Η Γιούλη Αναστασοπούλου συστήνει τον πρωτοεμφανιζόμενο Ηφαιστίωνα Χριστόπουλο
Πώς προέκυψε το βιβλίο;
Η Κενή Διαθήκη είναι συλλογή διηγημάτων – για την ακρίβεια, περιέχει τέσσερα διηγήματα και μια νουβέλα. Είναι μια επιλογή από κείμενα που έγραψα την περίοδο 2013-2015, τα οποία θεωρώ ότι έχουν μια συνάφεια τόσο από άποψη θεματικής όσο και από άποψη αισθητικής. Πρόκειται για ιστορίες που διαδραματίζονται σε περιβάλλοντα με τον έναν ή με τον άλλον τρόπο μετακαταστροφικά, πολλές φορές υπό τη σκιά καταπιεστικών καθεστώτων, και με τους ήρωες να κινούνται σ’ έναν κόσμο κατεστραμμένο προσπαθώντας να συμφιλιωθούν με το παρελθόν τους, το οποίο είναι σχεδόν πάντα τραυματικό.
Γενικώς τα κείμενα αφορούν θέματα που με απασχολούσαν έντονα εκείνον τον καιρό – και συνεχίζουν φυσικά να με απασχολούν ακόμα, απλώς ενδεχομένως η προσοχή μου τώρα να έχει στραφεί περισσότερο αλλού. Ο βασικός προβληματισμός πίσω από τα κείμενα είναι αυτός ακριβώς που αναφέρθηκε και παραπάνω – η προσπάθειά μας να ξεπεράσουμε τα τραύματα του παρελθόντος και πώς μπορούμε να το κάνουμε όταν αυτά έχουν καθορίσει σε μεγάλο βαθμό το ποιοι είμαστε πλέον, πόσω μάλλον σ’ έναν κόσμο κατάφωρα εχθρικό, όπου ακόμα και η επιβίωση από μέρα σε μέρα δεν είναι εγγυημένη.
Βάλε μας λίγο στο κλίμα με ένα μικρό απόσπασμα.
Προχτές έπεσε το χέρι της Σουσάνα. Έσκασε στην άμμο μπροστά στα πόδια μου. Το σώμα της έμεινε να κρέμεται στραβά, προς τη μεριά του υπηρέτη της, που είχαν στήσει δίπλα. Κάτι παιδιά πετούσαν πέτρες προσπαθώντας να πετύχουν το κεφάλι του, έτσι που κρεμόταν άψυχο μπροστά στο στήθος. Όταν τελικά μια πέτρα τον βρήκε, το πάνω μέρος του κρανίου έσπασε σε κομμάτια. Το έβαλαν στα πόδια φωνάζοντας. Νομίζω γελούσαν.
Δεν είχα πάει εκεί για να θρηνήσω. Κάθε μέρα είναι θρήνος σε τούτο το μέρος, δεν χρειάζονται αιτίες κι αφορμές γι’ αυτό. Φοβόμουν όμως μην ξεχάσω· είναι εύκολο σ’ αυτόν τον τόπο. Όπου και να γυρίσεις το βλέμμα σου, αυτό θα θαφτεί κάτω από τη σκόνη. Όλα είναι ίδια πια· παντού η άμμος που καταπίνει τα πάντα. Είναι δύσκολο για την ανάμνηση να ζήσει πνιγμένη μέσα της. Δεν υπάρχει μέρος για να πιαστεί, δεν υπάρχουν ορόσημα. Μα εγώ δεν θ’ άφηνα την άμμο να καταπιεί τη Σουσάνα, ακόμα κι όταν ολόκληρο το κορμί της γινόταν ένα πια μαζί της. Όχι. Όχι τη Σουσάνα.
