επιλέγει ο Μάρκος Κρητικός
Παραμονές του νέου έτους το περιοδικό Ο ΑΝΑΓΝΩΣΤΗΣ είχε δημοσιεύσει μία επιλογή από τα καλύτερα αστυνομικά του 2022. Με αυτά τα οκτώ κλείνει ο κύκλος των καλυτέρων μυθιστορημάτων που εκδόθηκαν την χρονιά που πέρασε.
Ο πλήρης κατάλογος εδώ
Τόπος
σελ. 248
Τον Οκτώβριο του 1986, ο Διονύσης Έξαρχος, υπαστυνόμος στο τμήμα Ανθρωποκτονιών της Ασφάλειας Αττικής, ενώ βρίσκεται για ολιγοήμερες διακοπές στο χωριό Συράγγελο της Μάνης, το πτώμα ενός ντόπιου που εντοπίζεται σε έναν ελαιώνα της περιοχής, θα αναστατώσει την τοπική κοινωνία. Αν και φαινομενικά πρόκειται για αυτοκτονία, ο Έξαρχος δεν πείθεται και ζητά από την υπηρεσία του, να αναλάβει την υπόθεση. Η συναισθηματική εμπλοκή του στην ιστορία θα αλλάξει τα δεδομένα και ένα νέο έγκλημα θα αποκαλύψει κίνητρα που έρχονται με σαρωτική δύναμη από το σκοτεινό παρελθόν των πρωταγωνιστών. Ένα πρωτότυπο, μη αστικό αστυνομικό μυθιστόρημα με ελληνική ταυτότητα. Ο συγγραφέας με κινηματογραφική γραφή και υποδειγματική κλιμάκωση του σασπένς στο δεύτερο μέρος του βιβλίου, οδηγεί την υπόθεση σε μια ανατρεπτική λύση που ορίζει το πεπρωμένο μιας τραγικής ηρωίδας του. Πιο δυνατό στοιχείο του μυθιστορήματος, η πειστική ανατομία των παθογενειών της ελληνικής επαρχίας τη δεκαετία του ΄80, που τροφοδοτούσαν μεταξύ άλλων, η κατάχρηση εξουσίας και η διαφθορά των τοπικών αρχόντων. Ο σεναριογράφος και σκηνοθέτης Γιώργος Ξανθόπουλος δημιουργεί αίσθηση στο συγγραφικό του ντεμπούτο, με ένα από τα πιο ενδιαφέροντα ελληνικά αστυνομικά μυθιστορήματα της χρονιάς που μας πέρασε.
Φρεντερίκ Φαζαρντί – Full speed
Μετάφραση: Γιάννης Καυκιάς
Οι Εκδόσεις των Συναδέλφων
σελ. 304
Μια πολύνεκρη τρομοκρατική επίθεση στον προαστιακό σιδηρόδρομο συγκλονίζει το Παρίσι. Ο Αντόνιο Παντοβάνι, ο ικανότερος αστυνομικός διευθυντής και υπαρχηγός στη μονάδα Δίωξης Εγκλήματος, καλείται εσπευσμένα να εγκαταλείψει την εξιχνίαση μιας σειράς τελετουργικών φόνων τραβεστί και να αναλάβει την υπόθεση. Με τους παλιούς γνώριμους που έχουν απομείνει ζωντανοί στην ομάδα του και προσθήκες νέων, έχει προθεσμία πέντε ημερών «για να φέρει τους τρομοκράτες ζωντανούς ή νεκρούς στα πόδια του υπουργού». Θα ακολουθήσει ένα άνευ προηγουμένου αιματοκύλισμα στους δρόμους του Παρισιού. Ένα σκληρό πολυ-φονικό μυθιστόρημα, που εκτυλίσσεται σ’ ένα τρομακτικό κόσμο γενικευμένης ηθικής κατάπτωσης και φανατισμού με ψυχικά διαταραγμένους αντιήρωες που αμφισβητούν και ονειρεύονται να καταστρέψουν, κάθε έννοια κουλτούρας και εξουσίας. Στο άγριο αυτό μυθιστορηματικό τοπίο, ο Φρεντερίκ Φαζαρντί, με πρωταγωνιστή τον θρυλικό Παντοβάνι που μπορεί να γίνει απίστευτα κυνικός με όποιον προσβάλει τις αξίες του αλλά παραμένει «επικίνδυνα ευσυγκίνητος» έναντι των κοινωνικά αδικημένων, στήνει μια μάχη ακραίων ιδεών και, με απόλυτη λιτότητα εκφραστικών μέσων «αλά Μανσέτ», ξέφρενο αφηγηματικό ρυθμό, και μαύρο χιούμορ ασκεί δριμεία πολιτική και κοινωνική κριτική, όπως επιτάσσουν οι συμβάσεις του νεοπολάρ. Το Full speed είναι η έκτη και τελευταία περιπέτεια της σειράς.
