της Κωνσταντίνας Κορρυβάντη
Στη μικρή καταγραφή που ακολουθεί, το HerStory εν όψει γιορτών, ενδεικτικά προτείνει βιβλία που θα μπορούσαν όχι μόνο να μας συντροφεύουν, αλλά και να μας προβληματίσουν καθώς κάνουμε τον απολογισμό της χρονιάς που αφήνουμε πίσω. Έργα ελληνικά, αλλά και ξένα σε μία μίξη των λογοτεχνικών ειδών με την απόλυτη προϋπόθεση της έμφυλης οπτικής. Τα βιβλία που ακολουθούν φέρουν το πρόσημο του φύλου και καλύπτουν, πιστεύω, ένα αναγνωστικό εύρος περιλαμβάνοντας πεζογραφία, μελέτες και ποίηση.
*
Στην ξένη πεζογραφία, δεκάξι χρόνια μετά τον βραβευμένο με Πούλιτζερ Δρόμο, ο καταξιωμένος Αμερικανός συγγραφέας Κόρμακ Μακάρθι επανέρχεται στα 89 του χρόνια με ένα πολυσυζητημένο μυθιστορηματικό δίπτυχο, που ξεκινά με τον Επιβάτη και ολοκληρώνεται με το Stella Maris από τις εκδόσεις Gutenberg σε μετάφραση Γιώργου Κυριαζή στη σειρά Aldina. Στο Stella Maris ο Μακάρθι επιλέγει – μετά από 50 χρόνια – μία γυναίκα για κεντρική του ηρωίδα, την εικοσάχρονη Αλίσια Γουέστερν, αδελφή του Μπόμπι Γουέστερν από τον Επιβάτη και μαθηματική ιδιοφυΐα που αποφασίζει τον εθελούσιο εγκλεισμό της στην ψυχιατρική κλινική Stella Maris.
*
Κι από τον Μακάρθι στην γεννημένη το 1986 Κάρμεν Μαρία Ματσάδο και το Σπίτι των Ονείρων (εκδ. Αντίποδες) σε μετάφραση Άγγελου Αγγελίδη και Μαρίας Αγγελίδη που αποτελεί μία θαρραλέα προσωπική αφήγηση. Στον πυρήνα της οποίας βρίσκεται η αυτοβιογραφική κακοποιητική σχέση δύο γυναικών. Το ενδιαφέρον εδώ είναι ότι το memoir της Ματσάδο έρχεται να προστεθεί με επιτυχία σε μία νέα θεματική γραμμή βιβλίων που προσεγγίζουν την κακοποίηση στις λεσβιακές σχέσεις, θυμίζοντας το βραβευμένο με Booker μυθιστόρημα Κορίτσι, Γυναίκα, Άλλο της Μπερναρντίν Εβαρίστο (βλ. παλαιότερο HerStory εδώ), όπου μία από τις ιστορίες αφορούσε τη χειραγώγηση που υπέστη μία ακτιβίστρια από την σύντροφό της.
*
Περνώντας στην ελληνική πεζογραφία, συναντάμε το βιβλίο της Γεωργίας Συλλαίου Ο δικός της καθρέφτης (εκδ. Πόλις). Επαρχία, οικογενειακές σχέσεις, παιδική ηλικία. Μυστικά, ενηλικίωση και συγκάλυψη κάπου στην Αλεξανδρούπολη, όπου η Συλλαίου πολύ επιδέξια – μέσα από δύο γυναίκες ηρωίδες με βαθύ τραύμα – σχηματίζει σε έναν ψυχικό καθρέφτη το μυστηριώδες πρόσωπο μίας τρίτης, της αινιγματικής ξαδέλφης τους Νόρας, η καρδιά της οποίας χτυπά στο κέντρο της ιστορίας.
*
Η γυναικεία εμπειρία – σε όλα της τα διαφορετικά στάδια – είναι και η θεματική της Ευγενίας Μπογιάνου σε ένα βιβλίο που κερδίζει το στοίχημα της ταύτισης. Κι αυτό γιατί Αυτές (εκδ. Πόλις) παρουσιάζουν με τρυφερή ανωνυμία εικοσιτέσσερις ιστορίες-πορτρέτα για τη γυναικεία κατάσταση – που αν και δεν είναι πάντοτε ενιαία – παραμένει ακαριαία αναγνωρίσιμη. Ακόμη κι αν επίκειται κάποια μεταμόρφωση, όπως στην πρόσφατη νουβέλα της Αμάντας Μιχαλοπούλου υπό τον τίτλο Η Μεταμόρφωσή της (εκδ. Καστανιώτης), όπου η νεαρή φοιτήτρια Σάσα ξυπνά το επόμενο πρωί ενός κοσμογονικού κατακλυσμού σε ένα αντρικό σώμα, καλωσορίζοντας το τέλος των φύλων, αλλά και του κόσμου όπως τον ξέραμε.
*
Συνεχίζουμε με την μελέτη του Χρήστου Δανιήλ 
– (εκδ. Άγρα). Ένα βιβλίο αναγνωστικής καταβύθισης που αξιοποιεί αρχειακό υλικό, βιογραφικά στοιχεία και μία πληθώρα ερμηνευτικών σχολίων και διακειμενικών παρατηρήσεων για να φωτίσει με τρόπο συγκαιρινό το τελευταίο και πολυαγαπημένο ποιητικό κείμενο της Μάτσης Χατζηλαζάρου.
*
Ένα ακόμη γυναικείο – και φυσικά αντισυμβατικό – πορτρέτο μας χαρίζουν οι εκδόσεις Sestina και η Ευαγγελία Κουλιζάκη ως προσθήκη στη σειρά Η Σκοτεινή Κυρία. Πρόκειται για τη ζωή και το έργο της ιταλίδας φωτογράφου Tina Modotti που κυκλοφορεί με τον τίτλο Tina Modotti, Περίεργη Κόκκινη – Ζωή στην κόψη της έλξης, εστιάζοντας στα μεγάλα πάθη της Modotti: τον έρωτα, τη φωτογραφία και την επανάσταση.
*
Κλείνουμε με ποίηση. Εδώ συναντάμε την νομπελίστα Λουίζ Γκλικ και την τέταρτη ποιητική της συλλογή που μεταφράζεται στα ελληνικά. Ο Θρίαμβος του Αχιλλέα σε μετάφραση Χάρη Βλαβιανού από τις εκδόσεις Στερέωμα, είναι ένα βιβλίο του 1985 που θεωρείται εκτός από το πλέον ερωτικό της κι αυτό που πρώτο την συνέδεσε με την άντληση μυθολογικού υλικού στην ποίησή της.
*
Τέλος, αν είχατε όπως και το HerStory αγαπήσει την queer ποίηση του Aμερικανό-βιετναμέζου Ocean Vuong (δείτε εδώ) και διαβάζετε από τα αγγλικά, τώρα μπορείτε να αναζητήσετε και την δεύτερη ποιητική του συλλογή. Προς τα παρόν αποκλειστικά στο πρωτότυπο – που όμως υπάρχει στα ράφια κεντρικού βιβλιοπωλείου – υπό τον τίτλο Time is a mother. Ένα βιβλίο μετά τον θάνατο της μητέρας του ποιητή για την απώλεια, το πένθος και τη θέληση για ζωή.
