του Γιάννη Ν. Μπασκόζου
Τατιάνα Τολστάγια, Αιθέριοι κόσμοι, μτφρ.Αλεξάνδρα Ιωαννίδου, loggia
Συλλογή με μεγάλης σχετικά έκτασης διηγήματα και αφηγήσεις γραμμένες με προσωπικό ύφος. Ξεχωρίζω το διήγημα «Το τετράγωνο», μια περιήγηση στους τεμνόμενους κόσμους του Μάλεβιτς και του Λεβ Τολστόι. Ο δημιουργός του Μαύρου Τετράγωνου με μια τόσο απλή ενέργεια δημιούργησε τον πιο τρομακτικό πίνακα στον κόσμο. Η Τολστάγια σημειώνει ότι ο Μάλεβιτς με μια κίνηση του πινέλου τράβηξε μια και καλή μια αδιάβατη γραμμή ορίζοντας την άβυσσο ανάμεσα στην παλιά και την νέα τέχνη, ανάμεσα στη ζωή και τον θάνατο, ανάμεσα στον Θεό και τον Διάβολο. Σύμπτυξε τα πάντα στο μηδέν. Η Τατιάνα συνδέει το Μαύρο Τετράγωνο με ένα όνειρο που είδε ο Τολστόι όταν αναγκάστηκε να μείνει σε ένα σκοτεινό, ξένο δωμάτιο με άσπρους τοίχους κι ένα κόκκινο παράθυρο, όλα τετράγωνα σαν πίνακες του Μάλεβιτς. Ήρθε σε επαφή με τον θάνατο και συμβολικά με το ΄τέλος της δημιουργικής του περιόδου. Άλλα διηγήματα της Τολστάγια αφηγούνται καθημερινότητες, όπως τα νοσταλγικά καλοκαίρια στην εξοχή και το σοκ που ένοιωσε, μικρό κοριτσάκι αυτή, διαβάζοντας γαλλικά μυθιστορήματα με φλογερό ερωτισμό. Κακές συνήθειες στη μετασοβιετική Ρωσία, για την πατρική αγάπη. Το ομότιτλο διήγημα «Αιθέριοι κόσμοι» θυμίζει κάτι ανάμεσα σε Ρέημοντ Κάρβερ και Άλις Μονρό, μικρές λεπτομέρειες δημιουργούν την εικόνα μιας επαρχιακής Αμερικής. Σημασία σε όλα αυτά έχει το πως η Τολστάγια δουλεύει την αφήγηση, πως στήνει το δικό της δημιουργικό ιστό και διαμορφώνει πεζογραφήματα με προσωπικό ύφος. Αναμφισβήτητα ένα συναρπαστικό αφήγημα από την δισέγγονη του Τολστόι.
Αλέσιο Φορτζόνε, Napoli mon amour, μτφρ. Δέσποινα Γιαννοπούλου, Πόλις
Ένα ήσυχο βιβλίο γεμάτο εσωτερική ένταση. Ο ήρωας του Φορτζόνε , Αμορεζάνο, ζει στη Νάπολη, είναι τριαντάρης, μένει με τους γονείς του και περνά το χρόνο του αναζητώντας εργασία. Η μόνη συναισθηματική σχέση που έχει είναι ο φίλος του Ρούσο. Σέρνονται και οι δύο στους δρόμους της Νάπολης, πίνουν φτηνά ποτά και που και που ονειρεύονται. Ζούνε, όπως πολλοί νέοι στις φτωχογειτονιές σε ένα μεταίχμιο που μπορεί να τους οδηγήσει από το καλύτερο στο χειρότερο και αντίθετα. Ο Αμορεζάνο, έχοντας εργαστεί στα καράβια έχει ένα μικρό χρηματικό απόθεμα που το εξαντλεί αργά, ταυτόχρονα σκέφτεται ότι πρέπει να βρει μια δουλειά, αλλά όσες υπάρχουν είναι εξευτελιστικές. Στο μυαλό του στριφογυρίζει η ιδέα ότι ζει λάθος. Η συνθήκη ζωής του θα αλλάξει όταν θα γνωρίσει στο δρόμο εντελώς τυχαία, την Νίνα. Θα ερωτευτούν και θα ζήσουν ένα σύντομο καλοκαίρι ευτυχίας, μέσα στο οποίο ο Αμορεζάνο θα ξοδέψει αλόγιστα όλα του τα χρήματα. Παράλληλα δοκιμάζει τη συγγραφική τέχνη και έχει κάποια πρώτα αποτελέσματα. Η Νίνα όμως θα πρέπει να μετακινηθεί για επαγγελματικούς λόγους κάποιους μήνες στην Ισπανία, ο Αμορεζάνο το αντιλαμβάνεται αυτό ως το τέλος της σχέσης τους και κατρακυλάει στο ποτό και την κατάθλιψη. Δεν μπορεί να μετακινηθεί όχι τόσο από την πόλη όσο από τη ζωή που τον ναρκώνει σε αυτήν. Ο ίδιος θα παραδεχθεί δεν μου άξιζε αυτή η ευτυχία, δεν την άξιζα επειδή δεν έκανα τίποτα από το πρωί ως το βράδυ. Η ιστορία εξελίσσεται στη Νάπολη, μια πόλη άλλοτε πνιγηρή και άλλοτε χαρούμενη. Θάλασσα, πίτσες, ποδόσφαιρο, τηλεόραση, ανεργία. Ο Αμορεζάνο δεν θα το αντέξει. Ένα μυθιστόρημα που κυλά πάνω στα συναισθήματα των ηρώων, θυμίζει λίγο τη μελαγχολία στα έργα του Τσέζαρε Παβέζε ή στο Το Τελευταίο καλοκαίρι στη Ρώμη του Gianfranco Calligarish. Ο Φορτζόνε σκιαγραφεί τις γκρίζες πτυχές της υπαρξιακής ανησυχίας του ήρωα του σα να παίζει με σουρντίνα μια παλιά μελωδία.