Πώς γράφεις; Είσαι τύπος που τα κλείνει όλα και συγκεντρώνεται;
Το ιδανικό είναι φυσικά η απόλυτη ησυχία και η απομόνωση. Δυστυχώς οι ρυθμοί της ζωής δεν το επιτρέπουν πάντα αυτό, οπότε σιγά σιγά έμαθα να γράφω και υπό πιο αντίξοες συνθήκες. Ο μόνιμος φόβος είναι ότι θα διαβάσω αργότερα, όταν θα έχω επιτέλους την ησυχία μου, αυτό που έγραψα και θα τραβάω τα μαλλιά μου. Υπάρχουν φορές που δεν το παθαίνω.
Ένα πράγμα μόνο μού είναι αδύνατο να κάνω: να γράψω ακούγοντας μουσική. Ενώ η μουσική μπορεί να μου γεννήσει ιδέες, τη στιγμή που γράφω ή απλώς σκέφτομαι, δεν μπορώ να ακούσω ούτε νότα.
Ποιος είναι ίσως ο μεγαλύτερος εχθρός της διαδικασίας της γραφής;
Τον έναν τον ανέφερα ήδη: η έλλειψη χρόνου και κατάλληλων συνθηκών. Ο δεύτερος έχει να κάνει περισσότερο με τον δικό μου χαρακτήρα και μπορεί να μην αποτελεί πρόβλημα για άλλους: Δυσκολεύομαι να διατηρήσω την προσοχή μου συγκεντρωμένη· πολλές φορές η σκέψη μου φεύγει χωρίς καν να το καταλαβαίνω. Προσπαθώ να επινοώ διάφορα κόλπα για να το καταπολεμήσω αυτό. Για παράδειγμα, όταν σχεδιάζω ένα κείμενο (που είναι με διαφορά η πιο δύσκολη διαδικασία για μένα, αυτό το «γράφω χωρίς να γράφω»), καταγράφω όλη την πορεία της σκέψης μου, συνήθως με το χέρι σ’ ένα τετράδιο. Το αποτέλεσμα είναι πολλές φορές να καταλήγω με άπειρες σημειώσεις χωρίς κανένα νόημα, αλλά με βοηθάει να κρατάω το μυαλό μου στον στόχο.
Τι θεωρείς υπερεκτιμημένο σε ένα βιβλίο;
Συνήθως με αφήνουν παγερά αδιάφορο τα βιβλία που δεν έχουν κάτι να πουν σε δεύτερο επίπεδο ανάγνωσης, όσο συναρπαστική κι αν είναι εκ πρώτης όψεως η ιστορία που αφηγούνται. Δεν είναι ακριβώς ότι θεωρώ αυτό το στοιχείο υπερεκτιμημένο, δεν το θεωρώ όμως σε καμία περίπτωση αρκετό. Το βιβλίο που θα με κάνει να το αγαπήσω πρέπει να με ζορίσει.
Αγαπημένο απόσπασμα ή φράση από βιβλίο που σε καθήλωσε.
