπάλληλων μεταμορφώσεων.
Ακολουθώντας κατά γράμμα τη ρήση του σπουδαίου αμερικανού θεωρητικού της γραφής Syd Field από τη δεύτερη κιόλας σελίδα μάς βάζει δύσκολα και τα θραύσματα της προσπάθειας για αυτοχειρία του ήρωα διαπερνούν τις σελίδες του βιβλίου μέχρι τέλους.
Ο Διονύσης 23 ετών νέος γεμάτος αντινομίες. Ζει στο νησί αλλά αντιπαθεί τη θάλασσα. Είναι ιδιόμορφα θρησκευόμενος, μα διατηρεί ερωτική σχέση με την πρώτη του ξαδέρφη. Λατρεύει τα όπλα παρότι τον απωθεί η βία. Μία μητέρα -η κυρία Κάλια- που ξέχασε να ζήσει προσκολλημένη όλο και περισσότερο στο γιο της. Ένας πατέρας με βαριά σκιά, απών. Ο μικρότερος αδερφός χαμένος στην ανωνυμία του μητροπολιτικού κέντρου, αρνούμενος να κοιτάξει πίσω. Σε έναν από τους διαρκείς καυγάδες με τους γονείς του ο Διονύσης αυτοπυροβολείται. Χάνει το πρόσωπό του αλλά όχι τα πάντα. Του περισσεύει η ζωή. Έστω μισή. Για 15 χρόνια ως άλλος Τζόνι (από το ομώνυμο βιβλίο/ταινία του Ντ. Τράμπο) ζει φασκιωμένος, απομονωμένος στο απόλυτο σκότος με μόνη διέξοδο τη μεγάλη πλατεία των μέσων δικτύωσης. Καταθλιπτικός, μονήρης, υπαινικτικός, ιδιότροπα στοχαστικός, διαπρέπει. Ώσπου στο πρόσωπο της Μάνιας – γιατρού και κατοπινής ερωμένης του- συναντιέται με το δικαίωμα στη δεύτερη ευκαιρία. Να ξαναφτιάξει το έξω μα και το μέσα του.
Ξεκινάει ένα ταξίδι κυματισμών, επαναπροσδιορισμών, αναστοχασμών, πισωγυρισμάτων. Μία πορεία όψιμης ενηλικίωσης.
Η συγγραφέας μας προσφέρει ένα βιβλίο σκληρού ρεαλισμού και συμφιλίωσης με τους δαίμονες που κρύβει ο καθένας μέσα μας. Ορμώμενη από ένα είδος ευγενούς θάρρους βουτάει σε ένα απέραντο πέλαγος ψυχικών δονήσεων θέτοντας αναπάντητα ερωτήματα βιοηθικής. Ήρωες που αγωνιωδώς αναζητούν το καινούργιο τους πρόσωπο, τα πατήματα και τις ανάσες τους.
Αφήγηση και πρωτοπρόσωποι μονόλογοι με καρφωμένες λέξεις σε ένα ταιριαστό πάντρεμα λιτότητας και ευθυβολίας. Η Μαλακατέ κρίνει πως το βάρος του θέματος απαιτεί οικονομία και σιωπή. Μορφή ντεκουπαρισμένου σεναρίου χωρίς να υπολείπεται λογοτεχνικότητας. Μικρά εικονίδια και τίτλοι μικρών υποκεφαλαίων τοποθετημένα με ευρηματικότητα.
Σε μία χώρα όπου ένας 25χρονος ποδοσφαιριστής θεωρείται ακόμη ταλέντο τι θα μπορούσαμε να πούμε για μία συγγραφέα που λίγο μετά τα 40 γράφει το τρίτο πολλά υποσχόμενο μυθιστόρημα της; Καλύτερα τίποτα. Εξάλλου το μαχαίρι κράτα πάντα ο χρόνος και η “πιάτσα”.
(*) Ο Σταύρος Χατζηθεοδώρου είναι εκπαιδευτικός.
Κατερίνα Μαλακατέ, Χωρίς πρόσωπο, Μεταίχμιο
