Αστυνομική Βιβλιοθήκη 2 , Μάρτιος 2021 (του Μάρκου Κρητικού)

0
1613

 

του Μάρκου Κρητικού

 

Manuel Vázquez Montalban – Ο σέντερ φορ δολοφονήθηκε το σούρουπο (1988) 

Μετάφραση: Βέρα Δαμόφλη

Μεταίχμιο (Φεβρουάριος 2021 – 1η έκδοση 2006)

σελ. 320

 

Τον προηγούμενο μήνα οι εκδόσεις Μεταίχμιο επανέκδωσαν το εξαντλημένο μυθιστόρημα Ο σέντερ φορ δολοφονήθηκε το σούρουπο και, όπως έχουν ανακοινώσει, στις 22 Απριλίου θα επανακυκλοφορήσει το επίσης εξαντλημένο Τα πουλιά της Μπανγκόκ, και τα δύο με πρωταγωνιστή τον θρυλικό ντετέκτιβ Πέπε Καρβάλιο.

Ο Καταλανός Μανουέλ Βάθκεθ Μονταλμπάν (1939-2003) ήταν πολυγραφότατος και πολυβραβευμένος αριστερός διανοούμενος, ποιητής, συγγραφέας και δημοσιογράφος. Έγραψε κοινωνικά και αστυνομικά μυθιστορήματα, καθώς και δοκίμια κυρίως πολιτικής και κοινωνιολογικής θεματολογίας. Το 1995 τιμήθηκε με το Εθνικό Βραβείο Ισπανικών Γραμμάτων για το σύνολο του έργου του και την προσφορά του στην παγκόσμια λογοτεχνία. Θεωρείται από τους πρωτεργάτες και πιο επιδραστικούς συγγραφείς του μεσογειακού νουάρ. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτό του διάσημου Ιταλού Αντρέα Καμιλλέρι που, αποτίοντας φόρο τιμής στον σπουδαίο ομότεχνό του, έδωσε το όνομά του (Σάλβο Μονταλμπάνο) στον ντετέκτιβ-ήρωα των βιβλίων του. Ο Μονταλμπάν γνώρισε παγκόσμια επιτυχία για τη σειρά των βιβλίων του με πρωταγωνιστή τον γαστρονόμο-ντετέκτιβ (!) Πέπε Καρβάλιο –έναν από τους πιο ιδιόρρυθμους και απαιτητικούς ήρωες της αστυνομικής λογοτεχνίας–, ο οποίος συνδέεται με μια πόρνη πολυτελείας, καίει στο τζάκι του σπιτιού του βιβλία λογοτεχνίας και έχει στενές σχέσεις με τον υπόκοσμο. Η σειρά διαδραματίζεται στη Βαρκελώνη, την αγαπημένη γενέτειρα του συγγραφέα, ο οποίος μέσα από τις περιπέτειες του αντισυμβατικού ντετέκτιβ καταγράφει με κριτική ματιά ένα ευρύ κοινωνικοπολιτικό, ιστορικό και πολιτισμικό χρονικό του τελευταίου τρίτου του 20ού αιώνα, καθορίζοντας μια από τις βασικές συνθήκες του μεσογειακού νουάρ. «Κανείς στη Βαρκελώνη δεν αναφέρει τον Μονταλµπάν µε το επίθετο ή το πλήρες όνομά του. Όλοι τον λένε Μανόλο, ακόμα και σήμερα, χρόνια μετά τον θάνατό του. Ο Μανόλο συμβολίζει για τους Βαρκελωνέζους την ψυχή της Βαρκελώνης», αναφέρει χαρακτηριστικά ο Πέτρος Μάρκαρης για τον δημοφιλή Ισπανό συγγραφέα και στοχαστή, που με την πρισματική οπτική του έθεσε εξαρχής ψηλά τον πήχη του μεσογειακού νουάρ, διευρύνοντας τα όρια της αστυνομικής λογοτεχνίας.

