10+2 διαβάσματα του αποκαλόκαιρου (του Γιάννη Ν. Μπασκόζου)

1
2082

 

του Γιάννη Ν. Μπασκόζου

 

Joseph Roth, Ο Τσίπερ και ο πατέρας του, μτφρ. Πελαγία Τσινάρη, Ροές

Ελεγεία για την χαμένη νεανική γενιά του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου. Ξεκίνησαν με όνειρα ως νέοι ελπίζοντας ότι θα γίνουν καλύτεροι από τους γονείς τους, στρατεύτηκαν, επέστρεψαν τσακισμένοι και κατέληξαν παρόμοιοι με τους πατεράδες τους. Ο Ροτ σε αυτή την πικρή νουβέλα (προάγγελος του μεγάλου έργου του, Εμβατήριο Ραντέντσκυ) εισχωρεί στην οικογένεια Τσίπερ- πατέρα, μητέρα και γιο. Ο τελευταίος είναι ο Άρνολντ, παιδικός και οικογενειακός φίλος του αφηγητή. Ο πατέρας Τσίπερ προετοιμάζει τον γιο του για κάτι εξαιρετικό ενώ ο ίδιος ζει με φαντασιώσεις και ψέματα προς τον εαυτό του. Η μητέρα παραμένει στη σκιά των αντρών, μια θολή, υποταγμένη ανθρώπινη σκιά. Ο Άρνολντ, ένα δειλό παιδί, όχι χωρίς χαρίσματα, δυσκολεύεται να προσαρμοστεί, στο σχολείο, στο στρατό, στη δουλειά. Στην ενήλικη ζωή του θα είναι ένας αργόσχολος που άγεται και φέρεται, ειδικά από τη στιγμή που θα γνωρίσει, θα ερωτευτεί και θα παντρευτεί την Έρνα.  Ο Ροτ είναι ένας διεισδυτικός παρατηρητής των ανθρώπινων χαρακτήρων. Π.χ. η ματιά του δεν αφήνει καμία πτυχή χωρίς να την εξετάσει διεξοδικά. Για τον κοινό φίλο τους Έντουαρντ Π. Κάνει την εξής εισαγωγή : “Περιφερόταν όχι μόνον στο περιθώριο των δρόμων αλλά και στο περιθώριο των γεγονότων. Κατά κάποιον τρόπο τα πλαισίωνε. Εξωτερικά σαν να μην ανήκε σε αυτόν τον κόσμο, έπαιρνε θέση απέναντί του κι απέναντι σε ό,τι διαδραματιζόταν σε αυτόν”. Οι παρατηρήσεις του για την Έρνα και τον διπλοπρόσωπο χαρακτήρα της είναι ένας πολυπρισματικός, πολυχρωματικός πίνακας ενώ οι σκιαγραφήσεις του άχρωμου Τσίπερ και του άβουλου Άρνολντ ένα απαράμιλλο ανθρώπινο αποτύπωμα.

 