William McIlvanney-Ian Rankin – Το σκοτάδι παραμένει
Μετάφραση: Χίλντα Παπαδημητρίου
Μεταίχμιο
σελ. 272
O Σκωτσέζος συγγραφέας Γουίλιαμ ΜακΊλβανι, θεωρείται ο πρωτεργάτης του tartan noir, του αστυνομικού υποείδους που έχει τις ρίζες του στις παραδόσεις της σκωτσέζικης λογοτεχνίας και επιρροές κυρίως από το αμερικανικό hard-boiled. Έγραψε τρία αστυνομικά μυθιστορήματα με πρωταγωνιστή τον επιθεωρητή της αστυνομίας στη Γλασκόβη, Τζακ Λέιντλο. Ένα τέταρτο που λειτουργεί ως prequel της τριλογίας βρέθηκε ημιτελές μετά το θάνατό του. Ο διάσημος συγγραφέας Ίαν Ράνκιν ανέλαβε την πρόκληση να ολοκληρώσει το μυθιστόρημα του μέντορά του. Η ιστορία εκτυλίσσεται το 1972 στη Γλασκόβη. Ο διεφθαρμένος δικηγόρος Μπόμπι Κάρτερ, δεξί χέρι ενός από τα μεγάλα αφεντικά του υπόκοσμου της πόλης, βρίσκεται δολοφονημένος σ’ ένα σκοτεινό δρόμο, κοντά σε ένα κακόφημο μπαρ. Η αστυνομία αποδίδει το φόνο σε ξεκαθάρισμα λογαριασμών και φοβάται την έξαρση της βίας μεταξύ των συνδικάτων του οργανωμένου εγκλήματος, και τις απρόβλεπτες συνέπειες για την πόλη. Όμως ο καταθλιπτικός Λέιντλο, ο οποίος δοκιμάζεται σε ένα δυστυχισμένο γάμο και κοιμάται σε ξενοδοχεία της πόλης με πρόσχημα το φόρτο της έρευνας, δεν πείθεται από τα στοιχεία και βασιζόμενος στη διαίσθησή του, στρέφει το ενδιαφέρον του στο στενό περιβάλλον του θύματος. Ένα ατμοσφαιρικό νουάρ με έξυπνη πλοκή και απρόσμενη εξέλιξη, λιτή αφήγηση που διαπνέεται από συνεχή υποδόρια ειρωνεία και πειστική απόδοση της εξαχρείωσης και του φανατισμού του υπόκοσμου της Γλασκόβης. Εξαιρετική η μετάφραση της Χίλντας Παπαδημητρίου και ιδιαίτερα χρήσιμες οι πληροφορίες του Θανάση Μήνα για το μυθιστορηματικό σύμπαν του σπουδαίου αλλά άγνωστου στη χώρα μας, Γουίλιαμ ΜακΊλβανι.
