…που θα διαβαστούν και θα ξαναδιαβαστούν επειδή σε κάθε ανάγνωση ανακαλύπτεις στις σελίδες κάτι καινούριο!
Η Μαρίζα Ντεκάστρο προτείνει από μια μεγάλη γκάμα βιβλίων για παιδιά μια λίστα με 50 βιβλία που μπορείτε να συμβουλευτείτε πριν κάνετε τις χριστουγεννιάτικες αγορές σας!
Αγγελική Δαρλάση, Με κλειστά μάτια, Μεταίχμιο.
Η εικοσαετής παρουσία της Αγγελικής Δαρλάση στην ελληνική παιδική/νεανική λογοτεχνία αποτυπώνει δυναμικά το εύρος των ενδιαφερόντων της. Τα έργα της -μεταγραφές από τη λαϊκή παράδοση, μυθιστορήματα ιστορικά, κοινωνικά, μαγικού ρεαλισμού για εφήβους, σύντομες ιστορίες και παραμύθια, graphic novels, θέατρο-, κρίθηκαν δικαίως ικανά για να υποστηρίξουν την ελληνική υποψηφιότητα για το Βραβείο Άντερσεν 2024.
Το καινούριο της μυθιστόρημα Με κλειστά μάτια, είναι ένα θρίλερ. Τα αρκετά νουάρ στοιχεία και οι αναφορές σε κλασικά αστυνομικά, η ντετεκτιβική έρευνα που αναλαμβάνουν οι ήρωες μας προδιαθέτουν να το διαβάσουμε μ’ αυτό τον τρόπο. Το διάβασα ως μυθιστόρημα για τις σκοτεινές πλευρές της παιδικής και της νεανικής ηλικίας για τις οποίες, αν είμαστε ειλικρινείς, πρέπει να έχουμε τα μάτια ανοιχτά, να βλέπουμε εκείνα που δεν μας αρέσουν, να τα ψάχνουμε και να μην τα θάβουμε επειδή είναι τραύματα που πονούν σαν τις μελανιές στα χέρια και στα πόδια που κρύβονται από τα ρούχα. Δυνατή, ρεαλιστική η παρουσίαση της καθημερινής ζωής των νέων με φόντο το αλλόκοτο. Αλλόκοτη είναι η ψυχογενής τύφλωση της έφηβης Λου που έχασε τον φίλο της Άλεξ, αλλόκοτη η αμφιθυμία της να συνδεθεί με τον μικρότερό της Ντόντο. Και επειδή δεν κινδυνεύει απ’ αυτόν, ο Ντόντο, το μικρό πεισματάρικο φρικιό με την τετράγωνη λογική, γίνεται το αποκούμπι της για να λύσει τους κόμπους που την κρατούν δεμένη με πρόσωπα και καταστάσεις.
Γύρω από το εκρηκτικό δίδυμο των αταίριαστων συνεργατών, στήνεται ένα πλέγμα υποστήριξης από εξίσου περιθωριακούς ενηλίκους- τον Τζαζ έναν συνταξιούχο ντετέκτιβ, την Κατίνα, μια δικηγόρο που τα παράτησε για να βρει τη ζωή που ονειρευόταν, τους γονείς του Ντόντο, που είναι γονείς έξω από τις νόρμες. «Γιατί να βλέπω τον κόσμο, να νιώθω την κακοποίηση και της βία από αυτούς που πρέπει να με προστατέψουν; Καλύτερα τυφλή!» φωνάζει η Λου. «Ναι, να βλέπουμε τον κόσμο για να τον αλλάξουμε» διατυμπανίζει με παιδική αφέλεια ο Ντόντο.
Ο Ντόντο είναι ο χαρακτήρας κλειδί του μυθιστορήματος που δίνει ελαφράδα και φως δημιουργώντας την απαραίτητη ισορροπία στο δράμα! Οι ανατροπές, που δεν αποκαλύπτω, ποιος, γιατί και πώς σώζει τον εαυτό του, κρατούν τον αναγνώστη σε εγρήγορση μέχρι την τελευταία σελίδα. Έργο ωριμότητας αυτό το μυθιστόρημα με την Αγγελική Δαρλάση να κεντάει, όπως είχε προβλέψει η Άλκη Ζέη!
Πολυχρόνης Κουτσάκης, Φωτιά, Καστανιώτης.
Η Φωτιά είναι μυθιστόρημα αντιθέσεων και συγκρούσεων. Ακροβατώντας, δεν αφήνει ασχολίαστο τίποτα απ’ όσα ζούμε ως κοινωνία- τις σχέσεις= αγόρι/κορίτσι, διαλυμένη οικογένεια/στοργική οικογένεια, την πολιτική με τις εκφάνσεις της= Αριστερά/Δεξιά/
Τρομοκρατία, δράση/παθητικότητα, τα συναισθήματα= έρωτας/συστολή, εγώ/εσύ, το χρήμα, την υποκρισία και τον καιροσκοπισμό/ το μπούλινγκ προς τον ομοφυλόφιλο συμμαθητή… Πρόκειται για τους παράλληλους εσωτερικούς μονολόγους, και τις μεταξύ τους συζητήσεις, ενός έφηβου και μιας κοπέλας, οι οποίοι συναντήθηκαν στο σχολείο τους σε καιρό κατάληψης, τότε που οξύνονται οι σχέσεις μεταξύ των μαθητών. Και τα δυο, από εντελώς αντίθετο κοινωνικό περιβάλλον, ζουν μέσα στο άγχος οικογενειακών προβλημάτων αλλά και της έντονης ερωτικής επιθυμίας του ενός προς τον άλλο, πνίγονται από συναισθήματα που φοβούνται να εκφράσουν, νιώθοντας τεράστια ανασφάλεια στο ξένο αυτί που όταν τα ακούσει θα τα επεξεργαστεί προς όφελός του με άγνωστη κατάληξη. Ένα συγκλονιστικό γεγονός για τον καθένα σπάει τα στεγανά που τους χωρίζουν: ο θάνατος της αδελφής του ήρωα σε μια πυρκαγιά (που θυμίζει το περιστατικό της Μαρφίν) και η εμπλοκή σ’ εκείνη την τρομοκρατική πράξη του μεγάλου αδελφού, που ήταν το στήριγμα της κοπέλας.