Graham Green, O ανθρώπινος παράγοντας, μτφρ. Αχιλλέας Κυριακίδης, Πόλις

Ο Γκράχαμ Γκριν παρόλο που μιλάει για ένα κόσμο εκτός του μεγάλου πλήθους, σκοτεινό και αντιφατικό –  αυτό των μυστικών πρακτόρων – εντούτοις οι χαρακτήρες του προσιδιάζουν στον καθημερινό άνθρωπο με τις αμφιβολίες και τις μύχιες σκέψεις του. Ο Κάσελ, ο βασικός του ήρωας, είναι ένας χαμηλόβαθμος πράκτορας των μυστικών υπηρεσιών του Λονδίνου. Είναι υπεύθυνος για την Αφρική, όπου είχε υπηρετήσει για μεγάλο διάστημα. Από εκεί γύρισε με την αφρικάνα γυναίκα του και το παιδί της από προηγούμενο άντρα, μέσω ενός τρόπου που μαθαίνουμε στο τέλος του βιβλίου. Ζει μια ζωή γραφειοκράτη: γραφείο, σπίτι, ουίσκι, ελάχιστοι φίλοι. Μια διαρροή στην υπηρεσία, οι υποψίες για τον συνεργάτη του, μερικές άστοχες κινήσεις και θα πυροδοτηθεί η ανέλιξη της ιστορίας. Οι χαρακτήρες παρουσιάζονται στην αρχή ως «ακίνητες» φιγούρες μέσα στα τυποποιημένα καθημερινά τους κοστούμια συμπεριφορών. Η απρόβλεπτη εξέλιξη θα τους διαφοροποιήσει, οι εσώτερες αντιφάσεις θα τους θέσουν μπροστά σε διλήμματα. Το παρελθόν – που έμοιαζε να κοιμάται- θα έρθει στο προσκήνιο. Θα ζητηθούν εξηγήσεις. Ο Κάσελ θα ξεφλουδίσει το προσωπικό του κρεμμύδι. Ο κόσμος των μυστικών υπηρεσιών  είναι αδυσώπητος, οι ηθικές αξίες του καθενός θα κριθούν στην κόψη του ξυραφιού. Το «μυστικό» παιχνίδι ή αλλιώς το παιχνίδι των «μυστικών» διαμορφώνει τους δικούς του κανόνες. Κάθε απόφαση έχει το τίμημά της. Συγκλονιστικό στην ψυχογράφηση των ηρώων με μετάφραση που κρατάει τον εσωτερικό ρυθμό και την ευχαρίστηση της ανάγνωσης.  ( Ο Αναγνώστης θα επανέλθει αναλυτικά)

 

Τζων Φάντε, Ο σκύλος μου ο Ηλίθιος, μτφρ. Θάνος Σαμαρτζής, Δώμα

Ο Φάντε είναι γνωστός στη χώρα μας για το ροκ μυθιστόρημά του Ρώτα  τη σκόνη (Μεταίχμιο). Στη νουβέλα Ο σκύλος μου ο Ηλίθιος αναφέρεται σε ένα πολύ διαφορετικό πεδίο. Πάντα με το αυτοσαρκαστικό χιούμορ που τσακίζει και ήρωα έναν συγγραφέα, τον Χένρι Μολίσε, επιτυχημένο καθώς καταγίνεται με την ελαφρά βιομηχανία του θεάματος, κυρίως με σειρές στην τηλεόραση, αλλά πια χωρίς έμπνευση. Ζει σε ένα μεγάλο σπίτι/ κτήμα με τα τρία μεγάλα παιδιά του και τη γυναίκα του. Μεταξύ των πέντε αυτών προσώπων υπάρχει πλήρης ασυνεννοησία.  Τα παιδιά του τον περιφρονούν και η γυναίκα του ζει στον δικό της κόσμο. Το όνειρό του είναι να πάει στη Ρώμη και να ζήσει ανέμελα με μια μικρή μελαχρινούλα. Στη ζωή του εισέρχεται ένας αδέσποτος μαλλιαρός, μεγαλόσωμος σκύλος, ράτσας Ακίτα. Του δίνουν το όνομα Ηλίθιος, γιατί είναι τεμπέλης και απρόβλεπτος. Μόνον ο γιος του Τζέιμι θα συνδεθεί με τον Ηλίθιο, ο οποίος ως καταλύτης θα τινάξει όλες τις οικογενειακές σχέσεις στον αέρα. Οι διαμάχες και οι καυγάδες θα εμφανίσουν στην επιφάνεια τούς διαφορετικούς χαρακτήρες των μελών της οικογένειας και θα την οδηγήσουν στην αυτοδιάλυσή της. Είρων, σαρκαστικός, διαλυτικός αλλά και διεισδυτικός σε μια κοινωνία που όλα τα προβλέπει και όλα τα συνθλίβει ο Φάντε θα επικεντρωθεί στον κεντρικό του ήρωα, ένα αλτερ έγκο του, για να ξαναθέσει με άλλους όρους την έννοια του «επιτυχημένου», της αναζήτησης του εσώτερου εαυτού, της κατασκευασμένης αυταπάτης των προσωπικών ονείρων, της σχέσης συνείδησης και πραγματικότητας. Και όλα αυτά με ένα τρόπο αποδομητικό, σαρκαστικό και πολλές φορές κατεδαφιστικό.

