της Αλεξάνδρας Σαμοθράκη
Η τρίτη Δευτέρα κάθε Ιανουαρίου χαρακτηρίζεται ως «Μπλε/ blue /μελαγχολική» επειδή είναι η πιο καταθλιπτική ημέρα του χρόνου: ο απόηχος των γιορτών έχει καταλαγιάσει αφήνοντας μόνο χρέη από την υπερκατανάλωση δώρων και περιττά κιλά από την υπερκατανάλωση μελομακάρονων, ο Ιανουάριος έχει προχωρήσει αρκετά ώστε να έχει γίνει ηλίου φαεινότερο (αν και ο ήλιος είναι ακριβοθώρητος) πως δεν πρόκειται να τηρήσουμε καμία από τις φοβεροτρομερές αποφάσεις που πήραμε για την καινούργια χρονιά, το καλοκαίρι αργεί, οι μέρες είναι μικρές και οι θερμοκρασίες χαμηλές. Προφανώς όλα αυτά ίσχυαν προ πανδημίας και lockdown, πλέον έχουμε κάθε λόγο να παθαίνουμε κατάθλιψη κάθε μέρα.
Ο Αναγνώστης πάντως, πιστός στους αγαπημένους του αναγνώστες, ακολουθώντας το παράδειγμα των αγγλικών Times που προτείνουν βιβλία για να ανέβουμε ψυχολογικά, συνέταξε μια λίστα βιβλίων που μπορούν να σας φτιάξουν τη διάθεση. Και αν δεν μπορούν, μέχρι να τα διαβάσετε όλα θα έχει γίνει καλοκαίρι, οπότε το πρόβλημα λύθηκε (εκτός αν εχουμε πάλι πυρκαγιές οπότε θα εκτεθείτε σε μεγαλύτερο κίνδυνο καθότι τα βιβλία αυτά είναι ιδιαίτερα εύφλεκτα). Φυσικά παραλείψαμε όλα τα βιβλία του τύπου “Πως να είσαι αισιόδοξος διαβάζοντας τη σκέψη του τάδε φιλοσόφου” , μιας και αυτά σε οδηγούν με σταθερά βήματα στην κατάθλιψη, καθώς σκέφτεσαι ότι “ούτε οι φιλόσοφοι δεν την γλυτώνουν την βαρεμάρα”.
Εν πάσει περιπτώσει, το Blue Monday, που καταθλίβει τους αγγλοσάξονες περισσότερο από το γεγονός ότι έχουν τον μεγαλύτερο αριθμό νεκρών από Covid19 στην Ευρώπη και τώρα θυμήθηκαν να τα βάλουν με το Boris επειδή έκανε πάρτυ επί λοκ ντάουν, έχει καταρριφθεί από όλους τους σοβαρούς ψυχολόγους ως «ψευδοεπιστημονικό», οπότε σίγουρα θα έχει μεγάλη επιτυχία με τους αντιεμβολιαστές.
Σημείωση: Η θεωρία της Blue Monday προκύπτει από μια μαθηματική εξίσωση, [W+(D-d)]xTQ/MxNA, που «γεννήθηκε» στο μυαλό του ακαδημαϊκού Dr. Cliff Arnall, η οποία συνδυάζει παράγοντες όπως ο καιρός (W), τα χρέη (D), ο μηνιαίος μισθός (d), ο χρόνος που έχει περάσει από τις γιορτές των Χριστουγέννων (T), το χαμηλό επίπεδο κινητοποίησης (Μ) κτλπ. Η πρώτη Blue Monday στην ιστορία ήταν στις 25 Ιανουαρίου 2005.
Τα γιατρικά – βιβλία
Νίκος Τσιφόρος- Ελληνική Μυθολογία. Ερμής
Πολύ πριν κυκλοφορήσει η άκρως περιγραφική φράση «Γαμ@@ται ο Δίας», ο Νίκος Τσιφόρος προσέφερε αγνό γέλιο με τις περιπέτειες, τα κατορθώματα και τα ανδραγαθήματα του ανφάν γκατέ της Ελληνικής Μυθολογίας. Απίστευτα αστείο, με φράσεις που μπορεί να θυμάστε δεκαετίες αφού το διαβάσατε. Κάπως σαν τον Ησίοδο αν είχε πάρει πολλά ναρκωτικά.