Ο Πολυχρόνης Κουτσάκης συνθέτει ένα μυθιστόρημα για νέους που δεν μασάει τα λόγια του και μας ρίχνει κατάμουτρα πολλές από τις όψεις της κοινωνικής παθολογίας που όλοι γνωρίζουμε!
Βησσαρία Ζορμπά-Ραμμοπούλου, Ουμπάιντα, Το καραβάνι των ψυχών, Πατάκης.
Ένα εντελώς ασυνήθιστο για τα ελληνικά δεδομένα ιστορικό μυθιστόρημα μας μεταφέρει στο 633 μ.Χ., ένα έτος μετά το θάνατο του Μωάμεθ. Με φόντο τις μυθικές περιπλανήσεις καμηλιέρηδων και καραβανιών στους τόπους γέννησης των μεγάλων μονοθεϊστικών θρησκειών και τον αταίριαστο έρωτα μεταξύ μιας χριστιανής αρχοντοπούλας και ενός μουσουλμάνου σκλάβου, η συγγραφέας σχεδιάζει την τοιχογραφία ενός κόσμου που αλλάζει μετά την κατάρρευση των αρχαίων θεών και την ανάδυση νέων. Είναι ένα μυθιστόρημα για ώριμους αναγνώστες που δεν θα διστάσουν να στοχαστούν για φαινόμενα όπως η θρησκευτική μισαλλοδοξία, η ηθική και οι παραδόσεις των θρησκειών ακόμα και για τις δεισιδαιμονίες που συντηρούνται και ταράζουν το σήμερα.
Δέσποινα Ηρακλέους, Μελουζίνα, εικ. Χρύσω Χαραλάμπους, Καλειδοσκόπιο.
Ελάχιστα νεανικά μυθιστορήματα έχουν γραφτεί για τη Φραγκοκρατία στον ευρύτερο ελλαδικό χώρο. Η νεράιδα Μελουζίνα, για αιώνες παρούσα στους μεσαιωνικούς θρύλους της Κύπρου, έγινε γλαφυρό ανάγνωσμα από την Κύπρια συγγραφέα Δέσποινα Ηρακλέους. Η αφήγηση βασίζεται στην πραγματική ιστορία του Οίκου των Λουζινιάν που βασίλεψαν στην Κύπρο ανάμεσα στον 12ο και τον 15ο αιώνα, και εκπληρώνει όσα φανταζόμαστε για τις γοητευτικές πλευρές του μεσαίωνα: ιπποτισμός, θρύλοι, έρωτες και προδοσία, μυστικά. Συναρπαστικό παραμύθι με επίμετρο της Αγγέλ Νικολάου-Κόνναρη.
Έλενα Γλωσσιώτη, Ο Φύλλος στον τόπο της λήθης, εικ. Λουίζα Καραγεωργίου, Θίνες.
Οι κομψές εκδόσεις των μικρών εκδοτών, απέχοντας από τις mainstream ιδέες για τα νεανικά βιβλία, είναι ανάσες αισθητικής και ποιότητας! Κι εδώ συναντούν τις δυσκολίες του ανταγωνισμού στα ράφια των βιβλιοπωλείων. Οι βιβλιόφιλοι οφείλουμε να τα ανακαλύψουμε και να ευφρανθούμε! Ένα αγόρι, ένα παιδί με φύλλα για μαλλιά, και που θυμίζει τους θρύλους των «άγριων» παιδιών που μεγάλωσαν ελεύθερα στα δάση είναι ο ήρωας των νεανικών μυθιστορημάτων φαντασίας της Έλενας Γλωσσιώτη, Ο Φύλλος (2015) και της συνέχειάς του Ο Φύλλος στον τόπο της λήθης. Τα διάβασα και δεν ξαφνιάστηκα με τις αγωνίες και τις δυσκολίες του Φύλλου για την προστασία της από την ανθρώπινη κακομεταχείριση. Ανέπνευσα όμως την αγάπη για τη φύση και τη δύναμή της να χαρίζει και θυμήθηκα τη συλλογή Ο Δέντρος, της Αγνής Στρουμπούλη, με 36+1 παραμύθια από τη λαϊκή παράδοση (Καλειδοσκόπιο, 2017).
Μαρία Ρουσάκη, Οι κατάσκοποι της Γεωγραφίας: Μήνυμα στο Μανχάταν, εικ. Λίλα Καλογερή, Διόπτρα.
Η Μέλπω η Μοναδική, το πρώτο βιβλίο της Μαρίας Ρουσάκη, μου είχε κάνει τρομερή εντύπωση 20 περίπου χρόνια πριν, επειδή ξεχώριζε με την ευφυή ιδέα του για τα σιδεράκια και την αποδοχή αυτών των πολύ ενοχλητικών στοματικών εξαρτημάτων! Έκτοτε η συγγραφέας, ξανοίχτηκε σε διαφορετικά λογοτεχνικά είδη και μας έδωσε, ανάμεσα σε πολλά, τη βραβευμένη βιογραφία της Έλεν Κέλλερ (Κέδρος, 2021). Το Μήνυμα στο Μανχάταν, στη σειρά Κατάσκοποι της Γεωγραφίας, είναι το πιο ενδιαφέρον από την άποψη του περιεχομένου, διαθέτει κοινωνική αντίληψη, γερή μυθοπλασία που δεν εξαντλείται στη λύση του μυστηρίου που αντιμετωπίζουν οι ήρωες (ποιο είναι το μήνυμα του παλαιού χειρογράφου της βιβλιοθήκης;), μιλάει για τις δυσκολίες που χτίζουν τις παιδικές φιλίες, για συναισθήματα μοναξιάς, τη σκληρή ζωή στη μεγαλούπολη, για πολλά και διάφορα που να σκεφτείς και να σε ευαισθητοποιήσουν.