 

Πέτερ Χάντκε, Ανέμελη δυστυχία, μτφρ. Σπύρος Μοσκόβου, βιβλιοπωλείον της Εστίας

Γραμμένο το 1972 μετά τον θάνατο της μητέρας του, ένας συγκλονιστικός μονόλογος για τη ζωή των φτωχών γυναικών λίγο πριν και μετά τον Β΄Παγκόσμιο Πόλεμο. Η μητέρα του αυτοκτόνησε σε ηλικία 51 ετών παίρνοντας ισχυρή δόση υπνωτικών χαπιών. Ο Χάντκε (Νομπέλ 2019) διαβάζει την είδηση της αυτοκτονίας της μητέρας σε μια τοπική εφημερίδα της πατρίδας του και σε ένα φλας μπακ αφηγείται ψυχρά, λες και ήταν η μητέρα ενός άλλου, τη πολύπλοκη ζωή της, γεμάτη εντάσεις και ανατροπές. Με σλοβένικη καταγωγή η μητέρα είχε γεννηθεί σε ένα μικρό χωριό της Αυστρίας, νόθο παιδί μιας οικογένειας που απλώς κατάφερνε να επιζεί. Θα γεννήσει τον γιο της με έναν παντρεμένο εραστή και αργότερα θα παντρευτεί έναν υπαξιωματικό με τον οποίον θα κάνει ακόμα δύο παιδιά και πολλές εκτρώσεις. Μετά το τέλος του πολέμου θα βρεθεί στο ανατολικό Βερολίνο, ζώντας φτωχικά και χωρίς να περιμένει τίποτα πια στον κόσμο. «Μετατράπηκε σε ένα ουδέτερο πλάσμα, ξοδευόταν στην καθημερινή ρουτίνα». Το σεξ και περισσότερο η αγάπη ήταν γι αυτήν μια ανάμνηση. Κατάφεραν οικογενειακά να περάσουν στον δυτικό τομέα της πόλης και η μητέρα προσπάθησε να μιμηθεί τον αστικό τρόπο ζωής. Αλλά πια της είχαν υφαρπάξει τη δυνατότητα να είναι ο εαυτός της, να έχει προσωπική ιστορία και προσωπικά αισθήματα. Αν η επίγεια ευτυχία ήταν κάτι συμπτωματικό αυτή είχε συμπτωματική ατυχία. Μέσα της εγκιβωτίστηκε ο φόβος που την ακολούθησε σε όλη της τη ζωή. Ποιος μπορεί να ισχυριστεί ότι τέτοιες γυναίκες δεν ζουν ακόμα δίπλα μας. Ο Χάντκε μιλάει για όλες τις γυναίκες που έζησαν σε μια προσωπική φτώχεια, εξωτερική και κυρίως εσωτερική. Τόσο απλός όσο και βαθιά  ανθρώπινος λόγος!

 

 

John Grisham, Οι άνεμοι του Καπίνο, μτφρ. Γιώργος Μπαρουξής, Ελληνικά Γράμματα.