Ρίτσαρντ Οσμαν- Η Λέσχη των Φόνων της Πέμπτης, Ψυχογιός
Μια καθόλου ταιριαστή παρέα υπερήλικων ντετέκτιβ καλείται ( ή μάλλον αναλαμβάνει ακάλεστη) να διαλευκάνει άλυτους φόνους αρχείου μέχρι που έρχεται αντιμέτωπη με ένα φρέσκο φόνο στα χωράφια της. Με χαρακτήρες όλο τουπέ, όπως δικαιούται να διαθέτει οποιοσδήποτε έχει επιβιώσει πάνω από 70 συναπτά έτη σε αυτό το μπάχαλο με απολαυστική πλοκή whodunit, το ντεμπούτο του τηλεοπτικού κωμικού, Richard Osman, έγινε νο1 σε πωλήσεις εκτοπίζοντας μέχρι και τον Barak Obama, με πάνω από 1 εκ αντίτυπα στο Ηνωμένο Βασίλειο. Διαβάζεται άνετα και τις υπόλοιπες μέρες της εβδομάδας.
Jonas Jonasson- Ο Εκατοντάχρονος που Πήδηξε από το Παράθυρο και Εξαφανίστηκε, Ψυγοχιός
Επίσης γηρολατρικό ανάγνωσμα με έναν εκατοντάχρονο που κάνει ακριβώς αυτό που λέει ο τίτλος. Η ηλικία είναι μόνο ένας αριθμός- μόνο που στο βιβλίο αυτό είναι τριψήφιος ενώ όσο αφορά τις παγκόσμιες πωλήσεις του είναι 7ψήφιος. Όχι και άσχημα για ένα πουρέτο που βάζει παντόφλες για να πηδήξει από το παράθυρο και να γλιτώσει το πάρτυ των γενεθλίων του και ζει μια φοβερή περιπέτεια που διαθέτει από δολοφόνους μέχρι ελέφαντες.
Jean- Michel Guenassia, Η Λέσχη των Αθεράπευτα Αισιόδοξων -Πόλις
Αν είσαι αισιόδοξος καλύτερα να είσαι αθεράπευτα, όπως ανακαλύπτει ένας πιτσιρικάς στο Παρίσι της δεκαετίας του ’60 στο πίσω μέρος ενός μπιστρό όπου συγκεντρώνονται για να παίξουν σκάκι πολιτικοί πρόσφυγες από τις χώρες του Ανατολικού Μπλόκ. Σύμφωνα με τη Sunday Express “είναι κάτι που δε μπορώ να το πω συχνά, νιώθω όμως ευγνωμοσύνη να έχω αυτό το βιβλίο στο σπίτι μου». Θα μου πείτε σιγά τη φυλλάδα. Αλλά θα νιώσετε το ίδιο.
William Makepeace Thackeray, Το Πανηγύρι της Ματαιοδοξίας, Εξάντας
Όταν το Bridgerton πήγαινε, ο Thackeray ερχότανε και σχολιάζει βιτριολικά την καλή κοινωνία της γενιάς των γονιών του με όχημα τη ζωή δυο debutant : της αθώας Amelia και της «περπατημένης» Becky. Σάτιρα που ξεγυμνώνει τη φορμαλιστική στειρότητα και υποκρισία της αριστοκρατίας, προσωπικές αιχμές του συγγραφέα «ξέρω και εγώ ένα κύριο Τάδε που έκανε το δείνα» πιστοποιούν πως η μικρότητα ζει και βασιλεύει ακόμη και με φόντο κοσμοϊστορικές συγκρούσεις όπως οι Ναπολεόντειοι Πόλεμοι και πως το κουτσομπολιό αποτελεί «εξελικτικό εργαλείο για την πρόοδο της κοινωνίας» όπως ισχυρίζεται και ο Harari στο Sapiens. Η Κατίνα της γειτονιάς τώρα και στη βιβλιοθήκη σας.
.
