του Θανάση Τριανταφύλλου (*)
Ιούνης 1960, 10ο Δημοτικό Σχολείο Λάρισας:
Μήνας Θεριστής! Έτσι λέγανε τον Ιούνη σε πολλά μέρη τότε στον κάμπο μας. Στα σχολεία, που τέλειωναν και θ’ άρχιζαν από την επομένη οι διακοπές του καλοκαιριού, οργανώνονταν αθλητικές επιδείξεις της συμφοράς. Κάτι τσουβαλοδρομίες για γέλια, κάτι άλματα σε ξερές χωμάτινες αυλές, σε σκάμματα γεμάτα σκληρή άμμο, που, έτσι κι έπεφτες με τα γόνατα, τα γέμιζες γρατσουνιές και τα μάτωνες, κάτι αλευρώματα, κάτι αγώνες δρόμου και άλλα τέτοια, ευφάνταστα και μη! Εκεί να δεις εικόνες παιδιών με γρατσουνισμένα γόνατα! Μέχρι που έκαναν τον Οδυσσέα Ελύτη να απαθανατίσει την εικόνα αυτή σε στίχο. ..Παιδί με το γρατσουνισμένο γόνατο!…έγραψε, για άλλο λόγο, βέβαια, ο ποιητής,
Τι τα λέω, τώρα, αυτά; Να, …έπεσε το μάτι μου μου σε μια φωτογραφία, σχολικού έτους 1959-1960. Είμαστε σειρές σε τριάδες οι συμμαθητές μου, στην τέταρτη δημοτικού, μπροστά εγώ δεκάχρονο παιδί. Δεκάχρονο αγόρι! Και δεν φαίνεται το μυαλό μου να τρέχει σαν εκείνο το αντίστοιχο δεκάχρονο, … αλάλητο πουλί, που αγάπησε μια βοσκοπούλα, μια παινεμένη κόρη, όπως μας λέει ο Γιώργος Ζαλοκώστας στο παραδοσιακό του ποίημα «Το φίλημα».
Το μυαλό μου φαίνεται να τρέχει στο πώς πιο γρήγορα από τους άλλους, η ομάδα μας θα περνούσε το μικρό τόπι που κρατώ κάτω από τα πόδια όλων των συμμαθητών μας, στην ίδια σειρά, διαδοχικά, δίνοντάς το, ο ένας στον επόμενο, σαν μια ιδιότυπη σκυταλοδρομία, μέχρι το τόπι να φτάσει στον τελευταίο, συμμαθητή της σειράς. Αυτός, γρήγορα γρήγορα, έπρεπε να τρέξει και να μπει μπροστά από τον κάθε φορά πρώτο, να συνεχίσει η σκυταλοδρομία, μέχρι να γίνει η εναλλαγή όλων των συμμαθητών της κάθε ομάδας. Νικήτρια θα ήταν εκείνη η ομάδα που θα είχε τελειώσει πρώτη από όλους τη σκυταλοδρομία αυτή, κάτω από τις επευφημίες των παρισταμένων, δασκάλων, γονιών, παιδιών.
Τέτοια πρωτόγονα -ή σχεδόν πρωτόγονα- αυτοσχέδια και μη παιχνίδια κάναμε! Το Σχολείο μας ήταν το 10ο Δημοτικό της Λάρισας. Συστεγαζόμασταν με το 5ο Δημοτικό, εναλλάξ, βδομάδα βδομάδα. Εκεί δίπλα ήταν και είναι και η εκκλησία του Αγίου Κωνσταντίνου. Τα παιδιά του 5ου , από πιο κεντρικές κι ίσως πιο πλούσιες γειτονιές της πόλης, όταν μας έβλεπαν, εμάς από το 10ο, να φεύγουμε ή να πηγαίνουμε προς το σχολείο, μάς κορόιδευαν, λέγοντας για μας εν χορώ: «Ψωροδέκατο, ψωροδέκατο! Έχετε δέκα ψείρες κι έχουμε πέντε λίρες!». Εμείς, του 10ου οι μαθητές, πιο ψημένοι και πιο αψείς, θυμωμένοι από τις συνεχείς αυτές κοροϊδίες,, τους κυνηγούσαμε για να τους δείρουμε. Τρέχαμε με μανία να τους πιάσουμε και να δεχτούν τα δικαιολογημένα παιδικά μας μπουκέτα! …. Χαμός, θυμάμαι, γινόταν!
Ο δάσκαλός μας, που η πλάτη του φαίνεται στη φωτογραφία (πέθανε πριν χρόνια, ξεπερνώντας τα ενενήντα του, πλήρης ημερών!), ήταν ο κυρ Βασίλης Καραΐσκος. Γράφω «κυρ», γιατί έτσι απευθυνόμασταν τότε στους δασκάλους μας: Κυρ!, …κυρ, κυρ!…. για να μας σηκώσουν στον πίνακα να πούμε το μάθημα της μέρας.
Η χαρά μου, ωστόσο, παρά την περισυλλογή -ή, ποιος ξέρει, και τη μελαγχολία- που δείχνω στη φωτογραφία, ήταν μεγάλη. Θα τέλειωνε η τέταρτη τάξη! Με βαθμό 10 τέλειωσε! Δεκάρια, θυμάμαι, είχα πάρει σ’ όλες τις τάξεις του Δημοτικού. Από του χρόνου, στην πέμπτη και στην έκτη τάξη, για τα δυο επόμενα χρόνια, θα είχαμε δάσκαλο τον τότε διευθυντής μας. Ξεχωριστός δάσκαλος ήταν. Ψηλός, ευθυτενής, με ωραίο λόγο. Τον θυμάμαι με ευγνωμοσύνη. Ήταν ο Ευθύμιος Λαζόγκας (ο κύριος Θύμιος), ο διευθυντής μας και στη συνέχεια δάσκαλός μας, πατέρας του γνωστού και διακεκριμένου ζωγράφου Γιώργου Λαζόγκα, καθηγητή στη σχολή Καλών Τεχνών. Εκεί υπηρετούσε, στο σχολείο μας, στο 10ο Δημοτικό της Λάρισας, μαζί με την επίσης δασκάλα γυναίκα του την κυρία Νίκη, δασκάλα στα αδέλφια μου αυτή. Εγώ δεν την είχα.
Κρίμα που πρόσφατα πέθανε ο Γιώργος από την επάρατο που τον τυραννούσε τα τελευταία χρόνια. Δεν θα δει αυτή τη μικρή αναφορά στους γονείς του. Ο θάνατός του σκόρπισε λύπη σε φίλους και γνωστούς στη Λάρισα και στην Ελλάδα. Το έργο που άφησε είναι ξεχωριστό.
Τους θυμάμαι όλους με αγάπη, δασκάλους και συμμαθητές. Όλους! Κι ήταν η πρώτη δεκαετία που είχαμε βγει από τον εμφύλιο. Χρόνια δύσκολα!….
Θ.Τ., Μαρούσι, 11 Ιουλίου 2022
(*) Ο Θ. Τριανταφύλλου είναι εκπαιδευτικός, συγγραφέας