Κανονικά θα έπρεπε να βάλω ολόκληρο το βιβλίο, αλλά ενδεικτικά:
Εντάξει, έφτασα λοιπόν στην πλατεία. Έγειρα σε μια κολόνα στις καμάρες. Είδα πως δεν υπήρχε κανείς, κι ας άκουγα ακόμη το μουρμουρητό σαν από πλήθος κόσμου μια μέρα που έχει αγορά. Μια βουή σταθερή, μονότονη, όπως αυτή που κάνει ο άνεμος όταν περνάει αντίθετος στα κλαδιά ενός δέντρου μέσα στη νύχτα, όταν δεν φαίνονται ούτε το δέντρο ούτε τα κλαδιά, ακούγεται όμως το μουρμουρητό. Έτσι. Δεν έκανα πια ούτε βήμα παραπάνω. Ένιωσε ότι με πλησίαζε και με τριγύριζε αυτός ο βόμβος, πυκνός σαν σμάρι από μέλισσες, μέχρι που έφτασα να ξεχωρίζω κάποιες λέξεις, σχεδόν άηχες: «Προσευχήσου στον Θεό για μας». Αυτό άκουσα να μου λένε. Πάγωσε τότε η ψυχή μου. Γι’ αυτό κι εσείς με βρήκατε νεκρό. (Χουάν Ρούλφο, Πέδρο Πάραμο, σε μετάφραση Έφης Γιαννοπούλου)
Τι θα φέρει το μέλλον στα ελληνικά συγγραφικά πράγματα;
Η κατάσταση είναι μπερδεμένη. Υπάρχουν εκδοτικοί οίκοι, κυρίως μικρότεροι, οι οποίοι, αντί να επενδύουν στα σίγουρα, σε γνωστά μόνο ονόματα, δίνουν βήμα σε διαφορετικές και πρωτότυπες φωνές, με προσεγμένες εκδόσεις, και πολλές φορές μάλιστα σημειώνουν και μεγάλη επιτυχία. Από την άλλη, δυστυχώς, αλλού κυριαρχεί μια λογική της μάζας, με αποτέλεσμα να εκδίδονται κάποια βιβλία χωρίς ουσιαστικό κριτήριο. Αυτό μπορεί να μπερδέψει τον υποψήφιο αναγνώστη, που δεν θα ξέρει πού να ψάξει, ή ακόμα και να τον αποτρέψει από το να επιλέξει κάποιον άγνωστο σ’ αυτόν Έλληνα συγγραφέα. Ελπίζω σε μια ομαλοποίηση της κατάστασης στο μέλλον, γιατί η δουλειά που κάνουν ορισμένοι άνθρωποι από τον χώρο του βιβλίου είναι πραγματικά πολύ αξιόλογη.
Πού βλέπεις τον εαυτό σου, τι επιθυμείς;
Όσον αφορά την Κενή Διαθήκη, ελπίδα μου είναι να γνωριστεί όσο περισσότερο γίνεται με το κοινό. Μπορεί το βιβλίο να χρησιμοποιεί συμβάσεις της φανταστικής λογοτεχνίας, αλλά στόχος μου γράφοντάς το ήταν ένα βιβλίο που να απευθύνεται στο ευρύτερο αναγνωστικό κοινό, όχι μόνο στους οπαδούς του είδους.
Κατά τα άλλα, ασχολούμαι με τον διάδοχό της. Η βασική μου φιλοδοξία και στόχος είναι το βιβλίο αυτό, όποτε και να ολοκληρωθεί, να είναι καλύτερο από το προηγούμενο.
Δώσε μας συστατική επιστολή για ένα νέο συγγραφέα:
Αν και βρίσκεται αρκετά χρόνια στον χώρο, ο Παναγιώτης Ζερβός έχει κυκλοφορήσει μόλις δύο βιβλία, οπότε έχει ακόμα δρόμο να διανύσει. Η Εξορία του προσώπου είναι εκ πρώτης όψεως ένα βιβλίο τρόμου (ή φρίκης, όπως νομίζω ότι προτιμάει ο ίδιος να το αποκαλούμε), στην πραγματικότητα όμως είναι πολλά περισσότερα. Θα πρότεινα λοιπόν να τον γνωρίσουν οι αναγνώστες που θέλουν ένα βιβλίο δουλεμένο στην εντέλεια, από έναν συγγραφέα που σέβεται πραγματικά αυτό που κάνει και τον αναγνώστη που θα αφιερώσει χρόνο σε αυτό.
Βιογραφικό
Ο Ηφαιστίων Χριστόπουλος είναι μπερδεμένος. Λίγο μηχανικός, λίγο φιλόλογος, λίγο μεταφραστής και λίγο άθλιος μπασίστας. Επίσης γράφει. Η Κενή Διαθήκη που κυκλοφορεί απο τις εκδόσεις MOMENTUM, είναι το πρώτο του βιβλίο. Ζει στην Αθήνα με τρεις γάτες και έναν άνθρωπο.