James Ellroy – Πανικός
Μετάφραση: Μιχάλης Μακρόπουλος
Κλειδάριθμος
σελ. 380
Ο Τζέιμς Ελρόι, στην όγδοη δεκαετία της ζωής του, συνεχίζει να σοκάρει το αναγνωστικό κοινό. Στο νέο του μυθιστόρημα Πανικός, αποδομεί πλήρως την λαμπερή εικόνα της βιομηχανίας του θεάματος στην μεταπολεμική Αμερική. Πρωταγωνιστής της ιστορίας είναι ο Φρεντ Ότας -πρόκειται περί υπαρκτού προσώπου- παλιός μας γνώριμος από τη θρυλική τριλογία Underworld USA, ο οποίος δηλώνει ευθαρσώς, «κάνω οτιδήποτε εκτός από φόνο και δουλεύω για οποιονδήποτε εκτός από κομμουνιστές». Γύρω απ’ τον επίορκο αστυνομικό και αργότερα ιδιωτικό ντετέκτιβ και συνεργάτη σκανδαλοθηρικού περιοδικού, αποτυπώνει έναν δαιδαλώδη υπόγειο κόσμο καθολικής εξαχρείωσης τον οποίο διάβαιναν οι διασημότητες της εποχής προκειμένου ικανοποιήσουν τα σκοτεινά πάθη τους. Δολοπλοκίες, προδοσίες, κλοπές, εκβιασμοί, παράνομες παρακολουθήσεις, διακίνηση ναρκωτικών, αχαλίνωτο σεξ και αλόγιστη βία, συνθέτουν την ιστορία της ζωής του διεφθαρμένου Φρεντ, «του Κέρβερου που κρατούσε αιχμάλωτο το Χόλιγουντ» για σχεδόν δυο δεκαετίες. Ένα αιρετικό και βλάσφημο μυθιστόρημα χωρίς κλασική αστυνομική δομή, όπου ο συγγραφέας με τη γνωστή στακάτη αφήγηση και την ρεαλιστική αναπαράσταση σκληρών σκηνών, καθιστά τον αναγνώστη μάρτυρα, μιας εφιαλτικά παρακμιακής πραγματικότητας. Ο Πανικός, ίσως να μην μπορεί να συγκριθεί με τα αριστουργήματα του Ελρόι των δεκαετιών του ’80 και του ’90, αλλά η υπογραφή ενός από τους σπουδαιότερους συγγραφείς της παγκόσμιας αστυνομικής λογοτεχνίας, εγγυάται την αναγνωστική απόλαυση.
Ngaio Marsh – Βρες το δολοφόνο
Μετάφραση: Στράτος Μυρογιάννης
Καλειδοσκόπιο
σελ. 264
Οι εκδόσεις Καλειδοσκόπιο, στη νέα τους σειρά «ιστορίες μυστηρίου» μας γνωρίζουν τη Νεοζηλανδή Νάιο Μαρς, μια από τις τέσσερις «βασίλισσες του εγκλήματος» της Χρυσής Εποχής του αστυνομικού μαζί με την Αγκάθα Κρίστι, τη Μάρτζορι Άλλινγκχαμ και τη Ντόροθι Σέγιερς. Το μυθιστόρημα Βρες τον δολοφόνο, έχει ιδιαίτερη ιστορική αξία καθώς εγκαινίασε μια από τις μακροβιότερες σειρές στην ιστορία της αστυνομικής λογοτεχνίας, αυτή του επιθεωρητή της Σκότλαντ Γιάρντ, Ρόντρικ Άλεν, ο οποίος πρωταγωνίστησε για περίπου μισό αιώνα, σε τριάντα δυο μυθιστορήματα της συγγραφέως. Στην πρώτη του περιπέτεια, ο θρυλικός ντετέκτιβ καλείται να εξιχνιάσει ένα έγκλημα που έγινε σε ένα από τα φημισμένα πάρτι, στην έπαυλη ενός περιώνυμου αριστοκράτη, κατά τη διάρκεια ενός ιδιόρρυθμου παιχνιδιού στο οποίο συμμετείχαν όλοι οι καλεσμένοι. Ένα κλασικό whodunit εποχής που υπηρετεί πιστά τις συμβάσεις του είδους, με ευρηματική πλοκή, βρετανικό φλεγματικό χιούμορ και παραστατική μεσοπολεμική ατμόσφαιρα. Η συγγραφέας συνυφαίνει επιδέξια το προφίλ με τα πιθανά κίνητρα των υπόπτων συντηρώντας υποδειγματικά το σασπένς μέχρι τη λύση του μυστηρίου, όπου ο ευφυής ντετέκτιβ σε μια θεατρική αναπαράσταση θα αποκαλύψει σε όλους τον ευφάνταστο τρόπο με τον οποίο είχε διαπραχθεί το έγκλημα προκειμένου να αποσπάσει την ομολογία του δολοφόνου. Εξαιρετική η μετάφραση του Στράτου Μαυρογιάννη και ιδιαίτερα κατατοπιστικό το εισαγωγικό του σημείωμα.