Λίζα Μουρ, Κάτι για όλους, μτφρ.Τέσυ Μπάιλα, World Books
Καναδέζα άγνωστη στη χώρα μας η Λίζα Μουρ, υποψήφια για το Διεθνές Booker, είναι μια ικανή διηγηματογράφος με δικό της στυλ, την οποίαν γνωρίζουμε για πρώτη φορά. H Μουρ έχει έναν ιδιότυπο τρόπο ανάπτυξης της αφήγησης. Περνά εύκολα από το ένα πρόσωπο στο άλλο, αλλάζει αισθητικές οπτικές, το ρεαλιστικό στοιχείο υπονομεύεται, ενώ κάποιες φορές παρωδεί τους ήρωες της, τραβώντας το χαλί κάτω από τα πόδια τους. Μπορεί κανείς να δει αυτά τα χαρακτηριστικά για παράδειγμα στο «Η εκδίκηση της οχιάς». Ξεκινά σε πρώτο πρόσωπο από την οπτική γωνία του βιβλιοθηκονόμου, στη συνέχεια γλιστρά μπρος-πίσω στο χρόνο και μετατοπίζει επανειλημμένα την αφηγηματική εστίαση από τον βιβλιοθηκονόμο στην οικογένεια του επιστάτη, που είναι φύλακας σε ένα λούνα παρκ. Ομοίως στο πρώτο διήγημα της συλλογής με τίτλο «Μια ωραία λάμψη» που έχει ως ήρωες δύο άνδρες και μια γυναίκα, υπάλληλοι σε ένα κατάστημα υποδημάτων μέσα σε εμπορικό κέντρο. Οι τρεις τους ζουν ένα ερωτικό γαϊτανάκι. Ο αφηγητής εστιάζει στα τρία πρόσωπα σε ξεχωριστές στιγμές δίνοντας τις οπτικές του καθενός από μια ιδιαίτερη σκοπιά. Στο «Το φιορδ της αιωνιότητας» ένας ιδιωτικός ντετέκτιβ αναζητά τα ίχνη ενός ροκ μουσικού που φέρεται να αυτοκτόνησε πηδώντας από ένα κρουαζερόπλοιο, στην Αρκτική, εδώ η Μουρ αναμιγνύοντας πολλά διαφορετικά δεδομένα παίζει με το νουάρ χωρίς να το εγκολπώνεται οριστικά. Αλλού είναι απόλυτα ρεαλιστική ή ακόμα και ντοκιμανταρίστικη, όπως στο διήγημα για τον Μαρκόνι. Τα διηγήματα της Μουρ έχουν μια ποικιλία θεμάτων, χρονικών και γεωγραφικών συντεταγμένων. Η γραφή της είναι πολυσχιδής, περνά εύκολα από το ένα σημείο στο άλλο χωρίς να σε ξαφνιάζει απλώς προσθέτοντας την ένταση που η ίδια έχει επιλέξει. Αξιόλογη γνωριμία.
