Της Κυριακής Μπεϊόγλου
Ένα βιβλίο γύρω από τον Σαίξπηρ, χωρίς να αναφέρεται ούτε μια φορά το όνομά του, είναι το Άμνετ (Ψυχογιός) της Ιρλανδής συγγραφέα Μαγκί Ο´Φάρελ σε μετάφραση του Αύγουστου Κορτώ. Δεν μιλά για τον Άγγλο διάσημο βάρδο και τα έργα του. Ο Ουίλιαμ Σαίξπηρ είναι ένας απλός άντρας ανάμεσα στους άλλους.
Είναι ο γιος του Ιωάννη και της Μαρίας, σύζυγος της Άγκνες, πατέρας της Σουζάννας και των διδύμων Άμνετ και Τζούντιθ, αλλά ποτέ δεν ονομάζεται. Ο αναγνώστης υποψιάζεται εξ αρχής από την ομοιότητα του ονόματος του Άμνετ με τον διάσημο Άμλετ. Ο Άμνετ πεθαίνει στα έντεκα του χρόνια εξ αιτίας της πανούκλας και ο πατέρας του αρχίζει να γράφει ένα από τα πιο εμβληματικά έργα της παγκόσμιας δραματουργίας.
Η Άγκνες είναι το κεντρικό πρόσωπο. Γύρω από αυτήν κινούνται τα πάντα. Η Ο΄ Φάρελ όπως και σε προηγούμενα βιβλία της έχει έναν χαρισματικό τρόπο να φτιάχνει ηρωίδες. Έτσι, μας παρουσιάζει κι εδώ ένα ονειρικό πλάσμα, που γνωρίζει την δύναμη των φυτών του δάσους, και έχει μια εξαιρετική διορατικότητα γι ´ αυτά που πρόκειται να συμβούν. Γνωρίζει τον Σαίξπηρ όταν εκείνος είναι ακόμα δάσκαλος λατινικών και ο γαντοποιός πατέρας του τον καταδυναστεύει.
Η αφήγηση ξεκινά το 1596 λίγο πριν πεθάνει ο Άμνετ. Η ζωή εκείνους τους καιρούς ήταν δύσκολη και η συγγραφέας μας την παρουσιάζει με γλαφυρότητα. Φαίνεται πως έχει κάνει ενδελεχή έρευνα για την εποχή. Ακόμα κι αν ιστορικά δεν ξέρουμε τις ακριβείς λεπτομέρειες της οικογενειακής του Σαίξπηρ και του θανάτου του γιου του, μας μεταφέρεται σπαρακτικά η απεικόνιση της θλίψης μιας οικογένειας, ειδικά της θλίψης μιας μητέρας. Οι στιγμές που προετοιμάζεται για την ταφή του Άμνετ και όταν πηγαίνει στον τάφο του ή δεν αντέχει να αποχωριστεί τα ρούχα του είναι από τις καλύτερες λογοτεχνικές σκηνές του βιβλίου. Όλο το βιβλίο πάντως είναι μια γιορτή για τις αισθήσεις. Ένα «πλούσιο γεύμα» για τους αναγνώστες που είναι πεινασμένοι για βιβλία γραμμένα με επιδέξιο τρόπο, πολλούς χαρακτήρες, και ιστορικές λεπτομέρειες. Ο λυρισμός ξεχειλίζει σχεδόν σε κάθε σελίδα. Ακόμα και η τρομερή αρρώστια, η πανούκλα, που καταφθάνει στην πόλη περιγράφεται πολλές φορές με την ένταση αρχαίας τραγωδίας.
Το αποκορύφωμα αυτής της ιστορίας, όπως θα περίμενε κανείς, θα έρθει από τον Σαίξπηρ που γράφει τον «Άμλετ» λίγα χρόνια μετά το θάνατο του γιου του. Η αλήθεια είναι πως διαβάζοντας το βιβλίο της Μάγκι Ο´Φάρελ στάθηκα με περισσότερη προσοχή στον περίφημο στίχο: «Είμαι νεκρός: Συ ζωντανός• …πάρε με πόνο την ανάσα, να πεις την ιστορία μου (Άμλετ, Πράξη 5, Σκηνή 2). Στάθηκα στον πατέρα που μετουσιώνει τη θλίψη σε τέχνη για να λυτρωθεί, να απαλύνει τον άφατο πόνο από τον χαμό του γιου του. Το σίγουρο είναι πάντως πως ο Άμνετ ως ιστορικό πρόσωπο όπως έχει προβλέψει και η Ο´ Φάρελ θα μείνει στην αιωνιότητα ακόμα κι αν ο κόσμος τον φωνάζει Άμλετ.
Μάγκι Ο´Φάρελ, Άμνετ, μτφρ. Αύγουστος Κορτώ, Ψυχογιός
Βρες το εδώ