Το εξωτικό Καμίνο (στον Ατλαντικό Ωκεανό, κοντά στην Φλόριντα) πρωταγωνιστεί με την παρέα των συγγραφέων που συχνάζουν στο Βιβλιοπωλείο Μπέι του Μπρους και σε αυτό το βιβλίο του σπουδαίου Γκρίσαμ. (Το προηγούμενο με τίτλο Το νησί Καμίνο, από τα καλύτερά του, πάλι από τα Ελληνικά Γράμματα). Ο τυφώνας Λίο σαρώνει το νησί και στο πέρασμά του αφήνει νεκρό τον συγγραφέα Νέλσον Κερ, πρόσφατα κατοικήσαντα στο νησί. Ένας νεαρός μαθητευόμενος βιβλιοπώλης  που διαβάζει πολύ αστυνομικά μυθιστορήματα θα παρατηρήσει ότι ο νεκρός δεν προέκυψε από τον φονικό τυφώνα αλλά είχε δολοφονηθεί νωρίτερα. Ο Μπέι και η παρέα του θα αναζητήσουν το μυστικό στο τελευταίο, ανέκδοτο μυθιστόρημα του νεκρού συγγραφέα. Σε αυτό το σημείο θα ζητήσουν βοήθεια από μια εξειδικευμένη ασφαλιστική και ερευνητική εταιρεία και θα βρεθούν μπροστά σε μια γιγάντια κομπίνα εξαπάτησης αδύναμων ανθρώπων από σκοτεινές εταιρείες. Αν υπάρχει κάτι που θαυμάζει ο αναγνώστης στις ιστορίες του Γκρίσαμ είναι η διάπλαση χαρακτήρων, αναγνωρίσιμη μάλιστα όταν κάποιοι από αυτούς πρωταγωνιστούν και σε άλλα μυθιστορήματά του, η αδιάλειπτη επαφή της εξέλιξης με τα επί μέρους γεγονότα, το “ήπιο” σασπένς και ο κοινωνικός χαρακτήρας των υποθέσεων του.

 

Νικόλα Πουλιέζε, Σκοτεινό νερό (τέσσερις μέρες βροχής στην πόλη της Νάπολης εν αναμονή ενός εκπληκτικού γεγονότος), μτφρ.Ευαγγελία Γιάννου, εκδ. Loggia

O υπότιτλος, τα λέει όλα. Επί τέσσερις ημέρες από τις 23 έως τις 26 Οκτωβρίου η θάλασσα φουσκώνει και πέφτει βροχή με ένταση σε όλα τα σημεία της πόλης. Σε δυο περιοχές υπάρχουν καταρρεύσεις δρόμων και κτηρίων. Οι ειδήσεις αναφέρουν για επτά νεκρούς. Ο αναγνώστης αντιλαμβάνεται τα γεγονότα μέσα από τα μάτια του δημοσιογράφου Αντρεόλι Κάρλο. Οι δημοτικές αρχές προσπαθούν να κινητοποιηθούν, αργά όπως κάθε δημόσια υπηρεσία ενώ η αντιπολίτευση διαμαρτύρεται, όπως κάθε αντιπολίτευση. Τα μέσα συγκοινωνίας δεν θα κινηθούν, οι δημόσιες υπηρεσίες θα υπολειτουργούν , τα εργοστάσια θα κλείσουν προσωρινά. Η ζωή όμως με ένα περίεργο τρόπο συνεχίζεται. Μια μαθήτρια θα χάσει την παρθενιά της, ένας ποιητής θα  απαγγείλει ποιήματα μπροστά σε ένα κοινό είκοσι φίλων του που αγνόησαν τη συνεχή νεροποντή, ένας αθεράπευτα ερωτευμένος θα συνεχίσει να στέλνει αγαπησιάρικα γράμματα σε αυτήν που τον έχει απορρίψει.