Paul Auster, Φλεγόμενο αγόρι, Μτφρ. Ιωάννα Ηλιάδη, Μεταίχμιο
Ο Πολ Όστερ δεν χρειάζεται συστάσεις, είναι γνωστός από τη δημοφιλή τριλογία του της Νέας Υόρκης και το τελευταίο του ογκώδες μυθιστόρημα –ποταμός με τίτλο 4321. Το Φλεγόμενο αγόρι εκδόθηκε το 2021 και αφηγείται την ιστορία ενός προσώπου – μύθος για την αμερικανική δημοσιογραφία και μυθοπλασία, του Στίβεν Κρέιν. Ο Κρέιν υπήρξε πολεμικός ανταποκριτής σε δύο πολέμους (και στην Ελλάδα για να καλύψει τον ελληνοτουρκικό πόλεμο το 1897) και άφησε πίσω του ένα σπουδαίο μυθιστόρημα το «Το κόκκινο σήμα του θάρρους» (στα ελληνικά από τις εκδόσεις Μεταίχμιο). Ο Όστερ χρησιμοποιεί ένα τεράστιο υλικό ντοκουμέντων από τη ζωή του Κρέιν, η οποία ήταν πολυτάραχη και πολυσχιδής. Κάποτε ο Κρέιν ταξιδεύοντας για την Κούβα ναυάγησε το πλοίο στο οποίο επέβαινε και έμεινε 30 ημέρες πάνω σε μια σχεδία, γεγονός που τον ενέπνευσε στο βιβλίο του Open boat. Ο Όστερ γράφει το Φλεγόμενο αγόρι σα να κινηματογραφεί ένα ντοκιμαντέρ. Χρησιμοποιεί πολλά χαρακτηριστικά αποσπάσματα από χειρόγραφα, σημειώσεις, αρθρογραφία, επιστολές του ιδίου και των ανθρώπων δίπλα του, απόψεις του ίδιου του Κρέιν, βάζοντας τον αναγνώστη βαθιά στη σκέψη του βιογραφούμενου συγγραφέα. Ο Κρέιν πέθανε από φυματίωση σε ηλικία 29 ετών. Ο Όστερ αφήνει τον μετέπειτα διάσημο ποιητή Γουάλας Στίβεν να περιγράψει με τα πιο γκρίζα χρώματα την απαράδεκτη όπως σημειώνει κηδεία του για να καταλήξει στο άρθρο του πως ελάχιστοι τον συνόδεψαν στην τελευταία του κατοικία, οι περισσότεροι αργόσχολοι. «Συνειδητοποίησα , λέει, ότι λίγοι είναι αυτοί που λατρεύουν τους ήρωες. Συνεπώς λίγοι είναι οι ήρωες».
Φερνάντα Μέλτσορ, Παραντάις, μτφρ. Αγγελική Βασιλάκου, Δώμα
Η Φερνάντα Μέλτσορ, μεξικάνα συγγραφέας, υποψήφια και αυτή για το Διεθνές Booker, έγινε γνωστή στη χώρα μας με το βιβλίο της Η εποχή των τυφώνων (επίσης από τις εκδόσεις Δώμα). Σε εκείνο το μυθιστόρημα είχε παρουσιάσει ένα μίγμα μαγικού ρεαλισμού και σκληρού νατουραλισμού. Στο Παραντάις διαθέτει ένα αξιοπρόσεκτο στυλ με το οποίο παντρεύει την παράδοση με μια βίαια ποπ αισθητική. Οι ήρωες της, όπως και στο προηγούμενο, είναι φτωχοδιάβολοι χωρίς στον ήλιο μοίρα. Αγράμματοι ζουν με περιστασιακές εργασίες σκοπεύοντας κάποτε να βγάλουν το κεφάλι τους από τον βούρκο, ακόμα και με οποιοδήποτε τίμημα. Οι δύο βασικοί της ήρωες είναι ο Πόλο, ο οποίος και αφηγείται την ιστορία και ο Φράνκο. Ο Πόλο εργάζεται ως παιδί για όλες τις δουλειές σε ένα συγκρότημα πολυτελών κατοικιών, το Παραντάις. Ο φίλος του Φράνκο ένα χοντρό αγόρι με σεξουαλική εμμονή για την Μαριάν, μια λαϊκιά περσόνα των ριάλιτι και των γυναικείων ιλουστρέ περιοδικών έχει όνειρο ζωής να συνευρεθεί πάση θυσία με την Μαριάν. Ο Πόλο σκέπτεται ότι θα μπορούσε να ληστέψει την οικογένεια της Μαριάν και με τα κοσμήματά της να καταφέρει να προσεγγίσει μια βίαιη συμμορία και να γίνει επίλεκτο στέλεχος της. Οι δύο αποφασίζουν να «μπουκάρουν¨ στο σπίτι της Μαριάν, ο καθένας για το δικό του σκοπό. Η αποτυχία τους είναι σίγουρη και όλα καταλήγουν σε ένα λουτρό αίματος. Ο παράδεισος είναι ανέφικτος για τους φτωχούς μεξικάνους, το τείχος που προστατεύει το Παραντάις είναι απροσπέλαστο. Οι συμμορίες των ναρκωτικών και η βία είναι η μόνη διέξοδος. Μια καταγγελία σε ένα σφικτό ρυθμικό λόγο με απόηχους από τον Μπολάνιο και τον μεξικανό Χοσέ Εμίλιο Πατσέκο.
