Επιστροφή στις ρίζες: ζυμώνω, ζυμώνεις, ζυμώνει…

0
430

 

της Μαρίζας Ντεκάστρο.

Διαβάζοντας στον Αναγνώστη το άρθρο της κ. Βασιλάτου-Σαρρή Ένα παιδί μετρά τις λέξεις μας δημιουργήθηκαν πολλά ερωτηματικά σχετικά με το “Αλφαβητάρι για παιδιά 5 έως 7 ετών ” της Ουρανίας Τουτουντζή (εκδόσεις Δίοπτρα) .

Η Ουρανία Τουτουντζή είναι Δρ Κοινωνιολογίας και γνωστή συγγραφέας βιβλίων για παιδιά. Το τελευταίο της βιβλίο είναι ένα Αλφαβητάρι, Ένα πρότυπο αναγνωστικό για να βοηθήσετε το παιδί σας να κάνει τα πρώτα του βήματα στη γλώσσα. Πρόκειται για διδακτικό εγχειρίδιο, μια μέθοδο για την εκμάθηση του γραπτού λόγου σε παιδιά 5 έως 7 ετών.

Αφετηρία για τη σύνταξη του Αλφαβηταριού είναι η αγανάκτηση την οποία εκφράζει στον πρόλογο του βιβλίου της, για όσα δεν κάνει  το εκπαιδευτικό μας σύστημα, υποστηρίζοντας ότι τα παιδιά μπορούν να μάθουν με διασκεδαστικό τρόπο, αντίθετα μ’ αυτό που συμβαίνει στο σχολείο. Αναμφίβολα πολλά είναι τα στραβά του εκπαιδευτικού συστήματος. Είναι βέβαιο όμως πως δεν αρκούν το μεράκι για την παιδεία και η αγάπη για τα παιδιά για να λυθούν ζητήματα όπως η μέθοδος διδασκαλίας της γλώσσας.

 

Το βιβλίο αποτελείται από 2 μέρη.

Στο 1ο μέρος (σ. 15-73) διδάσκονται τα γράμματα του αλφαβήτου, με τη σειρά: Α, Κ-Λ,Ο, Τα-Ι, Ε, Β, Σ-Σκ-Στ, Η, Γ-ήι , κλπ, ο τονισμός, τα η/ ή, που/πού, πως/πώς, ότι/ό, τι, και όλα συνοδεύονται από ασκήσεις ορθογραφίας, αντιγραφής και ανάγνωσης.

Στο 2ο μέρος (σ. 77- 202) διδάσκεται η γραμματική, με την ακόλουθη σειρά: προσωπικές αντωνυμίες, συλλαβισμός, ρήματα, εισαγωγή στο συντακτικό, ουσιαστικά και επίθετα, πτώσεις, ρήματα σε –ω, -εύω, -ώνω, -αίνω, δίψηφα φωνήεντα και διαλυτικά, ρήματα σε -μαι, -ίζω, οι εξαιρέσεις, χρόνοι ρημάτων. Σε κάθε υποκεφάλαιο υπάρχουν δραστηριότητες, απολύτως σχολικού τύπου, π.χ. «Ότι ή ό, τι; Βάλε το σωστό», εκτενή κείμενα για ανάγνωση, αντιγραφή, ορθογραφία και συγγραφή κειμένων από τον μαθητή.

 

Λίγα περί μεθόδου

  • Στη δημοκρατία μας, καθένας μπορεί να προτείνει διάφορα, αλλά σε θέματα διδακτικής μόνον οι ειδικοί.

Για τον τρόπο διδασκαλίας του γραπτού λόγου και την αποκωδικοποίηση των γραπτών σημείων (λειτουργική ανάγνωση και κατανόηση) έχουν σπαζοκεφαλιάσει επί δεκαετίες γλωσσολόγοι, ψυχογλωσσολόγοι, κοινωνιογλωσσολόγοι, παιδαγωγοί ειδικοί επί της διδακτικής κ.α.  κάνοντας έρευνες γλωσσικής επάρκειας και πιλοτικές εφαρμογές. Και κατέληξαν σε μια μέθοδο την οποία αποδέχτηκε το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο και η οποία μαθαίνει στα παιδιά να γράφουν και να διαβάζουν, και κυρίως να κατανοούν την επικοινωνιακή  λειτουργία του γραπτού λόγου, τα είδη και τη χρήση τους.

Για την αναλυτική παρουσίαση της διδακτικής μεθοδολογίας για την εισαγωγή στο γραπτό λόγο και στην ανάγνωση μπορεί κανείς να ανατρέξει στα Προγράμματα Σπουδών   του Νηπιαγωγείου http://www.pde.gr/index.php?page=3627 (Β μέρος)

και  Α’ δημοτικού, Βιβλίο οδηγιών για τον δάσκαλο

(http://www.pi-schools.gr/books/dimotiko/glossa_a/ekp.pdf).

Στα πορίσματα ποιων ερευνών βασίζεται η συγγραφέας για να οργανώσει την πρότασή της, έστω και εάν αυτή υλοποιηθεί μόνο από τις οικογένειες των αγοραστών της; Αν υπήρχε βιβλιογραφία στο βιβλίο, θα το μαθαίναμε. Είναι δε παγκοσμίως γνωστό ότι η συγγραφή των διδακτικών βιβλίων είναι αποτέλεσμα της συλλογικής εργασίας επιστημονικών ομάδων.

  • Επιπλέον, ακόμα και αν το σύστημα αποδειχτεί δυσλειτουργικό, έχει τη δυνατότητα να αναπροσαρμόζεται, να βελτιώνεται, να τροποποιείται, κοντολογίς δεν είναι αιώνιο. Πότε όμως γίνονται όλα αυτά; Όταν εφαρμοστεί για ένα εύλογο χρονικό διάστημα και αξιολογηθεί από τους ειδικούς επιστήμονες!