Καθώς τα νήματα της βροχής έπεφταν κάθετα στη γη και στα κεφάλια των ανθρώπων, ο καθένας ένοιωθε περισσότερο μόνος σα να είχε έρθει η ώρα του τελικού απολογισμού. Και όμως η ζωή θα συνεχιζόταν την πέμπτη ημέρα καθώς δειλά θα έπεφταν πάνω της οι πρώτες δέσμες ήλιου – σε αυτό έλπιζαν όλοι. Ο συγγραφέας με αφορμή τη βροχή παρακολουθεί τις εσώτερες σκέψεις κατοίκων της Νάπολης, μονόλογοι με εσωτερικές αναταράξεις, συναισθηματικές ολισθήσεις, στιγμιαίες αποφάσεις, όλα σε αναμονή ενός σημαντικού γεγονότος- η επιστροφή στα καθημερινά. Άγνωστος ο συγγραφέας μάς τον γνωρίζει πρώτη φορά αυτός ο νέος εκδοτικός οίκος που φιλοδοξεί να ανανεώσει τα λογοτεχνικά μας ενδιαφέροντα.

 

 

Virginie Despendes, Βερνόν Σουμπουτέξ, μτφρ. Ρίτα Κολαίτη, Στερέωμα

Ροκ μυθιστόρημα, όχι μόνον γιατί ο Βερνόν είναι ένας ροκάς, πρώην ιδιοκτήτης δισκάδικου αλλά γιατί ο τρόπος που γράφεται το μυθιστόρημα έχει κάτι από την αυθάδεια, την αφέλεια, την “χύμα” κατάσταση που διακρίνει τις συμπεριφορές που χαρακτήρισαν το ροκ, ειδικά στο ξεκίνημά του. Η κρίση καταργεί το βινύλιο, το δισκάδικο του Βερνόν, το θρυλικό Ρεβόλβερ στη Βαστίλη, θα κλείσει μέσα σε χρέη και ο ίδιος θα βρεθεί ανέστιος στο δρόμο. Ο πλούσιος φίλος του Άλεξ Μπλίτς πεθαίνει από υπερβολική δόση ναρκωτικών και ο Βερνόν χάνει τον τελευταίο οικονομικό και άδολο υποστηρικτή του. Θα αναγκαστεί να περιπλανηθεί ανάμεσα σε μεγαλοκυρίες, μεγαλομάνατζερ, ψώνια ηθοποιούς, σεναριογράφους και τραγουδιστές, πόρνες, τρολ, απελπισμένους- θύματα μιας συνεχούς κρίσης. Θα υποκριθεί, θα μηχανευτεί μικροκομπίνες, θα προσπαθήσει να κρατηθεί σε μια ανθρώπινη επιφάνεια ενώ συνεχώς βυθίζεται στην παρακμή. Η πένα της Despendes ιδιαίτερα οξεία θα χωθεί σε κάθε “βρώμικη” τρύπα αυτής της υπερκαταναλωτικής κοινωνίας που έχει για θεό το χρήμα και το σεξ. Διαβάζεται σαν κόμικ χωρίς να χάνει την υπόγεια κριτική του δύναμη.

 