Μπέρναρντ Μάλαμουντ, Ο βοηθός, μτφρ. Κατερίνα Σχινά, Καστανιώτης
Η ιστορία εξελίσσεται σε μια εργατική γειτονιά στο μεταπολεμικό Μπρούκλιν. Ο Μόρις Μπόμπερ είναι ιδιοκτήτης ενός μπακάλικου που φθίνει. Οι πελάτες του προτιμούν πια τα πιο σύγχρονα αντίστοιχα καταστήματα. Ένα βράδυ ένα ζευγάρι μασκοφόρων ληστών θα τον ληστέψει και ο ένας από αυτούς θα του καταφέρει ένα σοβαρό τραύμα στο κεφάλι. Εκείνη τη στιγμή κάνει την εμφάνισή του ο Φρανκ Αλπάιν, ένας λατινοαμερικανός αλήτης από τη Δυτική Άκτή, μεγαλωμένος σε ορφανοτροφείο και μετά σε ανάδοχη οικογένεια από την οποία το έσκασε. Ο Φρανκ προσφέρεται να εργαστεί χωρίς αμοιβή ως βοηθός του Μορίς ισχυριζόμενος ότι αυτό θα του δώσει εμπειρία που μπορεί να χρησιμοποιήσει σε μια μελλοντική αναζήτηση εργασίας. Με τη βοήθεια του Φρανκ το μαγαζί θα ορθοποδήσει και θα αρχίσουν να υπάρχουν έσοδα, κάποια από τα οποία τα βάζει στην τσέπη του ο βοηθός. Η κόρη του ιδιοκτήτη Ελεν θα ερωτευτεί τον Φρανκ και θα ζήσουν ένα σύντομο αλλά δυνατό έρωτα, μέχρι που θα αποκαλυφθούν οι κλοπές του βοηθού. Στο τέλος οι ήρωες θα μπλεχτούν σε ένα γαϊτανάκι αισθημάτων έλξης και απώθησης. Οι εραστές θα χωρίσουν και θα τα ξαναβρούν, ο Μορίς θα πεθάνει και η ιστορία θα έχει ευτυχή κατάληξη. Δυνατό ρεαλιστικό μυθιστόρημα στη σκιά των μεγάλων του είδους.
Kim Hye–Jin, Η κόρη μου,μτφρ. Αμαλία Τζιώτη, Ίκαρος
Η γνώση μας για την Ν. Κορέα είναι περιορισμένη, λίγα βιβλία πέφτουν στα χέρια μας, και οι κορεατικές ταινίες του νετφλιξ υπακούουν σε άλλους κανόνες (αν και από εκεί γνωρίζεις κάποια τμήματα των συνηθειών της κορεατικής ζωής). Στο πολυμεταφρασμένο μυθιστόρημα Η κόρη μου ο αναγνώστης μπαίνει βαθιά στη προβληματική μιας σύγχρονης δυτικής κοινωνίας όπου η παράδοση όμως λειτουργεί ακόμα ανασχετικά. Η αφηγήτρια τα φέρνει δύσκολα οικονομικά εργαζόμενη σε έναν οίκο ευγηρίας και νοικιάζοντας δύο άθλια δωμάτια σε άλλους φτωχούς. Η κόρη της διδάσκει στο Πανεπιστήμιο αλλά και αυτή δυσκολεύεται να τα φέρει βόλτα. Προτείνει στη μητέρα της να νοικιάσει το ένα από τα δύο δωμάτια που κατέχει φέροντας μαζί και την ερωμένη της. Το τελευταίο είναι πολύ δύσκολο να το αποδεχτεί η μητέρα. Η σχέση των δύο κοριτσιών με την αφηγήτρια θα γίνει ακόμα δυσκολότερη καθώς τα οικονομικά προβλήματα για μάνα και κόρη πληθαίνουν. Την κόρη απειλούν για λόγους ομοφοβίας να απολύσουν από το Πανεπιστήμιο ενώ στην πανσιόν που δουλεύει η αφηγήτρια γίνονται συνεχείς περικοπές. Τέταρτο πρόσωπο σε αυτή την ιστορία είναι μια υπέργηρη τρόφιμος του οίκου ευγηρίας, η Τζεν, μια σημαντική γυναίκα ακτιβίστρια και συγγραφέας που είχε κάνει σπουδαία δουλειά δουλεύοντας με ανήλικους ασυνόδευτους μετανάστες σώζοντας χιλιάδες από αυτά τα παιδιά. Με άνοια πια και χωρίς κανέναν στον κόσμο το ίδρυμα δείχνει πλήρη ασέβεια στο πρόσωπό της. Ένα βιβλίο για τη δυσκολία να κατανοήσεις τον άλλον, την ανάγκη της αγάπης και κυρίως την ενσυναίσθηση σε μια κοινωνία δέσμια παλιών και νεότερων πολιτισμικών συνηθειών.