 

Παιδαγωγικές παρατηρήσεις

  • Η διδασκαλία είναι δουλειά των δασκάλων και όχι των γονιών, όπως προτείνει η συγγραφέας. Όποιος είναι έντιμος γονιός, θα παραδεχτεί ότι τις περισσότερες φορές που προσπάθησε να υποκαταστήσει το δάσκαλο στο σπίτι, η κατάληξη δεν ήταν η καλύτερη. Κι αυτό επειδή ο γονιός προσπαθεί να διδάξει μέσα από τις μνήμες του από την εποχή που ήταν εκείνος μαθητής. Οι γονείς έχουν άλλα να κάνουν με τα παιδιά τους και όχι μαθήματα, ιδιαίτερα διδασκαλία της γλώσσας. Ας συνομιλούν μαζί τους, ας διαβάζουν στο παιδί τους, ας το τριγυρίζουν εδώ κι εκεί δίνοντάς του ερεθίσματα τα οποία θα διευρύνουν τις παραστάσεις που έχει, θα συνεισφέρουν στην ανάπτυξη του λεξιλογίου και του προφορικού λόγου βοηθώντας συνολικά το παιδί στην επικοινωνία του με το περιβάλλον.
  • Οι μαθητές της Α’ δημ. (στην ηλικία των 6 ετών) μαθαίνουν τη ‘γλώσσα’ με το σύστημα της πολιτείας. Πώς θα μάθουν και θα εμπεδώσουν ακολουθώντας άλλα στο σχολείο και άλλα στο σπίτι εάν επιδοθούν στη μελέτη του εγχειριδίου της κ. Τουτουντζή;

 

Περί αισθητικής

  • Αλφαβητάρια έχουν γράψει, μεταξύ άλλων, συγγραφείς όπως οι Ευγένιος Τριβιζάς, Σοφία Ζαραμπούκα, Χάρης Βλαβιανός, Χρήστος Μπουλώτης, Παυλίνα Παμπούδη, Γιώργος Μπότσος, Ελένη Γερουλάνου, Μαρία Μαμαλίγκα, κα. Τα περισσότερα είναι έμμετρα και συνοδεύονται από εξαιρετικά ποικίλη και καλλιτεχνική εικονογράφηση (από πίνακες του Ν. Εγγονόπουλου έως μουσειακά αντικείμενα και έργα επώνυμων εικονογράφων).
  • Η εικονογράφηση και η αισθητική χωλαίνουν δραματικά στο Αλφαβητάρι που εξετάζουμε, παρόλο που είναι γνωστή η σημασία τους ιδίως για αυτές τις ηλικίες.  Τα αλφαβητάρια των καταξιωμένων συγγραφέων που αναφέρονται παραπάνω είναι γραμμένα με παιγνιώδη τρόπο και η μοναδική τους φιλοδοξία είναι να  ψυχαγωγήσουν τους αναγνώστες τους. Ούτε αντιγραφή ούτε ορθογραφία, ούτε γράψιμο και γραμματική, η οποία καλύπτει τα 2/3 του βιβλίου. Αυτά θα έρθουν στην ώρα τους και τα αναλαμβάνει το σχολείο!

 

Περί περιεχομένου

  • Τα κείμενα του βιβλίου είναι απολύτως δασκαλοκεντρικά, δηλαδή όλα ξεκινούν απ’ το σοφό και καλό δάσκαλο και καταλήγουν σ’ αυτόν. Οι μαθητές υποτάσσονται στις βουλές του, αφού είναι ο σοφός Χείρωνας, δάσκαλος τόσων ηρώων και με τη ‘μαιευτική’ μέθοδο τους αποκαλύπτεται η απέραντη σοφία του.

·         Η μυθολογία είναι ένα μεγάλο παραμύθι. Έτσι όπως παρατίθεται, με διδακτικό και κανονιστικό τρόπο σ’ αυτό το βιβλίο, έχει χάσει τη λογοτεχνικότητά της κι έχει μετατραπεί σε εργαλείο δήθεν μάθησης με κίνδυνο να στερήσει από το παιδί ακόμα και το ενδιαφέρον για το αντικείμενο. Δόξα τω θεώ, υπάρχουν ωραιότατα βιβλία για παιδιά, όπως Ιστορίες από την ελληνική μυθολογία για μικρά παιδιά, της Χέδερ Άμερ, εκδ. Άγκυρα, Οι Έλληνες ήρωες, της Φλορανς Νουαβίλ, εκδ. Πατάκη, Τα οικογενειακά των τεράτων, της Νανίνας Σακκά-Νικολακοπούλου, εκδ. Λιβάνη, Η μυθολογία Larousse, εκδ. Μεταίχμιο και άλλα πολλά.

·         Εν κατακλείδι: δυστυχώς με άχαρα, στεγνά κείμενα, απαρχαιωμένες μεθόδους και αντιαισθητική εικονογράφηση δύσκολα μπορεί να φανταστεί κανείς πώς το παιδί θα αποκτήσει τις διαφημιζόμενες στο οπισθόφυλλο εξαιρετικές δεξιότητες: δημιουργική περιέργεια, ευαισθησία απέναντι στη φύση και στο ωραίο, δίψα για να εξερευνήσει τον κόσμο και το θάρρος της γνώμης του ώστε να γίνει καλός μαθητής.

 

 

Προηγούμενο άρθροΓια να ξυπνήσει η Εθνική Βιβλιοθήκη
Επόμενο άρθροΗ μικρή απόσταση μεταξύ καλού και κακού

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ

εισάγετε το σχόλιό σας!
παρακαλώ εισάγετε το όνομά σας εδώ