Wallace Stegner, Το τραγούδι της σάλπιγγας, μτφρ. Γιάννης Παλαβός, Gutenberg

Ο μεταφραστής Γιάννης Παλαβός μας γνωρίζει με έναν ιδιαίτερο αμερικανό συγγραφέα, εν πολλοίς άγνωστο στη χώρα μας αν και την είχε επισκεφτεί και είχαν μεταφραστεί κάποιες εντυπώσεις του και δοκίμια του στα ελληνικά. Παρεμπιπτόντως ο  ίδιος μας είχε γνωρίσει και τον πολύ καλό διηγηματογράφο Breece d’ J.Pancake  με το ‘Τριλοβίτες” (εκδ.Μεταίχμιο). Ο Wallace Stegner  έχει έναν ακαδημαϊκό , ρεαλιστικό τρόπο γραφής με τον οποίον όμως επιτυγχάνει γοητευτική λογοτεχνία. Τα περισσότερα διηγήματά του αφορούν στην αγροτική ζωή, όπου η σκληρότητα εναλλάσσεται με την ηρεμία, η παιδική αθωότητα με την ένταση, τα υπάρχοντα στοιχεία με τα ελλείποντα. Στα περισσότερα διηγήματα πρωταγωνιστούν παιδιά στην ηλικία που ανακαλύπτουν τον κόσμο, που ονειρεύονται και ταυτόχρονα καταφέρνουν να επινοούν μικρές απολαύσεις. Ο τραχύς αγροτικός κόσμος έρχεται σε αντίθεση με την ειδυλλιακή εικόνα της εξοχής και οι άκομψοι αγρότες με τα μύχια αισθήματα εκπλήσσουν με την εναλλαγή των συμπεριφορών τους. Ο απλός και απέριττος τρόπος γραφής του Stegner φωτίζει τις απλές αξίες της ζωής: τα παιδικά όνειρα, την ομορφιά της φύσης, την ανάγκη της καθημερινότητας, την αφομοίωση των δύσκολων καταστάσεων, την ανάγκη της τύχης και της πίστης. Οι ήρωες του αναζητούν τη γαλήνη, την γενναιοδωρία, την ανάγκη του συνυπάρχειν. Την ευτυχία στους θεούς των μικρών πραγμάτων.

 

Bernardine Evaristo, Κορίτσι, γυναίκα, άλλο, μτφρ. Ρένα Χατχούτ, Gutenberg

Ένα δίκαιο Βραβείο Booker καθώς οι αναγνώστες/ριες  έχουν την ευκαιρία να γνωρίσουν μια ιδιαίτερη λογοτεχνική φωνή. Χαρακτηρίστηκε καθαρά φεμινιστική μαύρη λογοτεχνία μιας και οι ηρωίδες της είναι μαύρες, συνήθως φτωχές, κατατρεγμένες, στην πλειονότητά τους λεσβίες. Γύρω από τους 12 βασικούς χαρακτήρες – όλες γυναίκες – στριφογυρίζουν δεκάδες  άλλες γυναίκες και άνδρες φωτίζοντας τις περίπλοκες σχέσεις γυναικών που το χρώμα και η σεξουαλική τους προτίμηση αποτελεί στοιχείο επίπονων διακρίσεων. Παράλληλα η Εβαρίστο  εισχωρεί στον κόσμο αυτό με αυτογνωσία, αυτοσαρκασμό και ενίοτε σκληρές αποτιμήσεις π.χ. όταν αφηγείται τον σκληροπυρηνικό κόσμο των βίγκαν μαύρων λεσβίων ή όταν αποδομεί τον λευκό κόσμο που “δέχεται” τις μαύρες κάτω από ειδικές συνθήκες. Όμως το ενδιαφέρον του μυθιστορήματος αυτού δεν βρίσκεται σε αυτό καθεαυτό το θέμα του μόνον, αλλά και στον τρόπο διαπραγμάτευσής του. Είναι χωρισμένο σε κεφάλαια που το καθένα φέρει το όνομα μιας γυναίκας, η οποία διηγείται τη ζωή της χωρίς τελεία αλλά μέσα από μικρές σπαστές παραγράφους που δίνουν ρυθμό στην αφήγηση και αναδεικνύουν ευσύνοπτα γεγονότα ή σκέψεις. Στο συνολικό αποτέλεσμα διακρίνουμε μια τοιχογραφία της αγγλικής ταξικής κοινωνίας και μέσα σε αυτήν την πολύχρωμη κοινότητα των μαύρων γυναικών.  (Ο Αναγνώστης θα επανέλθει σε αυτό το βιβλίο αναλυτικά)

 