Mahi Binebine, Η οδός της συγγνώμης, μτφρ. Άγγελος Αγγελίδης, Μαρία Αγγελίδου, Άγρα
Όσοι είχαν διαβάσει το αριστουργηματικό Τα αστέρια του Σίντι Μουμέν (επίσης από Άγρα) να μη διστάσουν να αγοράσουν και αυτό το βιβλίο του Binebine – δεν θα απογοητευτούν. Οι ρεαλιστικές ιστορίες του είναι σαν παραμύθια ή απλώς τα παραμύθια του είναι πολύ ρεαλιστικά. Η ηρωίδα του, η μικρή Χαγιάτ μεγαλώνει σε μια άθλια φτωχογειτονιά του Μαρακές σε ένα σπίτι γκρίζο όσο και η γάτα της. Οι γονείς της αυστηροί και θρησκευόμενοι. Ο πατέρας της απρόσιτος, η μητέρα πάντα αυστηρή να την κυνηγάει. Ο παππούς που αγαπούσε και της μάθαινε πράγματα είχε πεθάνει. Μόνη της καταφυγή η γειτόνισσα Μαμίτα. Η Χαγιάτ ξεχωρίζει γιατί έχει για μαλλί μια ξανθιά αφάνα και άσπρο δέρμα πιο κοντά σε αυτό των ρουμί, των χριστιανών ξένων. Η Μαμίτα είναι χορεύτρια, ξελογιάστρα, ερωτική, καθηλωτική σε όλα της. Κοντά της θα θητεύσει και η Χαγιάτ. Ο πατέρας της θα την βιάσει, η μητέρα της θα συναινέσει σιωπηλά και η μικρή Χαγιάτ στα δεκατέσσερα θα τα μαζέψει και πάει να μείνει μόνιμα στη φίλη της Μαμίτα. Εκεί θα ακολουθήσει την πορεία της δασκάλα της. Θα γίνει κι αυτή μάγισσα/τραγουδίστρια, καλλιτέχνιδα, ψυχαγωγός, ερωμένη, θα σκορπά την ηδονή σε όσους την ακούν, άνδρες και γυναίκες. Στην πορεία η Χαγιάτ θα πέσει θύμα εκδίκησης από τις δύο κόρες της δασκάλας της, θα περάσει μια πολύ δύσκολη περίοδο μέχρι να ορθοποδήσει και πάλι. Παραμύθια, μάγια, ξόρκια, παλιές δοξασίες, γέλια, χαρές και πόνος, πόλεμος, προδοσίες, χαμένα όνειρα όλα θα αποδοθούν με μια γλύκα λες και η ζωή σε εκείνες τις δύσκολες εποχές ήταν πασπαλισμένη με μέλι και παραμύθια. Γοητευτικό.
Nicholas Blake, Ο ειδεχθής χιονάνθρωπος, μτφρ. Δημήτρης Αρβανίτης, αλεξάνδρεια
Ένα αστυνομικό μυθιστόρημα παλιάς αλλά ταυτόχρονα και πολύ σύγχρονης κοπής. Ανήκει στην κατηγορία των μυστηρίων του τύπου «ποιος το έκανε» αλλά διαφέρει. Σε τι; Κατ΄ αρχάς ο ντετέκτιβ Νάιτζελ Στρένιτζγουέιζ είναι ποιητής και ερευνητής περίεργων καταστάσεων. Αλλά και ο συγγραφέας Νίκολας Μπλέικ, δαφνοστεφανωμένος ποιητής (Poet Laureate) της μεγάλης Βρετανίας(1968) φροντίζει ώστε τα βιβλία του να έχουν πολλές διακειμενικές αναφορές σε μεγάλους ποιητές. Στο συγκεκριμένο μυθιστόρημα ο Νάιτζελ καλείται σε ένα απομονωμένο χωριό , μέσα στο καταχείμωνο, να διαλευκάνει την αυτοκτονία μιας κοπέλας στο σπίτι ενός παλιού ευγενούς. Η αυτοκτονία θα αποδειχτεί τελικά μια καλά προετοιμασμένη δολοφονία. Ο κύκλος των υπόπτων δεν είναι ιδιαίτερα μεγάλος: o γιατρός που φρόντιζε την δολοφονημένη, ένας μπρουτάλ συγγραφέας ερωτευμένος μαζί της, ο αδελφός της που διατηρούσε μια πολύ ιδιαίτερη σχέση μαζί της. Ο Νάιτζελ θα αποδειχθεί , λειτουργώντας με έναν πυρήνα εκκεντρικής σκέψης, αρκετά διεισδυτικός, αποτελεσματικός και σίγουρα απολαυστικός.