Georges Simenon – O Μαιγκρέ στη Μονμάρτρη
Μετάφραση: Αργυρώ Μακάρωφ
Άγρα
σελ. 256
Ένα χειμωνιάτικο χάραμα στη Μονμάρτρη, η νεαρή αρτίστα Αρλέτ, φεύγοντας από το καμπαρέ Πικράττ’ς όπου εργάζεται, θα καταγγείλει στο αστυνομικό τμήμα της περιοχής ότι κρυφάκουσε δυο άγνωστους θαμώνες να μιλούν για ένα φόνο που είχαν αποφασίσει να διαπράξουν εκείνη τη νύχτα. Η κατάθεσή της θα αντιμετωπιστεί με επιφύλαξη από τον ενωμοτάρχη υπηρεσίας και όταν το πρωί η στριπτιζέζ αναιρέσει κάποια από τα λεγόμενά της, θα αφεθεί ελεύθερη. Όμως, μέσα σε διάστημα λίγων ωρών, ο στραγγαλισμός δυο γυναικών μέσα στα σπίτια τους, θα αναστατώσει την Μονμάρτρη. Ο Επιθεωρητής Μαιγκρέ θα αναλάβει τη δύσκολη υπόθεση και θα αναζητήσει τη λύση του μυστηρίου στο ομιχλώδες παρελθόν των θυμάτων με όπλο όπως πάντα την ψυχολογική του διαίσθηση και την ανακάλυψη του δράστη μέσα απ’ την κατανόηση της ψυχοσύνθεσης των υπόπτων. Μια συναρπαστική και ιδιαίτερα ατμοσφαιρική παρισινή ιστορία, με έξοχες περιγραφές του κόσμου της νύχτας, στη θρυλική περιοχή της Μονμάρτρης. Το μυθιστόρημα θεωρείται ένα από τα δέκα καλύτερα –ανάμεσα στα εβδομήντα δυο συνολικά– της σειράς με πρωταγωνιστή τον επιθεωρητή Μαιγκρέ, που έκανε διάσημο το «μεγάλο αφεντικό» του αστυνομικού αφηγήματος. Ο Μαιγκρέ στη Μονμάρτρη, διασκευάστηκε αρκετές φορές για την τηλεόραση και τον κινηματογράφο, με τελευταία το 2017, από το αγγλικό τηλεοπτικό δίκτυο ITV, με τον Ρόουαν Άτκινσον στο ρόλο του επιθεωρητή Μαιγκρέ.
