του Κυριάκου Συφιλτζόγλου (*)
«Τη θύμησή του κρατάνε τ’ αηδονάκια
κι οι παχιόϊσκιες λαγγαδιές»
Αλέξης Φωκάς,
Ασκήσεις (Ι-ΙΧ), Ωλήν, Αθήνα 1984, σ. 144-145.
Το 1995 το τμήμα φιλολογίας «Γκεόργκι Καρασλάφωβ» του πανεπιστημίου της Σόφιας στη Βουλγαρία διοργανώνει ένα διεθνές συνέδριο με τίτλο «Οι μεταφράσεις της Έρημης Χώρας του Τόμας Έλιοτ στα κομμουνιστικά βαλκάνια και η προφητική συγχρονία της μετά την Πτώση του τείχους του Βερολίνου –όψεις προδρομικότητας στη βαλκανική γη». Στο συνέδριο θα συμμετάσχουν 47 πανεπιστημιακοί από 10 χώρες. Επίτιμος καλεσμένος θα είναι ο βουλγάρικης καταγωγής καθηγητής συγκριτικής λογοτεχνίας Πάτρικ Γιατρώφ από την Πενσυλβάνια. Οι αρχικοί φόβοι για αντιδράσεις των φοιτητών λόγω των πρόσφατων βομβαρδισμών της Γιουγκοσλαβίας από τις ΗΠΑ διαλύονται από τα πρώτα λεπτά που ο Πάτρικ Γιατρώφ ανοίγει το συνέδριο με την ομιλία του.
Παρότι έλειπε από την γενέτειρα χώρα του 36 χρόνια, δεν υπάρχει κανένα ίχνος συγκίνησης στα λόγια του και στην χροιά της φωνής του. Πριν περάσει κι αρχίσει να αναλύει το κυρίως θέμα της ομιλίας του, έκανε μια σύντομη αναδρομή στις προγονικές του ρίζες. Ανέφερε τον παππού του Πάτροκλο Γιατρά ο οποίος το 1901 από την Καστοριά μετακινείται κι εγκαθίσταται στο σαντζάκι της Δράμας και συγκεκριμένα στην Βροντού όπου συνεταιρίζεται με έναν σλαβόφωνο κι εμπορεύονται ένα από τα μεγαλύτερα σιδεροκάμινα της περιοχής. Τα χρόνια με τις χρυσές δουλειές δεν θα κρατήσουν για πολύ. Το 1913 η περιοχή προσαρτάται στην Ελλάδα και οι περίπου 6χιλ σλαβόφωνοι της Βροντούς αναγκάζονται να φύγουν στην Βουλγαρία. Μαζί τους φεύγει και ο Πάτροκλος Γιατράς. Τα μάτια της νεαρής Μίρκας Στάντσεβα θα τον πολιτογραφήσουν Γιατρώφ. Όλα όσα θα ακολουθήσουν ανήκουν στην σφαίρα της πιο σκληρής αλήθειας, αυτή της φαντασίας, γι’ αυτό αγαπητοί μου σύνεδροι ας περάσουμε στην Έρημη γη πριν και μετά τον Κομμουνισμό, αλλά και σε αυτήν της Πενσυλβάνιας, της Μινεσότα, της πρώην Γιουγκοσλαβίας…. –εκείνη ακριβώς τη στιγμή πετάχτηκε η πρώτη μολότωφ από τα έδρανα και διακόπηκαν όλα.
(*) Ο Κυριάκος Συφιλτζόγλου (Δράμα 1983) είναι ποιητής και πεζογράφος. Τελευταίο του βιβλίο η νουβέλα: Σπίτι παιδιού (Αντίποδες, 2019).