Αλεξάντρ Γκριν, Το νησί Ρενό και άλλα διηγήματα, μτφρ. Βιργινία Γαλανοπούλου, Κίχλη
Τον γνωρίσαμε με το περίφημο Πορφυρά πανιά και τώρα έχουμε τη συλλογή του Το νησί Ρενό και άλλα διηγήματα όπου ξαναδιαβάζουμε στο ίδιο ύψος την απαράμιλλή τεχνική και φιλοσοφία του συγγραφέα. Ο Γκρίν έχει και διαβολεμένη φαντασία, πολλά διηγήματα του έχουν ως αφηγηματικό τοπίο την Γκρινλαντ , μια φαντασιακή χώρα. Παιδί του μεταιχμιακού περάσματος από τον 19ο στον 20ο αιώνα εμπνέεται από τα εφηβικά του διαβάσματα και συγκεκριμένα τις περιπέτειες του Ιουλίου Βερν, του Ρόμπερτ Λ. Στίβενσον, του Φένιμορ Κούπερ κ.ά. Μεγαλώνοντας θα περιπλανηθεί στη Ρωσία, θα έχει μια αμφίθυμη σχέση με την επανάσταση, θα φυλακιστεί αλλά αργότερα θα βρει ένα modus vivendi με αυτήν. Στη συλλογή αυτή κυριαρχεί το η αναζήτηση της ελευθερίας. Στα «Πορτοκάλια» ο ήρωας βρίσκεται στη φυλακή και ονειρεύεται την ελευθερία, στο «Νησί Ρενό», ο ναύτης δραπετεύει από μια ζωή που τον στενεύει ενώ στο «Ο σακάτης» έχουμε την διάκριση εσωτερικού και εξωτερικού εγώ όπου το ένα προσπαθεί να διαχωριστεί από το άλλο. Ο Γκρίν, παρά τις επικρίσεις που δέχθηκε το έργο του στον καιρό του και λίγο αργότερα, φτιάχνει έναν δικό του ιδιότυπο, φανταστικό κόσμο, ο οποίος αναμετριέται με τις συντεταγμένες της ανθρώπινης συνθήκης, τα υπαρξιακά δεδομένα που ταλανίζουν όλους: την αυθυπαρξία, τις φοβίες, τον έρωτα, τη μελαγχολία, την αναζήτηση της πραγματικής ευτυχίας.
Bernhard Schlink, Η εγγονή, μτφρ. Απόστολος Στραγαλινός, Κριτική
Ο Σλινκ είναι ένας από τους πιο ικανούς μυθιστοριογράφους της Γερμανίας. Έγινε παγκόσμια γνωστός με το Διαβάζοντας τη Χάνα αλλά στη χώρα μας διαβάσαμε και άλλα υπέροχα δικά του μυθιστορήματα, όπως τα: Όλγα, Ο γυρισμός, Η γυναίκα στη σκάλα κ.ά . Κάποια από αυτά αστυνομικά, προσωπικά μου αρέσουν πολύ τα έργα του που αφορούν στη σύγχρονη Γερμανία και στα βαρίδια που σέρνει αυτή η χώρα αναμεμειγμένα με τα προβλήματα μια παγκοσμιοποιημένης κοινωνίας. Στο Η εγγονή ο κεντρικός του χαρακτήρας βιβλιοπώλης Κάσπαρ γνωρίζει την περίοδο πριν την πτώση του τείχους την ανατολικογερμανίδα φοιτήτρια Μπίργκιτ, την ερωτεύεται, την βοηθά να δραπετεύσει και ζουν παντρεμένοι πια στο Βερολίνο. Η Μπίργκιτ γίνεται γνωστή ως συγγραφέας αλλά το αλκοόλ και η κατάθλιψη την οδηγούν στην αυτοκτονία. Ψάχνοντας τα χαρτιά της ο Κάσπαρ θα ανακαλύψει ότι η γυναίκα του είχε αφήσει πίσω της μια κόρη. Ο Κάσπαρ μετά από περιπέτειες βρίσκει κάπου στην ενδοχώρα τη χαμένη κόρη Σβένια, παντρεμένη με ένα ακραίο εθνικιστή, οπαδοί και οι δύο του ναζισμού και με μια δική τους κόρη, την Ζίγκρουντ, δεκατεσσάρων χρονών, πιστή κι αυτή στα εθνικιστικά ιδανικά. Ο Κάσπαρ με το πρόσχημα κάποιας κληρονομιάς θα διεκδικήσει το δικαίωμα να γίνει παππούς. Όμως για να προσεγγίσει την μικρή πρέπει να έρθει σε επαφή με έναν κόσμο που αντιπαθεί. Η προσπάθεια του να καταλάβει την εγγονή του βαδίζει παράλληλα με την προσπάθεια να έρθει σε συνεννόηση με τον κόσμο των εθνικιστών, με διάμεσο τα βιβλία. Ένα ακανθώδες θέμα με εξαιρετική λογοτεχνική διαπραγμάτευση.