Η ιδέα μιας «γεωγραφίας» που δεν είναι διδακτική αλλά ξεναγεί τον αναγνώστη σε σημαντικά τοπόσημα, κάνοντας ταυτόχρονα νύξεις για κοινωνικά θέματα, είναι λαμπρή!
Στην ίδια σειρά (έπεται συνέχεια με έργα τεσσάρων ακόμα συγγραφέων), κυκλοφορεί και το Ένας σαμουράι, ένα σπαθί και το κεράσι της ζωής, της Τζένης Κουτσοδημητροπούλου, μια αστυνομική ιστορία που εκτυλίσσεται στην Ιαπωνία και με κρυμμένο θέμα την προστασία των πολιτιστικών θησαυρών.
Κώστας Στοφόρος, Το μυστικό ταξίδι του Καραβάτζο, Κέδρος.
Ο Κώστας Στοφόρος εξελίσσει και εμπλουτίζει μυθοπλαστικά ολοένα και περισσότερο τα ταξιδιωτικά- αστυνομικά νεανικά του μυθιστορήματα. Κάθε καινούριο μυθιστόρημα έλκει την αφετηρία του στα προηγούμενα, συνομιλεί μαζί τους και προχωράει σε μια νέα υπόθεση η οποία δεν ξεφεύγει από το βασικό μοτίβο της αγάπης για το ταξίδι, την εξερεύνηση, τον πολιτισμό και τη συνάντηση με την τοπική Ιστορία, με θέμα, ένα συμβάν πραγματικό ή φανταστικό, και πλέκει μια αστυνομική πλοκή γραμμένη πολύ πειστικά και όσο το δυνατόν τεκμηριωμένη. Το μυστικό ταξίδι του Καραβάτζο είναι το ταξίδι της γνωστής παρέας των παιδιών των προηγουμένων βιβλίων και διαδραματίζεται στη γνωστή άγνωστη Θράκη,πριν και κατά τη διάρκεια της επανάστασης του 1821, στον Β’ παγκόσμιο πόλεμο και στο σήμερα. Ήρωες η Θρακιώτισσα ηρωίδα Δόμνα Βισβίζη, οι απογόνοι όλων εκείνων που έδρασαν στον πόλεμο και ο ανύπαρκτος πίνακας του ζωγράφου. Με όχημα τις κρυφές διαδρομές του πίνακα, ο συγγραφέας αναφέρεται σε τόπους και σε πλήθος γεγονότων εντάσσοντας, σ’ ένα μπρος πίσω στις εποχές, στοιχεία από τα ήθη των πειρατών και των ταπεινών ανθρώπων του 17ου αιώνα μέχρι ιστορικά ζητήματα, μάλλον άγνωστα στους νέους καθώς σύγχρονα κοινωνικά ζητήματα ( trafficking των γυναικών).
Αντωνία Βιταλιώτου-Σέττα, Ποντοπόρος, ταξίδι στην Ιστορία, Ελληνοεκδοτική.
Σ’ ένα σύντομο μυθιστόρημα για τη ναυτοσύνη και με αφορμή μια σχολική εκδρομή από την Άνδρο στην Αθήνα, η συγγραφέας δουλεύει πάνω στις πάντα συναρπαστικές μαρτυρίες των καπεταναίων, των ταξιδιών και της μοίρας των καραβιών. Η ιστορία του ατμόπλοιου Ποντοπόρος, διασταυρώνεται με την οικογενειακή ιστορία των πρωταγωνιστών αλλά και μ’ εκείνη του Γερμανού ναυάρχου Φον Κανάρις που αντιστάθηκε στον Χίτλερ. Με δυο λόγια, προτείνει στους νεαρούς αναγνώστες να ψάχνουν συνάφειες και συνδέσεις μεταξύ των ιστορικών γεγονότων με σκοπό να κατανοήσουν ότι η Ιστορία έχει πολλά ανεξερεύνητα παρακλάδια.
Kate DiCamillo, Το θαυμαστό ταξίδι του Έντουαρντ Τιουλέιν, εικ. Bagram Ibatoulline, μτφρ. Μαρία Αγγελίδου-Άγγελος Αγγελίδης, Διόπτρα.
Μια φορά κι έναν καιρό, η Αμπιλίν είχε έναν λατρεμένο πορσελάνινο λαγό, με το όνομα Έντουαρντ Τιουλέιν, από το επίθετό της. Επειδή όμως και τα παιχνίδια ζουν κακοτυχίες, ο Έντουαρντ χάθηκε, ξαναβρέθηκε, ένιωσε αγάπη, ένιωσε κακία… Το μεγάλο ταξίδι της ζωής του λαγού ήταν σαν και των ανθρώπων που στο τέλος τίποτα δεν χάνεται! Το μυθιστόρημα της μεγάλης Kate DiCamillo μιλά στην καρδιά και ανακουφίζει. Αξίζουν συγχαρητήρια στη Διόπτρα όχι μόνο για την επιλογή αλλά και για τη θαυμάσια έκδοση!
GRAPHIC NOVEL
Nicoby/Vincent Zabus, Ο κόσμος της σοφίας, τ. 1, μτφρ. Στέλα Ζουμπουλάκη, Μεταίχμιο/Αλεξανδρεια.
Τάσος Αποστολίδης/Αλέκος Παπαδάτος, Αριστοτέλης, Ίκαρος.
Ζωρζ Σαρρή, Ο θησαυρός της Βαγίας, σενάριο & εικόνες Kanellos Cob, Πατάκης.
Για χρόνια οι μεγάλοι παραπονιούνταν για τα κόμικς στα οποία ήταν κολλημένα τα παιδιά τους! Σήμερα, χαίρονται αφάνταστα όταν τα βλέπουν να διαβάζουν απαιτητικά περιεχόμενα, όπως οι φιλοσοφικές θεωρίες που παρουσιάζονται με μορφή Graphic novel.