Το μυθιστόρημα Ο σέντερ φορ δολοφονήθηκε το σούρουπο είναι η δέκατη τέταρτη περιπέτεια από τις είκοσι τρεις της σειράς με πρωταγωνιστή τον Πέπε Καρβάλιο. Μας μεταφέρει στη Βαρκελώνη την περίοδο που η πόλη «ζει και αναπνέει» στον ρυθμό των επικείμενων Ολυμπιακών Αγώνων, του 1992. Ο αστέρας του ευρωπαϊκού ποδοσφαίρου Τζακ Μόρτιμερ –«χρυσό παπούτσι» την προηγούμενη αγωνιστική περίοδο– υπογράφει συμβόλαιο στη θρυλική ποδοσφαιρική ομάδα της Βαρκελώνης. Η άφιξη όμως του διάσημου σέντερ φορ στην πόλη συνοδεύεται από ανώνυμες επιστολές, απειλητικές για τη ζωή του. Ο πρόεδρος της ομάδας αναθέτει στον Καρβάλιο να ερευνήσει την υπόθεση παριστάνοντας τον ψυχολόγο των παικτών, για να μην κινήσει τις υποψίες του Τύπου. Παράλληλα, παρακολουθούμε τη ζωή του Αλμπέρτο Παλαθίν, παλιάς δόξας του ποδοσφαίρου, που στη δύση της καριέρας του αγωνίζεται σε έναν μικρό ερασιτεχνικό σύλλογο της πόλης. Η κατάσταση περιπλέκεται όταν τις δυο ιστορίες συνδέει μια υπόθεση κερδοσκοπίας…

Ένα πρωτίστως λογοτεχνικό, εξαιρετικά επίκαιρο κοινωνικοπολιτικό νουάρ, μέσα από το προσχηματικό αστυνομικό σενάριο του οποίου ο συγγραφέας καταδεικνύει τα χρόνια κοινωνικά προβλήματα του ρατσισμού, της εγκληματικότητας, της διαφθοράς και των ακραίων οικονομικών ανισοτήτων που μαστίζουν κάθε λιμάνι υποδοχής μεταναστών του ευρωπαϊκού νότου, και αποτυπώνει ρεαλιστικά και χωρίς αναστολές, με τη ματιά του φλεγματικού του ήρωα, τις δύσκολες συνθήκες ζωής των Καταλανών πίσω απ’ τη βιτρίνα της κοσμοπολίτικης Βαρκελώνης. Ο σπουδαίος στιλίστας της γραφής στοχάζεται και φιλοσοφεί για τον αθλητισμό ως «αποτελεσματική παραλλαγή του υποκατάστατου των εξαπατημένων και επιθετικών πολιτών που βιαιοπραγούν ενάντια σε αδύναμες και ανυπεράσπιστες μειονότητες» αλλά και για το ποδόσφαιρο, ως το πιο επιδραστικό μέσο της ποπ κουλτούρας και άρα ιδιαίτερα αποτελεσματικό εργαλείο για τον αποπροσανατολισμό της κοινής γνώμης και τη συγκάλυψη της διαφθοράς.

Βρες το εδώ

Προτάσεις της Αστυνομικής Βιβλιοθήκης από το έργο του Μανουέλ Βάθκεθ Μονταλμπάν με πρωταγωνιστή τον θρυλικό Πέπε Καρβάλιο:

  • H Βαρκελώνη του Μανόλο – Τρεις περιπέτειες του Πέπε Καρβάλιο

Οι θάλασσες του νότου – 1979 (Καρβάλιο #4)

Ο ελληνικός Λαβύρινθος – 1991 (Καρβάλιο #15)

Το βραβείο – 1996 (Καρβάλιο #19)

Μεταίχμιο (2018), μτφρ. Βέρα Δαμόφλη – Κλεοπάτρα Ελαιοτριβιάρη

  • Τατουάζ – 1974 (Καρβάλιο #2)

Μεταίχμιο (2019), μτφρ. Αγγελική Βασιλάκου

 

 

Μίνως Ευσταθιάδης – Κβάντι (2021) 

Ίκαρος  (Ιανουάριος 2021)

σελ. 256

Ο συγγραφέας Μίνως Ευσταθιάδης σπούδασε νομικά στην Αθήνα και στο Ανόβερο και εργάστηκε ως δικηγόρος πριν ασχοληθεί επαγγελματικά με το windsurfing. Το 2012 το θεατρικό έργο του Το γεύμα (Ευρασία) πήρε το βραβείο Πρωτότυπου Θεατρικού της Ε.Θ.Ε. και ήταν στη βραχεία λίστα του διεθνούς διαγωνισμού Eurodram της Γερμανίας. Το 2014 στο τρίτο του μυθιστόρημα, Το δεύτερο μέρος της νύχτας (Ωκεανίδα) –εκδόθηκε και στα Γερμανικά–, κάνει την παρθενική του εμφάνιση ο ελληνικής καταγωγής Γερμανός ιδιωτικός ντετέκτιβ Κρις Πάπας. Μας συστήνεται ως «ο πιο φτηνός ντετέκτιβ στο Αμβούργο» και πρωταγωνιστεί και στα δύο επόμενα βιβλία του συγγραφέα. Ο Δύτης (Ίκαρος, 2018), ένα δυνατό ψυχολογικό θρίλερ με στοιχεία αρχαίας τραγωδίας, οδηγεί τον Κρις Πάπας στο Αίγιο για τη διερεύνηση μιας πολυπλόκαμης υπόθεσης, που θα φέρει στο φως μια αποτρόπαιη ιστορία από την περίοδο της γερμανικής κατοχής. Το μυθιστόρημα ήταν στη βραχεία λίστα του Athens Prize for Literature και εκδόθηκε στα γαλλικά (Actes Sud, 2020).