Άρτουρ Σνίτσλερ, Η κυρία Μπέρτα Γκάρλαν, μτφρ.Λ.Κουντουριώτη, Μ.Ρούσσου, Μ.Σαρρή, Π.Τραυλού. Λ.Φιλοπουλου, Σοκόλη
Από την παγκόσμια βιβλιοθήκη των εκδόσεων Σοκόλη ο όχι τόσο γνωστός Σνίτσλερ μας συστήνεται με ένα πολύ όμορφο βιβλίο, το οποίο μεταφράζεται πρώτη φορά στη ελληνική γλώσσα. Η εποχή είναι η αρχή του 20ου αιώνα στην Αυστρία. Η κυρία Γκάρλαν είναι χήρα, παντρεμένη με το ζόρι λόγω της πτώχευσης της οικογενειακής επιχείρησης. Τα όνειρά της ήταν να γίνει πιανίστα με σύντροφο τον συμφοιτητή της Έμιλ Λίντμπαχ, ο οποίος καταφέρνει να γίνει δημοφιλής σολίστας. Παράλληλα «τρέχει» και η ιστορία της φίλης της κυρίας Γκαρλάν, Άννας Ρούπιους. Και οι δύο τους θέλουν να κερδίσουν την εξουσία στο σώμα τους και τον ελευθερία στον έρωτα. Η Άννα θα συνάψει εξωσυζυγικό δεσμό με άσχημη κατάληξη ενώ η Μπέρτα θα απογοητευτεί από τη στάση του πρώην αγαπημένου της Λίντμπαχ. Η Μπέρτα Γκάρλαν είναι μια αυστριακή Μαντάμ Μποβαρύ. Η κοινωνική και οικογενειακή ασφυξία υπονομεύει τη θέση της ως γυναίκας. Ο Σνιτσλερ γράφει ένα πρώιμο φεμινιστικό μυθιστόρημα με αιχμή το ζήτημα της σεξουαλικής ελευθερίας. Οι δύο ηρωίδες βρίσκονται δέσμιες της θέσης τους στην κοινωνία και το άτυχο τέλος τους θα είναι και η αρχή της συνειδητοποίησης τους. Πολύ μοντέρνο έργο, με γλώσσα που μεταδίδει την εσωτερική ένταση των ηρωίδων και αφηγηματικούς τρόπους που παραπέμπουν στα πολύ σύγχρονα ρεαλιστικά μυθιστορήματα.
Λάνα Μπάτατσιτς, Πιάσε το λαγό, μτφρ. Ισμήνη Ραντούλοβιτς, Gutenberg
Μια σπουδαία συγγραφέας σερβο-βόσνια σε ένα αλληγορικό μυθιστόρημα. Στο επίκεντρο είναι δύο γυναίκες. Η Σάρα, συγγραφέας που ζει στο Λονδίνο και η Λέιλα που ζει στην πατρίδα της, στο Μοστάρ. Η δεύτερη καλεί την πρώτη να τα παρατήσει όλα και να πάει μαζί της στην Αυστρία αναζητώντας τον χαμένο αδελφό της. Σε πρώτη ανάγνωση οι δύο φίλες είναι εντελώς διαφορετικές, η Σάρα είναι συγγραφέας τακτοποιημένη προσωπικά, η Λέιλα, είναι μαθηματικός που τα παράτησε, κατόπιν συγγραφέας και μετά γκαρσόν , διχασμένη σαν την πατρίδα της. Η Λέιλα έχει αλλάξει το όνομα της σε Λέλα για να μη μοιάζει μουσουλμάνα, είναι θυμωμένη που δεν είχε τις ευκαιρίες που συνάντησε στη ζωή της η Σάρα αλλά τελικά είναι το alter ego της, το συμπλήρωμά της. Η πορεία των δύο φίλων προς αναζήτηση του αδελφού της Λέιλα είναι μια οδυνηρή ιστορία γεμάτη τραύματα, ασυνέχειες, πολιτικά συνδηλούμενα και πολλές διακειμενικές αναφορές με πιο φανερές την Αλίκη στη χώρα των θαυμάτων του Λιούις και την Λολίτα του Ναμπόκοφ. Η ίδια εξηγεί τον τίτλο του μυθιστορήματος της «…ο λαγός ήταν ο χαρακτήρας. Κάποιος που προσπαθείς να πιάσεις και να περιγράψεις, όπως ένας ζωγράφος θα έπιανε και θα ζωγράφιζε έναν άγριο λαγό… Ακόμα κυνηγάω τους λαγούς μου στη ζωή και την τέχνη και ελπίζω να μη σταματήσω ποτέ!». Το «Πιάσε το λαγό» τιμήθηκε με το Ευρωπαϊκό Βραβείο Λογοτεχνίας.