Μόλις κυκλοφόρησαν ο Αριστοτέλης, με την παρουσίαση της ζωής και της θεωρίας του μεγάλου φιλοσόφου, και τριάντα χρόνια μετά την πρώτη του έκδοση, ο 1ος τόμος του κλασικού έργου του Γκάαρντερ Γιόστειν, Ο Κόσμος της σοφίας. Δεν είναι τυχαίο ποιοι έγραψαν τα κείμενα: ένας θεατρικός συγγραφέας, ο Vincent Zabus που ξέρει να σκηνοθετεί διαλόγους και ο επίσης έμπειρος σεναριογράφος κόμικς Τάσος Αποστολίδης ο οποίος έχει διασκευάσει τις κωμωδίες του Αριστοφάνη που αγαπήθηκαν πολύ. Πλάι τους ο ταλαντούχος κομίστας Kanellos Cob που με τη συνδρομή του Γιώργου Γούση έδωσε νέα πνοή στο πολυδιαβασμένο κλασικό έργο της Ζωρζ Σαρρή Ο θησαυρός της Βαγίας.
Graphic novels, λοιπόν, η τάση που πολλαπλασιάζεται με γρήγορους ρυθμούς γιατί είναι πολύ κοντά στις συνήθειες του νεανικού κοινού, που τρομάζει συχνά από το πλήθος των σελίδων των πρωτότυπων έργων, αλλά τα ευχαριστιέται στη νέα τους μορφή.
ΓΝΩΣΕΩΝ
Πολλές- λίγες λέξεις γεμάτες ερωτήσεις και γνώσεις.
Μαρία Τζανφεράρι, Γίνε δέντρο!, εικ. Φελιτσιτά Σάλα, μτφρ. Μάρω Ταυρή, Μεταίχμιο.
Είμαι δέντρο-είμαι άνθρωπος. Ζω, αναπνέω, ανθίζω, μεγαλώνω. Είμαστε δέντρα-είμαστε άνθρωποι. Είμαστε δάσος-είμαστε κοινωνία! Είμαστε όλοι μαζί μέρος της φύσης, μας λέει αυτό εικονογραφημένο βιβλίο το οποίο βάζει θεμέλια για μια συνολική αρμονική πορεία στη ζωή. Εξαιρετικό!
Διεθνής Αμνηστία-Angelina Jolie-Geraldine Van Bueren, Μάθε τα δικαιώματά σου και διεκδίκησέ τα, μτφρ. Ανδρέας Γναφάκης, Πατάκης.
Πίσω από το αυστηρό εξώφυλλο, αναπτύσσονται όλα όσα πρέπει να ξέρει κάθε νέος ώστε να γίνει ενεργός πολίτης. Δικαιώματα σημαίνει γνώση, ενεργητική διεκδίκηση και τελικά συλλογικότητα! Όταν γίνουν κατανοητά, ο κόσμος θα καλυτερέψει!
Yuval Noah Harari, Εμείς οι ασταμάτητοι, Εικ. Ricard Zarlana Ruiz, Μτφρ. Μιχάλης Λαλιώτης, Εκδ. Μεταίχμιο/Αλεξανδρεια.
Ο Χαράρι, χαρισματικός Σάπιενς, αποδεικνύει πως η Ιστορία των ανθρώπων είναι μια δαιδαλώδης περιπέτεια που ξεκίνησε χάρη στη φαντασία και την ομαδικότητα εκείνων των πρώτων Σοφών Ανθρώπων που κυριάρχησαν στον πλανήτη. Οι Ασταμάτητοι είμαστε όλοι εμείς!
Rebecca Buxton/Lisa Whiting, Οι βασίλισσες της Φιλοσοφίας, μτφρ. Βασιλική Μήσιου, Ψυχογιός.
Ένα συλλογικό έργο για τη ζωή και το έργο των παραγνωρισμένων γυναικών φιλοσόφων, που καλύπτει ένα κενό χάρη στις μελέτες του φύλου. Αφιερώνεται από τις συντάκτριες στις «αδελφές μας», σε όλες τις γυναίκες που δεν γνωρίζουν εκείνες, της αρχαιότητας, του μεσαίωνα, της νεότερης εποχής, που άνοιξαν δρόμους ανάμεσα στους ανδρικούς ογκόλιθους της φιλοσοφίας.
Maria Popova, Το σαλιγκάρι με την καρδιά στα δεξιά, εικ. Zhu Ping, μτφρ. Μάνος Μπονάνος, Ππαδόπουλος.
Η Μαρία Πόποβα, κριτικός, συγγραφέας, μπλόγκερ και αναφορά για όλους εμάς που αγαπάμε τα βιβλία, εκκινώντας από μια παραδοξότητα – ένα σαλιγκάρι με την καρδιά στα δεξιά- γράφει μια ωδή στην επιστήμη και τη φύση, στη φιλοσοφία που τις συνδέει, στα επιτεύγματα των ανθρώπων!
Έρικ-Εμανουέλ Σμίτ, Ιστορίες της κουκουβάγιας: Το νησί της Ελευθερίας, εικ. Μπάρμπαρα Μπρεν, μτφρ. Μάρω Ταυρή, Μεταίχμιο.
Και τα μικρά παιδιά έχουν φιλοσοφικούς προβληματισμούς, συζητούν κι αναρωτιούνται για τα πολλά που ορίζουν τη μικρή τους, και τη μεγάλη, κοινωνία. Όπως τα λαϊκά παραμύθια κρύβουν μέσα τους ψήγματα σοφίας, έτσι και τα σύγχρονα όπως Το νησί της Ελευθερίας. Πολύ παραμυθένια, και μέσα από τις καθημερινές εμπειρίες δυο μικρών λαγών, η ιστορία αναδεικνύει έννοιες δύσκολες, πλην απαραίτητες, για την κατανόηση των σχέσεων ανάμεσα στους πολίτες της φύσης.