«Έχασα την άδειά μου και από φτηνότερος ντετέκτιβ του Αμβούργου έγινα ο μοναδικός ντετέκτιβ του Αιγίου», μας ενημερώνει ο Κρις Πάπας στο Κβάντι, στην τρίτη του υπόθεση. Η ιστορία ξεκινάει με τη σκηνή της δολοφονίας του Γερμανού Γκούναρ Ρίχτερ μια φθινοπωρινή νύχτα στους δρόμους της Μονμάρτης, στο Παρίσι. Ο μοναχικός ντετέκτιβ που ζει με τη Μπέτυ Μπλου, τη σκυλίτσα του, δέχεται ένα τηλεφώνημα από τον γιο του θύματος Τεοντόρ, για ν’ αναλάβει την ταφή του πατέρα του στη γειτονική Ζήρια. Έναν μήνα αργότερα και αφού έχει ενημερωθεί για την αυτοκτονία του νεαρού Τεοντόρ σε ψυχιατρική κλινική, δέχεται στο γραφείο του την επίσκεψη ενός αινιγματικού συλλέκτη έργων τέχνης ο οποίος του αναθέτει να βρει τον δολοφόνο του Γκούναρ Ρίχτερ πριν την αστυνομία. Ο Κρις Πάπας θα ταξιδέψει στο Παρίσι αναζητώντας μια μυστηριώδη γυναίκα που συνδεόταν με τον Τεοντόρ και φαίνεται να γνωρίζει πολλά για την υπόθεση…

Στο Κβάντι η αφήγηση δεν είναι γραμμική, αλλά συστρέφεται γύρω από καίρια πρόσωπα και σκηνές της υπόθεσης. Ο συγγραφέας διατρέχει επιδέξια τον αφηγηματικό χωρόχρονο, αποκαλύπτοντας με λεπτούς χειρισμούς κοινά σημεία φαινομενικά ασύνδετων γεγονότων τα οποία έχουν κομβική σημασία στην εξέλιξη της ιστορίας και οδηγούν τελικά στην ευρηματική λύση του μυστηρίου. Ο Κρις Πάπας, που δείχνει να ακολουθεί τις εξελίξεις χωρίς να τις καθορίζει –κλείσιμο του ματιού στους υπερ-ήρωες συναδέλφους του–, λειτουργεί εξισορροπητικά στις υπερβολές της πλοκής που επιτάσσει το είδος, ενώ η παράλληλη τρυφερή ιστορία της Μπέτυ Μπλου αποκαλύπτει διαφορετικά στοιχεία της ψυχοσύστασης του συνήθως ψυχρού ντετέκτιβ.

Ένα συναρπαστικό ψυχολογικό θρίλερ με υποδειγματική νουάρ ατμόσφαιρα και έμφαση στο σασπένς, που τροφοδοτεί με σαρωτική δύναμη το σκοτεινό παρελθόν και πρωταγωνιστών. Η κορύφωση της ιστορίας σε μια ασφυκτικά νοσηρή ατμόσφαιρα γενικευμένης ηθικής κατάπτωσης στην αφρικανική ενδοχώρα είναι το δυνατό σημείο του βιβλίου. Ο Μίνως Ευσταθιάδης μας θυμίζει ότι υπάρχουν και ποιοτικά page-turner αναγνώσματα.

 

Αναγνωστικές προτάσεις της Αστυνομικής Βιβλιοθήκης από το έργο του Μ. Ευσταθιάδη:

  • Το δεύτερο μέρος της νύχτας (Κρις Πάπας #1)

Ωκεανίδα (2014)

  • Ο Δύτης (Κρις Πάπας #2)

Ίκαρος (2018)

 

 

Manuel Puig – Το φιλί της γυναίκας αράχνης (1976)

Μετάφραση: Ασπασία Καμπύλη

Carnivora (Φεβρουάριος 2021)

σελ. 352

 

Οι εκδόσεις Carnivora, ο μονοθεματικός εκδοτικός οίκος που είναι γνωστός για τα ψαγμένα νουάρ μυθιστορήματα σπουδαίων ισπανόφωνων συγγραφέων και για την pulp αισθητική των βιβλίων του, εξέδωσε –μετά από πολλά χρόνια στην Ελλάδα– Το φιλί της γυναίκας αράχνης, ένα εμβληματικό έργο της αργεντίνικης λογοτεχνίας, σε νέα εξαιρετική μετάφραση της Ασπασίας Καμπύλη.

