Της Αλεξάνδρας Σαμοθράκη.
Το γαλλικό θέατρο όπως και οτιδήποτε γαλλικό μπορεί μεν να απογοητεύει, το καταφέρνει όμως με τον ιδιαίτερα ραφιναρισμένο τρόπο που καθιστά τους Γάλλους σωβινιστές, καινοτόμους του σνομπισμού και, από την εποχή του Διαφωτισμού ακόμη, πρότυπα προς αποφυγήν στον πνευματικό κόσμο.
Το συγκεκριμένο έργο αποτελεί την πρώτη καταγεγραμμένη συγγραφική απόπειρα στον ακόμη μη σαφώς ορισμένο εκείνη την εποχή κλάδο της επιστημονικής φαντασίας. Αν και σε κανένα σημείο δε δίνονται συγκεκριμένες οδηγίες για το χώρο ή το χρόνο που διεξάγεται η ιστορία, από τις στιχομυθίες σε ρίμα γίνεται προφανές πως όλα συμβαίνουν σε ένα μακρινό γαλαξία στο απώτερο μέλλον όπου οι άνθρωποι έχουν το μυαλό και το λεξιλόγιο για να μιλάν με ομοιοκαταληξία.
Ο ιδιοκτήτης του διαστημόπλοιου, ο Οργκόν (θα αποφύγω την ελληνική μετάφραση ‘Οργώνης’ γιατί παραπέμπει περισσότερο σε αγρότη) παρασύρεται από τη θρησκοληψία και τα τεχνάσματα ενός ανθρωποειδούς ρομπότ, του ΤαρτUFO, και τον επιβάλει ως δεξί του χέρι παρά την αντίθετη γνώμη και τις νουθεσίες της οικογένειας του. Σύντομα πείθεται να του δώσει και το χέρι και στη συνέχεια την υπόλοιπη κόρη του, τη Μαριάνα, που είναι ήδη λογοδοσμένη ενώ για χάρη του ΤαρτUFO αποκληρώνει το γιό του, Δάνη. Έρχεται στα συγκαλά του μόνο όταν ακούει με τα ίδια του τα αυτιά πως η νεαρή γυναίκα του, η Ελμίρα, πολιορκείται με ανήθικες προτάσεις από τον ΤαρτUFO.
Παρά το πολλά υποσχόμενο όνομα του κακού αντιήρωα σε κανένα απολύτως σημείο δεν εμφανίζονται ιπτάμενες τάρτες ούτε καν ιπτάμενη δίσκοι με τάρτες. Η μεγαλύτερη απογοήτευση όμως έγκειται στο πόσο ομοιοφοβικός υποδεικνύεται ο χαρακτήρας του ΤαρτUFO: ενώ όλοι οι άλλοι χαρακτήρες επιδίδονται σε όργια ζευγαρωτής, πλεκτής, εως και ανάποδης σταυροβελονία ομοιοκαταληξίας ο κακός επιμένει να μιλάει χωρίς ρίμα, με αποτέλεσμα η πλοκή τελικά να διεξάγεται ερήμην του.
Το έργο είναι εξαιρετικά βαρετό και το μοναδικό σασπένς που έχει ο αναγνώστης είναι με τι άλλο θα μπορέσει να κάνει ομοιοκαταληξία η λέξη ΤαρτUFO πέραν του μπούφου. Η ιδιοφυία του συγγραφέα έγκειται στο ότι κατάφερε να προβλέψει τον 17ο αιώνα συμπεριφορές όπως η εθελοτυφλία, η εκμετάλλευση, η πονηριά, η θρησκοληψία, ο παρασιτισμός και η προσκόλληση στους τύπους ως αφορμή για την αφαίμαξη των αθώων που ήταν γνωστές στη μέση κατίνα της γειτονιάς από καταβολής κόσμου.
Ίσως, και αυτό δεν είναι παρά μια προσωπική μου θεωρία, το έργο να θεωρείται κλασσικό κυρίως εξαιτίας της βαρεμάρας που προκαλεί. Εξάλλου η λέξη ΤαρτUFO έχει περάσει πλέον στο καθημερινό μας λεξιλόγιο και η χρήση της διαχωρίζει ηλικιακά τον πληθυσμό σε αυτούς που καταλαβαίνουν τι σημαίνει και σε αυτούς που γεννήθηκαν μετά το 1990 και είναι πολύ νέοι για να την έχουν ακούσει να χρησιμοποιείται.
Πάντως η ποιότητα του συγγραφέα είναι πραγματικά αξεπέραστη. Ούτε ο χρόνος, ούτε οι τόνοι καλύτερων έργων που τον έχουν εκτοπίσει στα βάθη των δημοτικών βιβλιοθηκών, ούτε καν τα διάφορα ανεβάσματα των έργων του από πάμπολλους ερασιτεχνικούς θιάσους έχουν καταφέρει να τον πτοήσουν στο παραμικρό. Το λέει μάλιστα σαφώς και η φράση: Μολιέρος ανίκατε μάχαν.
(*) Η φωτογραφία είναι από παράσταση του 1ου Πειραματικού Λύκειου Θεσσαλονίκης «Μανόλης Ανδρόνικος»