Bayard Pierre, Πως να μιλάμε για βιβλία που δεν έχουμε διαβάσει,μτφρ. Ελπίδα Λουπάκη, Πατάκης
Αν αισθάνεστε μειονεκτικά που και το 2021 δεν διαβάσατε αρκετά βιβλία (αυτά που συνήθως προτείνονται κατά κόρον από τα free press), τότε το «Πώς να μιλάμε για βιβλία που δεν έχουμε διαβάσει» είναι ιδιαίτερα χρήσιμο, ειδικά αν συχνάζετε σε λογοτεχνικούς κύκλους, καθώς είναι εύκολο να εφαρμόσετε τις συμβουλές του, ίσως και σε άλλες πτυχές της καθημερινής μας ζωής – όπως όταν μιλάτε για μια ταινία ή ένα θέμα της επικαιρότητας που έχετε παρακολουθήσει ελάχιστα. θα δείτε ότι υπάρχουν πολλοί σαν εσάς.
Όσκαρ Γουάιλντ- Το Πορτρέτο του Ντόριαν Γκρέυ, μτφρ. Αρης Αλεξάνδρου, Γκοβόστης
Πόσο πιεστικό πρέπει να είναι να είσαι τόσο πνευματώδης όσο ο Όσκαρ Γουάιλντ και να αναγκάζεσαι να συναναστρέφεσαι με τους κοινούς θνητούς; Αν δεν είστε εξοικειωμένοι με τη συγκεκριμένη ιστορία ή τους περιπαικτικούς αφορισμούς του συγγραφέα, δεν θα κάνω καν τον κόπο, απλά να σας πω πως θα σκότωνα για ένα τέτοιο πορτρέτο φτάνει να μπορούσα να του κάνω και τα self test μου. Bonus η μετάφραση του Άρη Αλεξάνδρου.
Douglas Adams, Γυρίστε το Γαλαξία με Ωτοστοπ, μτφρ. Δημήτρης Αρβανίτης , Φανταστικός Κόσμος
Η απάντηση στην υπέρτατη ερώτηση της ζωής, του σύμπαντος και των πάντων είναι: 42. Θα το ξέρατε ήδη αν είχατε διαβάσει αυτό το βιβλίο που πρωτοεμφανίστηκε ως ραδιοφωνική κωμωδία στο BBC το 1978 και έκτοτε έχει πουλήσει (μαζί με τα άλλα 4 της σειράς) πάνω από 15 εκ αντίτυπα. Σύμφωνα με το περιοδικό “Nature” τα θέματα που απασχολούσαν τον Adams πριν από 40 χρόνια δεν έχουν φθαρεί ούτε μια μέρα καθώς απεικονίζουν με εξαιρετική ακρίβεια όσα ταλανίζουν «τους απογόνους των πιθήκων που ζουν στον παντελώς ασήμαντο μπλε και πράσινο πλανήτη και είναι τόσο απίστευτα πρωτόγονοι που θεωρούν καλή ιδέα το ψηφιακό ρολόι».
Stella Gibbons, Christmas at Cold Comfort Farm, Penguin
«Η εκπαίδευση που έδωσαν στην Φλώρα Ποστ οι γονείς της ήταν δαπανηρή, αθλητική και παρατεταμένη- όταν απεβίωσαν με διαφορά λίγων εβδομάδων κατά την ετήσια επιδημία γρίπης ή Ισπανική Πανούκλας κατά το 20ο έτος της ζωής της, η Φλώρα ανακάλυψε πως διέθετε κάθε τέχνη και ταλέντο εκτός από το πώς να κερδίζει τα προς το ζην». Έτσι ξεκινάει αυτό το ανατρεπτικό βιβλιαράκι, γραμμένο στις αρχές του 20ου αιώνα από τη δημοσιογράφο Stella Gibbons. Η ιστοριά της οικονομικά εξαθλιωμένης αλλά καλλιεργημένης νεαράς που καταφεύγει σε μια φάρμα συγγενών της στην επαρχιακή Αγγλία, είχε τόσο μεγάλη επιτυχία που επισκίασε όλα τα άλλα, πάνω από 20, βιβλία της Gibbons. Το λογοτεχνικό συνάφι την απέρριψε έτσι ως «συγγραφέα του ενός βιβλίου» γιατί χλεύαζε κατά συρροήν τους ομότεχνούς της. Γι’ αυτό και μόνο της αξίζει μια θέση σε αυτή εδώ την αντι-blue λίστα. Η Γκίμπονς έγραψε το μεγαλύτερο μέρος του βιβλίου στο μετρό του Λονδίνου πηγαίνοντας στη δουλειά της. Δυστυχώς δεν έχει μεταφραστεί στα ελληνικά, εκτός από την πρώτη του παράγραφο που μετέφρασα τσατρα-πατρα για πάρτη σας ανωτέρω.