O Μανουέλ Πουίχ (1932-1990) ήταν Αργεντίνος συγγραφέας και σεναριογράφος. Το λογοτεχνικό έργο του χαρακτηρίζει η προσπάθεια διαφυγής από την πολιτική και σεξουαλική καταπίεση στη μακρά περίοδο φόβου και συντηρητισμού εξαιτίας των αλλεπάλληλων απολυταρχικών καθεστώτων. Λόγω των αριστερών του πεποιθήσεων, το 1973 κατέφυγε στο Μεξικό για να γλιτώσει από τις απειλές της διαβόητης παραστρατιωτικής οργάνωσης Triple A. Εκεί τρία χρόνια αργότερα έγραψε το σπουδαιότερο έργο του, Το φιλί της γυναίκας αράχνης, που του χάρισε διεθνή αναγνώριση, αλλά στη χώρα του απαγορεύτηκε και εκδόθηκε για πρώτη φορά το 1985. Μυθιστορήματά του έχουν μεταφραστεί σε περισσότερες από δώδεκα γλώσσες και πολλά από τα σενάριά του για τον κινηματογράφο έχουν βραβευτεί.

Στο μυθιστόρημα Το φιλί της γυναίκας αράχνης, η ιστορία διαδραματίζεται στο κελί μιας φυλακής του Μπουένος Άιρες, τον Απρίλιο του 1975, σε μια σκοτεινή περίοδο λανθάνουσας δημοκρατίας που προλείαινε το έδαφος για τη σκληρή δικτατορία του Βιδέλα, την αμέσως επόμενη χρονιά. Δύο κρατούμενοι, ο μεσήλικας Μολίνα που βρίσκεται στη φυλακή για αποπλάνηση ανηλίκου και ο νεότερος Βαλεντίν, πολιτικός κρατούμενος, μέλος μιας επαναστατικής ομάδας που προσπαθεί να ανατρέψει την κυβέρνηση, μοιράζονται το ίδιο κελί. Ο Μολίνα αφηγείται στον Βαλεντίν διάφορες κινηματογραφικές ταινίες που έχει δει -οι περισσότερες παραπέμπουν σε γνωστά φιλμ νουάρ της δεκαετίας του ’40-σε μια προσπάθεια διαφυγής από τη δυσάρεστη πραγματικότητα του εγκλεισμού στη φυλακή. Ο αναγνώστης, μέσω της παραστατικής αφήγησης των ταινιών και των σχολίων που ακολουθούν, καταβυθίζεται στον αντιφατικό ψυχικό κόσμο των δύο πρωταγωνιστών, αισθάνεται ωτακουστής των εκμυστηρεύσεών τους και γίνεται μάρτυρας της σταδιακής αλλαγής στη σχέση τους, που επιτελείται μ’ έναν τρόπο βαθύ και με κυρίαρχα στοιχεία το συναίσθημα και τον ερωτισμό. Στο δεύτερο μέρος του βιβλίου η απροσδόκητη αποκάλυψη ότι η συμβίωση των δυο κατάδικων στο ίδιο κελί δεν είναι τυχαία πυροδοτεί την αστυνομική ίντριγκα και επιτείνει την αγωνία για την εξέλιξη της ιστορίας, που κορυφώνεται μ’ ένα συγκλονιστικό τέλος.

Ένα έξοχο νουάρ, με στοιχεία θεατρικής φόρμας, όπου εντυπωσιάζει η απουσία κλασικού αφηγητή σε όλη τη διάρκεια του έργου. Η ιδιαίτερα πρωτότυπη αφήγηση, στο μεγαλύτερο μέρος της διαλογική με παραληρηματικά διαλείμματα συνειδησιακής ροής, συμπληρώνεται από υποσημειώσεις του ίδιου του συγγραφέα με αναφορές σε ψυχολογικές θεωρίες για την κατανόηση της ομοφυλοφιλίας που αποτελούν βασικό συστατικό της μυθοπλασίας αλλά και από μια απόρρητη έκθεση της αργεντίνικης αστυνομίας που αποκαλύπτει το τραγικό τέλος της ιστορίας, σε μια εξαιρετικής έμπνευσης συμβολική αντιμετάθεση ρόλων των δύο πρωταγωνιστών. Ένα αριστούργημα της νοτιοαμερικανικής λογοτεχνίας, που αξίζει να διαβαστεί όχι μόνο από τους λάτρεις των νουάρ αναγνωσμάτων.