Από τη φιλοσοφία στη σοφία των μύθων!
Μαρία Κούρση, Ο μύθος του βασιλιά Ερυσίχθονα, εικ. Μιχάλης Κουντούρης, Παιδική Εκδοτική.
Η ποιήτρια Μαρία Κούρση εγκαινιάζει στην Παιδική Εκδοτική, με μια έμμετρη αφήγηση για τον άγνωστο μυθικό βασιλιά Ερυσίχθονα από τη Θεσσαλία, την περιβαλλοντική σειρά Φωνή της Γης. Ο Ερυσίχθονας, αχόρταγος, ανικανοποίητος και πλεονέκτης, μόνο κακό έκανε στη φύση και στους ανθρώπους γύρω του, αλλά και στον εαυτό του αφού, έχοντας αφανίσει τα πάντα, κατέληξε να τρώει τις σάρκες του! Μια μεταφορά που θυμίζει τις καταστροφικές επεμβάσεις στη φύση από τους σύγχρονους ανθρώπους. Ο Μιχάλης Κουντούρης εικονογράφησε με λιτές, σκληρές γραμμές και, αποφεύγοντας την αρχαιοπρέπεια, έδωσε μια μοντέρνα διάσταση στον αρχαίο μύθο.
Ελένη Σβορώνου, Δαίδαλος και Ίκαρος, εικ. Βασίλης Κουτσογιάννης, Μεταίχμιο.
Υπάρχουν χίλιοι τρόποι για να διηγηθείς πασίγνωστους μύθους όπως ο Δαίδαλος και ο Ίκαρος. Δεν μπορώ να μην θαυμάσω τον τρόπο με τον οποίο τον προσεγγίζει η Ελένη Σβορώνου, συνδέοντάς τον με πολύ επίκαιρους προβληματισμούς: τα όνειρα που παύουν να είναι άπιαστα και που διατηρούνται ζωντανά, επειδή δεν έχουν εποχή. Αλλά και οι σχέσεις πατέρα και γιου θέτουν ζητήματα: Γιατί παράκουσε τον πατέρα του ο Ίκαρος; Μήπως οι νέοι πρέπει να τολμούν με κάθε κόστος; Ο Βασίλης Κουτσογιάννης, εδραιώνει και σε τούτη την καινούρια δουλειά το εικονογραφικό στιλ του, σπουδές στο φως και στο σκοτάδι.
Από το ανθρώπινο σώμα στην κοινωνία και στο σύμπαν !
Hélène Druvert, Ανατομία, το ανθρώπινο σώμα όπως δεν το έχεις ξαναδεί, μτφρ. Μαρίζα Ντεκάστρο, Καπόν.
Ο Ωκεανός, ο Ουρανός και τώρα η Ανατομία, το τρίτο βιβλίο της εντυπωσιακής γαλλικής σειράς των εκδόσεων Καπόν, που υπογράφει η Hélène Druvert μαζί με τον Jean-Claude Druvert. Ένα βιβλίο κομψοτέχνημα που σκηνοθετεί με χρώματα, αναδιπλούμενες εικόνες και ανάλαφρα διαφωτιστικά και τεκμηριωμένα κείμενα τον ανθρώπινο οργανισμό, το μεγαλύτερο εργοστάσιο της ζωής. Το σημαντικότερο παιδαγωγικό προτέρημα της Ανατομίας είναι, όπως διαπίστωσα ξεφυλλίζοντάς το με πεντάχρονα, ότι, εκτός από τις εικόνες που ούτως ή άλλως μαγνητίζουν, τα παιδιά επέμειναν να τους διαβάσω αρκετά κείμενα τα οποία και κατάλαβαν μια χαρά. Για όλες τις ηλικίες, λοιπόν!
Εύη Τριανταφυλλίδη, Ιστορίες για τα παιδιά του κόσμου, εικ. Νεφέλη Μαλέκου, Ψυχογιός.
Πολλά χρόνια πριν κυκλοφορούσε μεταφρασμένη μια αγαπημένη γαλλική σειρά που παρουσίαζε παιδιά από διάφορες χώρες. Αργότερα, διαβάσαμε το ανάλογο βιβλίο Μια ζωή σαν τη δική μου (Πατάκης, 2011). Η κεντρική ιδέα ήταν ότι όλοι είμαστε διαφορετικοί και ίδιοι. Στο Ιστορίες για τα παιδιά του κόσμου, προχωράμε ακόμα παραπέρα. Η συγγραφέας προσθέτει στην παιδική ανθρωπογεωγραφία 30 ιστορίες που αφηγούνται παιδιά απ’ όλα τα μήκη και τα πλάτη του πλανήτη, τα οποία παρουσιάζουν τη ζωή τους, ξεναγούν τους αναγνώστες στις χώρες τους και τους προτείνουν, εκτός από τη γνωριμία, παιχνίδια και κατασκευές που θα φέρουν τους αναγνώστες πιο κοντά τους.
Patricia Valdez, Πώς ακούμε το σύμπαν, εικ. Sara Palacio, μτφρ. Αλεξάνδρα Σκινιώτη-Λοκ, Διόπτρα.
Ένα εικονογραφημένο βιβλίο για τους μικρούς λάτρεις της φυσικής που συνδέει τη θεωρία του Αϊνστάιν με τις σύγχρονες έρευνες της Γκάμπι Γκονζαλες από την Αργεντινή. Η περιέργεια της μικρής την οδήγησε στο πανεπιστήμιο όπου μπόρεσε να αποδείξει την ορθότητα των θεωριών του πρωτοπόρου επιστήμονα.
Ζήσε την τέχνη!
Χριστίνα Ανδρέου, Η Λίζα και οι επτά ζωγράφοι, εικ. Μάρια Μπαχά, Καλειδοσκόπιο.