Νικόλας Σάπο, Πάντα Κάνω Λάθος το Πεπόνι, Πανοπτικόν
Υπάρχουν και μεγαλύτερα λάθη από τα πεπόνια, όπως πχ τα καρπούζια ή το να μη διαβάσετε αυτό το βιβλίο. Μικρές ιστορίες από τη ζωή ενός loser- κομμωτική καταστροφή πριν από ραντεβού, σαδιστικά αασανσέρ πολυκατοικιών, πως είναι να ζεις με τη μάνα σου στα 30 φεύγα. Χτύπημα καρατέκα κάτω από τη μέση στη λογοτεχνική σοβαροφάνεια και τσεχωφική γλυκόπικρη επίγευση ανησυχητικά οικεία. Ο αναμάρτητος πρώτος το πεπόνι, συγνώμη το λίθο, βαλέτω.
Βαβαγιάννης Αντώνης,Κουραφέλκυθρα, Jemma Press
Δεν είναι καν λέξη. Δεν είναι καν λογοτεχνία, δε βαριέσαι όμως. Είναι γλαφυρό με το δικό του τρόπο. Αν σας αρέσουν τα κόμιξ θα το λατρέψετε. Αν δεν σας αρέσουν θα σας αρέσουν αφού το διαβάσετε.
Γούντυ Άλλεν, Σχετικά με το τίποτα, μτφρ. Γ.Ι.Μπαμπασάκης, Ψυχογιός
Μπορεί ένας καταθλιπτικός να σας κάνει να γελάσετε; Μόνον αν είναι ο Γούντυ Άλλεν, ένας σκηνοθέτης που γι αυτόν όλες οι ημέρες της εβδομάδας είναι “μελαγχολικές”. Εδώ στην αυτοβιογραφία του σπάει κάθε ρεκόρ κοροϊδεύοντας (αποδομώντας θα έλεγε ο Σωσσύρ) τον εαυτό του. Αν δεν σας αρέσει το βιβλίο ξαναδείτε τις ταινίες του- ειδικά τις πρώτες (Πάρε τα λεφτά και τρέχα κλπ)
Στην Ιταλία την περίοδο του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου ο Yossarian, πιλότος βομβαρδιστικού, είναι έξαλλος επειδή χιλιάδες άνθρωποι που δεν γνωρίζει θέλουν να τον σκοτώσουν και επειδή ο δικός του στρατός έχει τον εξής γραφειοκρατικό κανόνα: «Ένας άνδρας θεωρείται τρελός αν συνεχίσει να αναλαμβάνει οικειοθελώς θανάσιμες αποστολές, αν όμως ζητήσει επισήμως να εξαιρεθεί του καθήκοντός του, αυτομάτως αποδεικνύεται σώας τας φρένας και άρα δεν δικαιούται να εξαιρεθεί.»
Ποιος δεν έχει βρεθεί αντιμέτωπος με το δικό του catch 22; Είτε έχετε πει πως δεν πεινάτε για να γλιτώσετε τις μπάμιες και δε μπορείτε μετά να φάτε ένα σουβλάκι και τελικά αφού πεινάτε θα καταλήξετε να φάτε μπάμιες, είτε προσπαθείτε να βγάλετε άκρη με την εφορία ή οποιαδήποτε άλλη γραφειοκρατική Λερναία Ύδρα, το βιβλίο αυτό, ένα από τα καλύτερα μυθιστορήματα στην ιστορία της ανθρωπότητας σύμφωνα με τους Times, το Newsweek και την Observer, θα μιλήσει στα τρίσβαθα της ψυχής σας (όπου μάλλον θα εισακουστεί από το λαθραία φαγωμένο σουβλάκι)
ΥΓ στα Βιβλιοπωλεία Ευριπίδης όλα (ίσως και άλλα)