Vladimir Nabokov, Δόξα, μτφρ. Σταυρούλα Αργυροπούλου, Ελληνικά Γράμματα

Πρώιμο, ρομαντικό μυθιστόρημα του Ναμπόκοφ με αρκετά αυτοβιογραφικά στοιχεία.”Ήθελα σε μια υλιστική εποχή να γράψω κάτι ρομαντικό”, γράφει ο ίδιος στον πρόλογό της δεύτερης οριστικής αγγλικής μετάφρασης του έργου του. Τον εμπνέει η ιστορία ενός έρωτα ανολοκλήρωτου, μεταξύ του Μάρτιν και της Σόνιας. Ο Μάρτιν νεαρός Ρώσος έχει εγκαταλείψει μετά τον εμφύλιο πόλεμο την πατρίδα του και βρίσκεται εγκατεστημένος με τους γονείς του στην Ελβετία. Γνωρίζεται με την Σόνια, κόρη φιλικής του οικογένειας, μια κοπέλα, όχι ιδιαίτερα όμορφη αλλά σαγηνευτική, που γύρω της στριφογυρίζουν διαδοχικά δύο λογοτεχνίζοντες, ο Ντάργουιν και ο Μπουμπνόφ. Ο Μάρτιν δεν έχει κάποια συγκεκριμένη εργασία μετά τις σπουδές του στο Λονδίνο, αισθάνεται ότι “είναι κάποιος, θέλει να προσφέρει ή να κατορθώσει κάτι αλλά δεν γνωρίζει τι”. Θέλγεται από τα ταξίδια χωρίς νόημα, εφευρίσκει κινδύνους για να εντυπωσιάσει τον εαυτό του και πιθανόν τη Σόνια. ¨Ένα τελικό απονενοημένο διάβημα θα ολοκληρώσει την καταστροφή του. Ο Μάρτιν είναι ένας αιθεροβάμων Βέρθερος (του Γκαίτε) αλλά όχι ένας ρεαλιστής Φρεντερίκ (του Φλωμπέρ), όσο και αν όλοι αυτοί ζουν μια μαθητεία αισθηματικής ενηλικίωσης. Ο Μάρτιν ζει με τα αισθήματα, τις φαντασιώσεις, τις ενοχές και τις αυταπάτες της νεανικής ηλικίας. Η “Δόξα”, το “κατόρθωμα” του δεν είναι παρά το φάντασμα μιας ανύπαρκτης ευδαιμονίας. Ο Ναμπόκοφ έχει δηλώσει ότι ο Μάρτιν είναι ο αγαπημένος του ήρωας,  ο ευγενέστερος, ο πλέον ακέραιος και συγκινητικός από όλους τους νεαρούς του ήρωες.

 

Marguerite Yourcenar, Άννα, σορόρ, μτφρ. Σπύρος Γιανναράς, Άγρα

Μερικά βιβλία τα διαβάζεις για το συγγραφικό μετιέ τους. Η Γιουρσενάρ παίρνει ένα “επικίνδυνο” θέμα, την αιμομιξία μεταξύ αδελφών και το μετατρέπει σε ρομαντικό αφήγημα. Θέμα με το οποίο έχουν καταπιαστεί ο Τζον Φορντ(Τι κρίμα που είναι πόρνη), ο Μπάυρον (Μάνφρεντ), ο Γκαίτε (Βίλχελμ Μάιστερ), ο Τόμας Μαν (Το αίμα των Βέλσουγκ) και άλλοι. Ο Μιγκέλ και η Άννα είναι τα παιδιά του Ντον Αλβάρε, διοικητή φρουρίου στη Νάπολη και της θεσπέσιας Βαλεντίνης.  Μεταξύ των δύο αδελφών αναπτύσσεται ένας έρωτας, ρομαντικός, αγνός σχεδόν θρησκευτικός. Η Γιουρσενάρ τοποθετεί το δράμα και τη λύση του στη Μεγάλη Βδομάδα. Η ίδια γράφει ότι επέλεξε να αναμετρηθεί με ένα από τα πιο δύσκολα, “σκληρά”, αντικοινωνικά θέματα, την αιμομιξία. “Ένα γεγονός ανομολόγητο και σχεδόν αδύνατον να αποδειχθεί εκεί ακριβώς που τρέφουμε υποψίες για την ύπαρξή του γιατί “πάνω στα πιο απότομα βράχια πέφτει με μεγαλύτερη σφοδρότητα το κύμα”. Όπως είναι φυσικό  το πάθος αυτό θα διαρκέσει ελάχιστα, ο Μιγκέλ θα επιλέξει να συμμετάσχει σε μια αυτοκτονική εκστρατεία εναντίον πειρατών και η Άννα, θα δεχθεί να την παντρέψουν, με άνωθεν διαταγή, αλλά θα παραμείνει πιστή στον έρωτα της καρδιάς της. Μέσα σε ένα ασφυκτικό περιβάλλον τα περιθώρια των ηρώων να κινηθούν αυτόνομα στενεύουν. Μόνον στο επίπεδο των αισθημάτων, ανομολόγητων και αυτών, νιώθουν όχι ακριβώς ελευθερία αλλά μια σχετική πλήρωση του εαυτού. Η γραφή της Γιουρσενάρ λεπταίσθητη όσο και ακριβής καταγράφει τις πτυχές των εσώτερων αναταράξεων της ψυχής, αναδεικνύοντας τη βαθιά ικανότητά της να μυθιστορεί.