Το Φιλί της γυναίκας αράχνης μεταφέρθηκε το 1985 στον κινηματογράφο από τον Αργεντινό σκηνοθέτη Έκτορ Μπαμπένκο, με τον εξαιρετικό Ουίλιαμ Χαρτ (Όσκαρ Α΄ αντρικού ρόλου) και τον Ραούλ Τζούλια στους πρωταγωνιστικούς ρόλους. Η ταινία ήταν υποψήφια για τον Χρυσό Φοίνικα στο Φεστιβάλ των Καννών και για τέσσερα βραβεία Όσκαρ, μεταξύ των οποίων και αυτό της καλύτερης ταινίας. Ως θεατρικό έργο σε διασκευή του ίδιου του Μανουέλ Πουίχ, ανέβηκε με επιτυχία στις μεγαλύτερες πόλεις του κόσμου και στην Αθήνα για πρώτη φορά το 1986. Το 1992 έγινε μιούζικαλ σε μουσική Τζον Κάντερ, με περισσότερες από 900 παραστάσεις στο Broadway και με πολλές διακρίσεις.

«Το φιλί της γυναίκας αράχνης: μια πρόσκληση ν’ αναλογιστούμε τη βαρύτητα –άλλοτε ανεπαρκή και άλλοτε υπερβολική– την οποία αποδίδουμε στα συναισθήματά μας, στις αξίες μας και στα ιδανικά μας. Όλο αυτό όμως –και δεν θα μπορούσε να γίνει διαφορετικά εφόσον μιλάμε για τον Πουίχ–, δίχως σοβαροφάνειες, αλλά με το καλύτερο είδος χιούμορ άλλοτε βέβηλου και άλλοτε τρυφερού» (από τον εξαιρετικό πρόλογο του φιλόσοφου και συγγραφέα Marcos G. Breuer).

Βρες το εδώ

 

Άλλες νέες κυκλοφορίες που ξεχωρίζουν:

 

  • Adrian McKinty – Το κορίτσι με τα όπλα

μτφρ: Θάνος Καραγιαννόπουλος, Οξύ

Η τέταρτη από τις επτά –μέχρι σήμερα– περιπέτειες της σειράς με πρωταγωνιστή τον αστυνόμο Σον Ντάφι, την πολιτικά ταραγμένη δεκαετία του ’80, στο Μπέλφαστ.

Βρες το εδώ

 

  • Stuart Neville – Λόγια νεκρών

μτφρ: Βάσια Τζανακάρη, Μεταίχμιο

Η δεύτερη υπόθεση της αρχιεπιθεωρήτριας της αστυνομίας Σερίνα Φλάναγκαν που γνωρίσαμε –ως πρωταγωνίστρια– στο ψυχολογικό θρίλερ, Δεσμοί αίματος (Μεταίχμιο, 2019).

Βρες το εδώ

 

  • Κική Τσιλιγγερίδου – Κρύο δέρμα

Bell

Η μοντέρνα και δυναμική κοκκινομάλλα Στέλλα Άνταμς ­–με προϋπηρεσία στην αντιτρομοκρατική υπηρεσία του FBI– επιστρέφει δριμύτερη στο τελευταίο μέρος της τριλογίας (Βυθισμένος ουρανός – Πύρινη κόλαση – Κρύο δέρμα).

Βρες το εδώ

 

  • Παναγιώτης Κωνσταντόπουλος – Ο θησαυρός

Βακχικόν

Ο ιδιωτικός ντετέκτιβ Πάνος Κουτσόπουλος, ο επονομαζόμενος «Κουτσός», καλείται ν’ ανακαλύψει τον δράστη απειλητικών επιστολών με αποδέκτη έναν πλούσιο επιχειρηματία.

Βρες το εδώ

 

  • Μαρία Χ. Μαλανδρινού – Η τρίτη εκδοχή

Άπαρσις

Ο Λεωνίδας Γαμπέτας θα βρεθεί για άλλη μια φορά στο επίκεντρο περίεργων θανάτων και στη δίνη μιας εποχής που όλα αλλάζουν και τίποτα δεν είναι προφανές.

Αναζητήστε το εδώ

Προηγούμενο άρθροΣτο λουναπάρκ με τον Φερλιγκέττι (του Χρήστου Τσιάμη)
Επόμενο άρθρο«Διπλή προσπέραση» ή διπλή προσπέλαση; (του Γιάννη Βασιλακάκου)

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ

εισάγετε το σχόλιό σας!
παρακαλώ εισάγετε το όνομά σας εδώ