Philip Kerr – Το ένα από το άλλο
Μετάφραση: Γιώργος Μαραγκός
Κέδρος
σελ. 469
Το ένα από το άλλο, είναι το τέταρτο από τη σειρά των δεκατεσσάρων ιστορικών-αστυνομικών μυθιστορημάτων, με πρωταγωνιστή τον ντετέκτιβ Μπέρνι Γκούντερ. Δεκαέξι χρόνια μετά την εμβληματική Τριλογία του Βερολίνου, ο συγγραφέας επαναφέρει τον θρυλικό του ήρωα, αυτή τη φορά στο Μόναχο το 1949, σε μια εποχή καθολικής διαφθοράς και ατιμωρησίας όπου εγκληματίες πολέμου και άτομα με βρώμικο ναζιστικό παρελθόν μπορούν ακόμα να κυκλοφορούν ελεύθερα. Μια αινιγματική γυναίκα προκειμένου να ξαναφτιάξει τη ζωή της, προσλαμβάνει τον Μπέρνι, έναντι γενναιόδωρης αμοιβής, για να εξακριβώσει ότι ο εξαφανισμένος σύζυγός της, πρώην διοικητής ενός φριχτού στρατοπέδου εργασίας στην Πολωνία, είναι νεκρός. Η υπόθεση αρχικά φαίνεται απλή, όμως η έρευνα θα τον φέρει αντιμέτωπο με δυσάρεστες εκπλήξεις και όταν αντιληφθεί ότι κάποιες ανεξήγητες συμπτώσεις είναι μέρος ενός καλά οργανωμένου σχεδίου, θα έχει ήδη πέσει σε μια σατανική παγίδα. Ο συγγραφέας με καταιγιστική πλοκή και σαφείς επιρροές από το αμερικανικό hard boiled, οδηγεί τον αναγνώστη σε μια αγωνιώδη διαδρομή ανομίας και τυχοδιωκτισμού, όπου κυριαρχούν τα ηθικά διλήμματα του ήρωα, ενώ μέσα από την εξέλιξη της αστυνομικής υπόθεσης –όπως συνηθίζει σε όλα τα βιβλία της σειράς– αναβιώνει τις ιδιάζουσες πολιτικές και κοινωνικές παραμέτρους της εποχής.
Κλείνουμε τις προτάσεις για το 2022 με την επανέκδοση ενός σπουδαίου κατασκοπικού μυθιστορήματος που έλειπε πολλά χρόνια από τα ράφια των βιβλιοπωλείων.
Μετάφραση: Μαρίνα Κουλουμούνδρα
Bell/Χαρλένικ Ελλάς
σελ. 320
Ο κατάσκοπος που γύρισε απ’ το κρύο (1963) θεωρείται ένα από τα πιο εμβληματικά μυθιστορήματα του 20ου αιώνα. Το βιβλίο, αμέσως μετά την έκδοσή του, έγινε διεθνές μπεστ σέλερ, εκτόξευσε την καριέρα του Λε Καρέ και ήταν η αφορμή να εγκαταλείψει τις βρετανικές μυστικές υπηρεσίες, στις οποίες εργαζόταν τις δεκαετίες του ’50 και του ’60 και να αφοσιωθεί στη συγγραφή. Η υπόθεση του βιβλίου εκτυλίσσεται στις αρχές της δεκαετίας του ’60, στην πιο σκοτεινή εποχή του Ψυχρού Πολέμου. Ένας βρετανός πράκτορας μεταβαίνει στην Ανατολική Γερμανία παριστάνοντας τον αποστάτη προκειμένου να σπείρει ψευδείς πληροφορίες σχετικά με έναν ισχυρό αξιωματικό των μυστικών υπηρεσιών της χώρας. Το μυθιστόρημα στο οποίο εμφανίζεται σε δεύτερο ρόλο, ο θρυλικός κατάσκοπος Σμάιλι –στη συνέχεια θα πρωταγωνιστήσει στα βιβλία του συγγραφέα–, θεωρήθηκε επαναστατικό στην εποχή του, για τον ρεαλιστικό τρόπο που απαξίωνε το ρόλο των μυστικών υπηρεσιών. Το 1965 μεταφέρθηκε με μεγάλη επιτυχία στον κινηματογράφο, από τον σκηνοθέτη Μάρτιν Ριτ, με πρωταγωνιστή τον Ρίτσαρντ Μπάρτον. Το 1990, η Εταιρεία Συγγραφέων Εγκλήματος (CWA) κατέταξε το μυθιστόρημα τρίτο στη λίστα των εκατό κορυφαίων crime-novels όλων των εποχών και το 1995 οι Συγγραφείς Μυστηρίου της Αμερικής (MWA), έκτο στην λίστα των 100 κορυφαίων mystery-novels.
Καλή χρονιά με συναρπαστικές αναγνώσεις!