Επτά ζωγράφοι προσπαθούν κάνουν την πριγκίπισσα Λίζα να χαμογελάσει. Αν αναρωτιέστε για ποια Λίζα πρόκειται, είναι εκείνη του…, με το αινιγματικό χαμόγελο. Καθένας, επιδιώκοντας να περάσει τον σκόπελο της κατήφειας που τρώει την αγέλαστη, προσθέτει με την τεχνοτροπία του και μια εικόνα της. Ο Τζάκσον πιτσιλάει τα πάντα με μπογιά, ο Γιοχάνες παρά ήταν βαρετός, ο Πάμπλο παράξενος, ο Χουάν την έφτιαξε σαν παιδική ζωγραφιά και η Φρίντα πολύ θλιμμένη. Ένας-ποιος;- ήταν ο τυχερός που η Λίζα του κράτησε για πάντα το αίνιγμά της; Ένα όμορφο βιβλίο μεταξύ παραμυθιού και τέχνης…
Δέσποινα Μπογδάνου -Σουγιούλ, Ο παππούς μου ο γίγαντας, εικ. Πέτρος Μπουλούμπασης, Υδροπλάνο.
Ένας παππούς, πραγματικός γίγαντας, ψηλά στον ουρανό με τα μαλλιά του να ανεμίζουν… Ένας παππούς που έδωσε μουσικές που ξεσήκωσαν πλήθη, που πήρε αγάπη από δικούς και ξένους… Για τον μικρό Μίκη είναι ο δικός του αγαπημένος! Δεν θα διαβάσουμε μια βιογραφία του μεγάλου συνθέτη, παρά θα μπούμε μέσα από τους ονειρικούς πίνακες του Πέτρου Μπουλούμπαση στην τρυφερή καρδιά του αγοριού που συνομιλεί με τον παππού και τον μοιράζεται μαζί μας.
Μαίρη Μπιρμπίλη- Απόστολος Πάππος, Πρόσωπο, ζώο, πράγμα, εικ. Ράνια Μακρυγιάννη, Πατάκης.
Η παιδαγωγική είναι και αυτή τέχνη και ιδού ένα βιβλίο- παιχνίδι για την ανακάλυψη των γραμμάτων και της γλώσσας που προάγει με πρωτότυπο τρόπο τη συνδυαστική σκέψη, τη φωνολογική αποτύπωση των γραμμάτων και την κρυμμένη (!) ορθογραφία. Αναμφίβολα, μπορεί να αποτελέσει εργαλείο διδασκαλίας της γλώσσας για την προσχολική και την πρώτη σχολική ηλικία. Το παίξαμε και το ευχαριστηθήκαμε!
ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΗΜΕΝΑ ΠΑΙΔΙΚΑ
Μικρές ιστορίες και εικονογραφημένα βιβλία υψηλής αισθητικής για τους μικρούς
αναγνώστες που χτίζουν τη σχέση τους με τα βιβλία.
Πάνος Χριστοδούλου, Τα πρώτα Χριστούγεννα του Κάπτεν Τζιμ, εικ. Ντανιέλα Σταματιάδη, Ίκαρος.
Εν μέσω κόβιντ, το γατί, ο Κάπτεν Τζιμ, κατέφθασε σε ένα διαμέρισμα, εγκαταστάθηκε και βρήκε συγκατοίκους, βαρετούς, μα πολύ βαρετούς. Έλα όμως που ξαφνικά σε τούτο το βαρετό σπίτι φύτρωσε μια μέρα ένα στολισμένο δέντρο! Κι από, δω αρχίζει η περιπέτεια μια κωμωδία καταστάσεων μεταξύ των φιλόζωων συγκατοίκων και του Τζιμ. Λίγοι συγγραφείς μας έχουν το χιούμορ του Χριστοδούλου που σ’ αυτή την ιστορία δίνει ρέστα!
Μαρία Νομικού, Ο παπουτσής και τα ξωτικά, εικ. Ράνια Βαρβάκη, Μεταίχμιο.
Σταθερή αξία τα κλασσικά παραμύθια, όταν μάλιστα μας τα διηγούνται χωρίς μοντέρνα αφηγηματικά στολίδια και εικονογραφούνται όμορφα.
Λούσι Ρόουλαντ- Κέιτι Χάλφορντ, Υπάρχουν στ’ αλήθεια ξωτικά;, μτφρ. Πετρούλα Γαβριηλίδου, Ψυχογιός.
Για να δούμε, υπάρχουν; Πού κρύβονται; Μια ιστορία- παιχνίδι παρατήρησης χάρισμα στα μικρά παιδάκια που ξετρελαίνονται για τα ξωτικά και δεν δέχονται τις λογικές εξηγήσεις των μεγάλων.
Ένα μικρό κόκκινο έλκηθρο ονειρευόταν να φτάσει στον Άι Βασίλη, να γίνει το δικό του έλκηθρο των δώρων! Αλήθεια, ήταν δυνατόν τόσο μικρούλι που ήταν; Δεν το ’βαλε κάτω, ταξίδεψε με χίλια μέσα και… δεν έφτασε ποτέ! Ο Άι Βασίλης όμως που είχε παντού τα μάτια του του έκανε ένα ακριβό δώρο!
Αρμέλ Μονταρέ, Το φαρδύ πουλόβερ, Εικ. Ζορ, Μτφρ. Μάρω Ταυρή, Μεταίχμιο
Ένα πουλόβερ φαρδύ ακόμα και για μια αρκούδα! Το κόβει και το ράβει στα μέτρα της κι τα περισσεύματα, τα δίνει σε μια φίλη, κι εκείνη φτιάχνει για ένα φίλο, και ο φίλος για άλλον, και… και… Γιορτές σημαίνουν έγνοια και αγάπη!
Ήταν ποτέ μωρό ο Άι Βασίλης; Μια πανέξυπνη ιστορία κατάλληλη για τα μικρά που πάντα αναρωτιούνται τι έκαναν όταν ήταν μωρά!
Ελένη Αντωνιάδου, Το μαγαζάκι του κυρίου Άρθουρ, εικ. Γιώτα Κοκκόση, Καστανιώτης.