Wu Ming, UFO 78, μτφρ. Άννα Γρίβα, Οι εκδόσεις των συναδέλφων
Οι Wu Ming παλιότερα γνωστοί ως Luther Blisset είναι μια συγγραφική ομάδα από 5 μέλη- κάτι δύσκολο να φανταστείς ότι γράφουν όλοι μαζί, παρόλα αυτά τα καταφέρουν να δίνουν συμπαγή μυθιστορήματα. Η αφήγηση αρχίζει με την εξαφάνιση δύο νεαρών, πιθανόν ερωτευμένων, της Μαργαρίτας και του Γιάκοπο, μελών της ομάδας καθολικών ιταλών οδηγών και προσκόπων στη διάρκεια μιας κατασκήνωσης στο βουνό Κουρτσερόνε στην περιοχή Φοραβάλε, μια περιοχή γεμάτη μύθους και θρύλους. Τα δύο παιδιά δεν βρέθηκαν ποτέ. Αυτό παρακινεί ομάδες που ασχολούνται με τους εξωγήινους (ουφολόγους, τους ονομάζουν οι συγγραφείς) να αναζητήσουν τα μυστικά της εξαφάνισης. Πρωταγωνιστεί η ΟΣΕΟΚΤ, Ομάδα συνεργαζόμενων ερευνητών, ουφολόγων και κλιπεολόγων του Τορίνο, οι οποίοι δραστηριοποιούνται μετά και την προβολή της ταινίας Στενές επαφές τρίτου τύπου. Κεντρικά πρόσωπα είναι η Μιλένα Κραβέρο, μια ανθρωπολόγος που μελετά τους «ουφολόγους» ενώ άλλος πρωταγωνιστής είναι ο δημοφιλής από την τηλεόραση Τζάνκα, ο οποίος αναζητά τον γιο του σε ένα κοινόβιο στο μυθικό βουνό Κουρτσερόνε. Την ώρα που οι ουφολόγοι τυρβάζουν περί των εξωγήινων στο Τορίνο έχουν ξεσπάσει ταραχές, έχει απαχθεί ο Άλντο Μόρο, η κυβέρνηση κλυδωνίζεται και η Ιταλία έχει μπει σε μια από τις πιο δύσκολες εποχές της. Μια περιήγηση στον εναλλακτικό και εν ολίγοις ψυχεδελικό κόσμο των παράταιρων απόψεων με απρόσμενη κατάληξη.
Τζορτζ Έλιοτ, Το πέπλο, μτφρ. Αργυρώ Μαντόγλου, Πατάκης
Η Τζορτζ Έλιοτ, ανδρικό ψευδώνυμο της Μαίρη Αν Έβανς, πολύ γνωστή από τα σπουδαία έργα της Μιντλμαρτς και Σίλας Μάρνερ σε αυτή τη νουβέλα δίνει ένα κλασικό δείγμα της μεγάλης αξίας της. Ο ήρωας της Λάτιμερ, αρχίζει με ένα μονόλογο λίγο πριν έρθει η ώρα να πεθάνει. Περιγράφει τον εαυτό του ως ένα νεαρό πρόσωπο που έχει ευαισθησίες και μάλιστα διαθέτει μια σπάνια ιδιότητα να προβλέπει μέσω μια διόρασης το μέλλον. Είναι ασθενής, ασχολείται με τη λογοτεχνία και διάγει μοναχικό βίο. Μέσω αυτής της διόρασης «ανακαλύπτει» ότι είναι ερωτευμένος και ότι κάποια στιγμή θα παντρευτεί την Μπέρθα, την αρραβωνιαστικιά του αδελφού του. Η Μπέρθα είναι η μόνη γυναίκα που του δίνει σημασία ενώ τον χρησιμοποιεί για να ζηλέψει ο αρραβωνιαστικός της. Η διόραση του Λάτιμερ θα βγει σωστή, ο αδελφός του θα σκοτωθεί και ο ίδιος θα παντρευτεί την Μπέρθα. Ο γάμος όμως θα τραβήξει το πέπλο που σκέπαζε την πραγματική εικόνα της Μπέρθα. Η νουβέλα διαθέτει την ευαισθησία στην οποία έχει συνηθίσει τους αναγνώστες της η Έλιοτ, μια πολύ μοντέρνα γραφή, κι έναν ιδιαίτερο ήρωα.
Απαιτητικά χωρίς “αμερικανική αγωγή” δύσκολα τα πράγματα!!!