 

Colson Whitehead, Τα αγόρια του Νίκελ, μτφρ. Μυρσίνη Γκανά, Ίκαρος

Βραβείο Πούλιτζερ για ένα μυθιστόρημα που βασίζεται σε πραγματικά γεγονότα σε ένα αναμορφωτήριο της Φλόριντα που λειτούργησε για χρόνια και έκανε σκόνη τη ζωή χιλιάδων παιδιών. Το μυθιστόρημα αρχίζει με την φράση- μαχαίρι : “Ακόμη και νεκρά τα αγόρια δημιουργούσαν προβλήματα”. Ο Έλγουντ Κέρτις, ένα αγόρι που ζει στο Ταλαχάσι της Φλόριντα στη δεκαετία του ΄60 , θα υποπέσει σε παράπτωμα και θα τιμωρηθεί με εγκλεισμό στο αναμορφωτήριο Νίκελ  για περαιτέρω «ηθική και πνευματική διαπαιδαγώγηση». Το Νίκελ είναι ένα κολαστήριο, οι νεαροί τρόφιμοι υφίστανται τα πάνδεινα: σωματική και σεξουαλική κακοποίηση, κλοπές των υπαρχόντων τους, εξευτελισμούς και απροκάλυπτη ρατσισμό, καθώς τα λευκά αγόρια είναι προστατευμένα. Ο Έλγουντ πιστεύει βαθιά στην θεωρία του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ ««Στους πιο  μεγάλους πολέμιους μας εμείς λέμε: Θα ισοφαρίσουμε την ικανότητά σας να προκαλείτε πόνο με την ικανότητά μας να αντέχουμε τον πόνο. Θα ισοφαρίσουμε τη σωματική βία με την δύναμη της ψυχής μας». Με τον φίλο του Τέρνερ θα προσπαθήσουν να επιβιώσουν. Σκληρό στην ρεαλιστικότητά του, βαθιά ανθρώπινο αντανακλά μια πραγματικότητα που πενήντα χρόνια μετά με διάφορους τρόπους εξακολουθεί να δεσπόζει στην αμερικάνικη κοινωνία.

 

Προηγούμενο άρθροΣτην πάμπα του νίτρου και άλλες εφηβείες (της Μαρίζας Ντεκάστρο)
Επόμενο άρθροΘρησκευτικοί συμβολισμοί στο “Μαύρο νερό” του Μ.Μακρόπουλου ( του Β.Μακρυδήμα)

1 ΣΧΟΛΙΟ

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ

εισάγετε το σχόλιό σας!
παρακαλώ εισάγετε το όνομά σας εδώ