Χριστούγεννα με κλειστό το παιχνιδάδικο του κυρίου Άρθουρ, δεν ήταν Χριστούγεννα! Πολλά στραβά συνέβησαν, κακίες χάλασαν τη διάθεση, όμως όλα επιδιορθώθηκαν χάρη στη συνεργασία μικρών και μεγάλων και οι γιορτές βρήκαν την γνωστή αγαπημένη τους λάμψη. Χαριτωμένο μικρό μυθιστόρημα πρώτων αναγνώσεων.
Jonathan Emmett – Ingela P. Arrhenius, Οδός Χριστουγέννων, Ψυχογιός.
Ένας δρόμος σε βιβλίο που ξεδιπλώνεται σαν ακορντεόν και διαβάζεται με τα μάτια από τα πολύ μικρά παιδιά.
Άστριντ Ντέμπορντ- Πολίν Μαρτέν, Ο επισκέπτης των Χριστουγέννων, Μεταίχμιο.
Μια σύντομη ιστορία- οι προετοιμασίες για τη γιορτή- και μια έκπληξη! Όσο και να τον περιμένουν τα πολύ πολύ μικρά παιδιά, επισκέπτης δεν είναι μόνο ο Άγιος Βασίλης!
Else Holmelund Minarik, Ο μικρός αρκούδος, εικ. Maurice Sendac, αποδ. Γιάννης Παλαβός, Παπαδόπουλος.
Ο μικρός αρκούδος και η μαμά του στο παιχνίδι του ύπνου… πολύ τρυφερό και χαδιάρικο για όνειρα γλυκά!
Αδελφοί Φαν, Η Λίζι και το σύννεφο, μτφρ. Μάρω Ταυρή, Μεταίχμιο.
Δεν χρειάζονται πολλά λόγια για να μπεις στην ιστορία της Λίζι που αποφασίζει να υιοθετήσει ένα σύννεφο. Τα σύννεφα μπορεί να μας κρατούν συντροφιά είναι όμως απρόβλεπτα γιατί μεγαλώνουν, μικραίνουν, βρέχουν… Σκέφτεται η Λίζι: καλύτερα για τον αγαπημένο της σύντροφο να κάνει παρέα με τους δικούς του στον ουρανό!
Κάθε βιβλίο των Αδελφών Φαν είναι κι ένα αριστούργημα αισθητικής και εύγλωττου μινιμαλισμού! Τα βιβλία τους (εφτά τίτλοι στο Μεταίχμιο) δεν έχουν επικαιρότητα όπως δεν έχουν τα έργα τέχνης…
James Norbury, Το ταξίδι του Πάντα και του Δράκου, μτφρ. Σοφία Τάπα, Διόπτρα.
Επειδή στη ζωή δεν έρχονται όλα όπως τα θέλουμε, ο μικρός, ο Δράκος, και ο μεγάλος, το Πάντα, το παιδί και ο σοφός, ξεκινούν ένα ευχάριστο όπως νομίζουν ταξίδι. Ωστόσο, όλα αποδεικνύονται δύσκολα όπως στην πραγματική ζωή! Φιλοσοφώντας, το μεγάλο Πάντα δείχνει στο δρακάκι ότι παρά τις δυσκολίες, τις αλλαγές, τις απώλειες χίλιων πραγμάτων, το μόνο σταθερό στο οποίο πρέπει να υπολογίζουμε όλοι είναι η φιλία και η αλληλεγγύη. Ο James Norbury με τις πανέμορφες εικόνες σκηνοθέτησε τις αναζητήσεις των δυο φίλων σ’ αυτό διαλογικό βιβλίο που δεν έχει ηλικία. Μια εξαιρετική έκδοση, όπως η κοντινή της, του 2020, Το αγόρι, ο τυφλοπόντικας, η αλεπού και το άλογο, του Charly Mackesy, των εκδ. Παπαδόπουλος.
Maurice Sendak, Η χώρα των τεράτων, αποδ. Γιάννης Παλαβός, Παπαδόπουλος.
Μια χώρα τεράτων, ένας βασιλιάς παιδί που ονειρεύεται να τα εξουσιάσει, ένα σπίτι που δίνει ασφάλεια. Ό,τι πιο κλασικό το αριστούργημα του Maurice Sendak για τις παιδικές εμμονές και τις φαντασιώσεις!
Αχιλλέας Ραζής, Είναι τέρας; Καλειδοσκόπιο.
Ποιος είναι τέρας; Εγώ, το παιδί; Το έψαξε η Isol, στο Ο Πετιτ, το τέρας (Μάρτης, 2014), το αφηγείται ο Αχιλλέας Ραζής χωρίς λόγια. Η σκιά που ακολουθεί το γνωστό άγνωστο αγόρι είναι το alter ego του. Το προβληματίζει, το αγχώνει, το φοβίζει… του μαθαίνει όμως πως καθένας μας είναι τα πολλά διαφορετικά που φτιάχνουν το εγώ του! Μια ιστορία που «διαβάζεται» και συζητιέται με χίλιους τρόπους!
Jordan Scott, Μιλάω σαν το ποτάμι, εικ. Sidney Smith, μτφρ. Μαριάννα Ψύχαλου, Μικρή Σελήνη.
Ένα αισθαντικό, αυτοβιογραφικό κείμενο του ποιητή Jordan Scott για τον τραυλισμό που τον τυραννούσε παιδί, για τις λέξεις που τρέχουν άλλοτε σαν το νερό, άλλοτε μπουρδουκλώνονται στο στόμα, σφηνώνονται στο λαιμό και βυθίζουν στη μοναξιά. Αισθαντική και η εικονογράφηση του του βραβευμένου Sidney Smith που τον γνωρίσαμε στο βιβλίο Ο άσπρος γάτος και ο καλόγερος (Εκδοτική Αθηνών, 2016)!
Noemi Vola, Τέλος; Μα, τι τέλος είναι αυτό;, μτφρ. Μαριάννα Ψύχαλου, Μικρή Σελήνη.
Ο επιδιορθωτής «τέλους», μπορεί να γίνει επάγγελμα; Ή, μήπως, καλύτερα να γίνεις εφευρέτης ιστοριών και να τις γράφεις όπως σ’ αρέσει; Σπιρτόζικο, πολύ διαφορετικό από ό,τι έχουμε συνηθίσει να βλέπουμε, δικαίως βραβευμένο με το βραβείο SERPA και ανάμεσα στα 100 Outstanding Picture books του 2018! Οι μικροί εκδότες προσφέρουν ποιότητα στους αναγνώστες.
Κώστας Θεοχάρης, οι Ακροβάτες, Καλέντης.
Μια έμμετρη ιστορία, γραμμένη και εικονογραφημένη από τον Κώστα Θεοχάρη, για τους ακροβάτες. Αλλά, για ποιους ακριβώς; Για τους ακροβάτες που είμαστε όλοι εμείς που ψάχνουμε ισορροπίες! Γεωμετρία και συναίσθημα, φαντασία και χρώμα χαρακτηρίζουν αυτή την έξοχη από όλες τις απόψεις έκδοση!
Oliver Jeffers, Υπάρχουν φαντάσματα σε αυτό το σπίτι, μτφρ. Φίλιππος Μανδηλαράς, Ίκαρος.
Υπάρχουν βιβλία που δεν χρειάζονται ούτε ενισχύσεις, ούτε θεωρίες που να επιβεβαιώνουν την αξία τους! Διαβάζονται και ξαναδιαβάζονται, μπαίνεις στο βιβλίο, βγαίνεις, αποφασίζεις να μιλήσεις με τον ήρωα, γίνεσαι ο ήρωας! Τέτοια είναι όλα τα βιβλία, μηδενός εξαιρουμένου, του πολυτάλαντου Jeffers. Λένε, πως στα παλιά σπίτια υπάρχουν φαντάσματα και… θα αποκαλυφθούν στις διαφανείς σελίδες που ακολουθούν την ιστορία. Αγγλική παράδοση και More is less από το ασύγκριτο καλλιτέχνη!
Λίνα Μουσιώνη, Το πάρτι, εικ. Σάντρα Ελευθερίου, Μεταίχμιο.
Μια μαμά που εξαφανίζεται λίγες μέρες πριν το πάρτι των γενεθλίων της επιμένει να το γιορτάσουν παρά την απουσία της. Ενδιαφέρουσα ιδέα, καλογραμμένη, διαθέτει χιούμορ, όπως πολλά βιβλία με ανάλογο περιεχόμενο. Και όμως η Λίνα Μουσιώνη κάνει την τεράστια διαφορά! Γράφει για μια σοβαρή αρρώστια, ένα καρκίνο με αβέβαιη έκβαση όπως καταλαβαίνουμε, την οποία δεν χρειάζεται να ονοματίσει. Αντ’ αυτού, αποφορτίζει την ασθένεια με ένα παιχνίδι, ένα κυνήγι θησαυρού γεμάτο γρίφους με τους οποίους έχει συνηθίσει τα παιδιά της. Και, το σημαντικότερο, τους θυμίζει όλες τις αγαπημένες στιγμές που έχουν μέχρι τότε περάσει ως οικογένεια. Εξαιρετικό!
Σολεδάδ Ρομέρο Μαρίνο-Σιάνα Τέιμοϋ, Κουρείο Κλαμπ, μτφρ. Αγαθή Δημητρούκα, Πατάκης.
Η γιορτή των γενεθλίων του γκάνγκστερ Μπιγκ Τούλιο στο μυστικό υπόγειο Κουρείο Κλάμπ του Σικάγου καταλήγει σε δράμα! Έγινε φόνος και πρέπει να τον διαλευκάνεις, εσύ αναγνώστη, με βοηθό σου μια συγγραφέα κι ένα γάτο. Εκτός από συναρπαστικό ντετεκτιβίστικο παιχνίδι των γρίφων, το βιβλίο απογειώνεται με την εξαιρετική εικονογράφηση που ζωντανεύει την τόσο ιδιαίτερη δεκαετία του ’20!
Θεοδώρα Κατσιφή, Το μπλε αδιάβροχο, εικ. Ίρις Σαμαρτζή, Ηλίβατον.
Η ανυπομονησία, οι επιθυμίες, το θέλω που τρώει τα παιδιά, και εκνευρίζει τους γονείς, μπορεί μεταφράζεται σε πολλά και διάφορα που δεν μπορούμε να επηρεάσουμε όση καλή θέληση και να έχουμε για χατίρια! Μακάρι να ήταν μόνο το Μπλε αδιάβροχο και η βροχούλα που θα κατεύναζαν τη Βασιλού…
Θάνος Κοσμίδης, Ο Γκυ και οι μαγικές τρύπες, εικ. Αγγελική Μπόζου, Μάρτης.
Τι θα γίνει, μια μέρα που βαριέσαι, αν βουτήξεις μέσα σε μια τρύπα που μάλιστα ζωγράφισες ο ίδιος; Οπωσδήποτε η φαντασία θα ξυπνήσει και μαζί της η δημιουργικότητα… Και η μοναξιά θα φύγει… μετά μουσικής όταν παίξει το cd που συνοδεύει την ιστορία!
Αμαλία Πέτροβα, Το παραμύθι της μάγισσας Βαλμπούργκa, εικ. Πέτρος Χριστούλιας, Καστανιώτης.
Γιατί τα παραμύθια εξαφανίστηκαν; Γιατί οι αγαπημένες ηρωίδες και οι αγαπημένοι ήρωες φέρονται τόσο αλλόκοτα; Δουλειά μάγισσας μοιάζει, και είναι σίγουρα της Βαλπούργκα! Απολαυστικό μοντέρνο παραμύθι με κομίστικη εικονογράφηση του Πέτρου Χριστούλια.
