Ψηφίζοντας για τα βραβεία βιβλίου

1
199

Της Βενετίας Αποστολίδου.

Αυτές τις μέρες ολοκληρώνεται η πρώτη φάση της ψηφοφορίας για τα βραβεία βιβλίου που σχεδίασαν και πραγματοποιούν τα καταστήματα Public. Τα βραβεία αυτά έρχονται να καλύψουν το κενό που άφησαν τα βραβεία κοινού του ΕΚΕΒΙ αλλά με αρκετά διαφορετικούς κανόνες. Η μεγαλύτερη διαφορά είναι ότι στην πρώτη φάση διαθέσιμα προς ψήφιση είναι όλα τα βιβλία που εκδόθηκαν μέσα στο 2013 (με την προϋπόθεση να τα έχουν δηλώσει οι εκδότες τους) και εν δυνάμει ψηφοφόροι είναι όλοι οι αναγνώστες οι οποίοι έχουν πρόσβαση στο διαδίκτυο. Δεν μεσολαβεί ούτε κριτική επιτροπή ούτε μέλη λεσχών ανάγνωσης για να  προεπιλέξουν κάποια βιβλία και στη συνέχεια να ψηφίσουν οι αναγνώστες. Από την πρώτη φάση της ψηφοφορίας θα αναδειχθούν τα πρώτα 10 βιβλία που θα συγκεντρώσουν τις περισσότερες ψήφους και θα κληθούν οι αναγνώστες εκ νέου να ψηφίσουν ένα από αυτά.

Ομολογουμένως οι κανόνες του παιγνιδιού είναι σαφείς και η όλη διαδικασία εντελώς ανοικτή, χωρίς γκρίζα σημεία. Η ιστοσελίδα επίσης μέσω της οποίας γίνεται η ψηφοφορία είναι καλοσχεδιασμένη και χαριτωμένη, ενώ τα βιβλία παρατίθενται με τα εξώφυλλά τους για να θυμίζουν το βιβλίο καλύτερα και να δημιουργείται η ευχάριστη εντύπωση προθήκης βιβλιοπωλείου. Τα βραβεία αυτά θα είναι πραγματικά βραβεία κοινού και αναμένουμε τα αποτελέσματα με ενδιαφέρον.

Μπήκα στην ιστοσελίδα και ψήφισα για όλες τις κατηγορίες. Μου άρεσε να περιδιαβαίνω την εκδοτική παραγωγή οργανωμένα, με αλφαβητική σειρά, να θυμάμαι τα διαβάσματα του χρόνου που πέρασε, να σημειώνω νοερά όσα δεν διάβασα και να δοκιμάζω μια αίσθηση δύναμης σκεπτόμενη τι να ψηφίσω. Άλλαξα πολλές φορές απόφαση ώσπου να καταλήξω, δεν ήταν καθόλου, μα καθόλου εύκολο και τελικά δεν είμαι  ευχαριστημένη με αυτά που ψήφισα! Η όλη διαδικασία με κέντρισε αλλά μου άφησε μια στυφή γεύση που προσπαθώ να εξηγήσω.

«Μα τόσο δύσκολο ήταν ν’ αποφασίσεις»; ρώτησε παραξενεμένος ένας φίλος μου κριτικός.  Ο αναγνώστης, ακόμη και ο πιο συστηματικός, δεν έχει αναπτύξει τις δεξιότητες του κριτικού στο ξεδιάλεγμα των βιβλίων και στην αξιολόγηση, δεν έχει καν την αίσθηση ότι έχει διαβάσει αρκετά από τα βιβλία της τρέχουσας παραγωγής ώστε να αποκτήσει μια ολοκληρωμένη εικόνα. ‘Ολοι μας διαβάσαμε κάποια βιβλία και τα αξιολογήσαμε με τα δικά μας ανομολόγητα και μη συνειδητοποιημένα πολλές φορές κριτήρια. Το τι μας άρεσε πιο πολύ δεν είναι σαφές, αρκετά βιβλία βρίσκονται στην ίδια μοίρα· άλλο μας άρεσε γιατί ο τρόπος γραφής του ή το είδος του μας είναι οικεία, άλλο γιατί μας ενδιαφέρει το θέμα του, άλλο γιατί ο συγγραφέας είναι φίλος μας. Η εμπειρία της ανάγνωσης είναι ένα συνεχές όπου παλιά και καινούρια βιβλία διεισδύουν το ένα στο άλλο, γνώσεις, συγκινήσεις, αισθήματα μπλέκονται με προσωπικές αναμνήσεις· τα λόγια των βιβλίων γράφονται πάνω στα λόγια που ακούσαμε ή είπαμε οι ίδιοι. Και ξαφνικά καλείσαι να ξεχωρίσεις ένα βιβλίο που σου άρεσε πιο πολύ. Πώς να ξεχωρίσεις μια σταγόνα από όλο το νερό που ήπιες σε ένα χρόνο;

Μα είναι ανάγκη να το κάνουμε τόσο περίπλοκο; Μια ψηφοφορία είναι στο κάτω – κάτω, ας τη δούμε σαν ένα παιχνίδι, ας παραδεχθούμε την υποκειμενικότητα της ψήφου, μια ακόμη σύμβαση μέσα στις τόσες της καθημερινότητας. Εδώ όμως υπεισέρχονται και άλλοι παράγοντες. Το ατομικό δε μπορεί να γίνεται κοινωνικό χωρίς απώλειες. Τα βραβεία είναι κοινωνικές διακρίσεις, τα απονέμει μια κοινότητα η οποία διέπεται από ορισμένες αρχές και κριτήρια. Όσο πιο σαφή και αξιόπιστα είναι αυτά, τόσο πιο υψηλό το κύρος του βραβείου. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, το ατομικό γούστο και οι προσωπικές επιλογές παίρνουν μια δημόσια έκφραση μέσω της ψήφου και καταλήγουν σε βραβεία με τη μέθοδο της πλειοψηφίας· η τέχνη και η επιστήμη όμως ποτέ δεν ήταν ζήτημα πλειοψηφίας.  Η αγορά μετράει πωλήσεις και καλά κάνει, θα αρκούσε να βρεθεί ένα αξιόπιστο και παραδεκτό από όλους σύστημα μέτρησης των πωλήσεων των βιβλίων και τότε τα best sellers θα ήταν τα πραγματικά βραβεία κοινού. Οι αναγνώστες δεν χρειάζονται τη φενάκη των δικών τους βραβείων, γνωρίζουν ήδη ότι είναι σημαντικοί παίκτες στο κοινωνικό και οικονομικό παιχνίδι της ανάγνωσης.

Προηγούμενο άρθροΠαγκόσμια ημέρα τζαζ σήμερα
Επόμενο άρθροH ανανέωση του ελληνικού ιστορικού μυθιστορήματος

1 ΣΧΟΛΙΟ

  1. Εκπλήσσομαι που σε ένα σοβαρό και καταξιωμένο (τουλάχιστο στους αναγνώστες του) site όπως Ο Αναγνώστης, αναρτώνται καταχωρήσεις τόσο απλουστευτικές. Μπήκα στην ιστοσελίδα του PUBLIC προ καιρού -από περιέργεια- για να ψηφίσω, και διέκρινα μιά τεράστια ποσότητα τίτλων παντελώς αγνώστων και με χαρακτηριστικά σαφέστατης “παραλογοτεχνίας”, σε κατηγορίες απολύτως ακατάληπτες, π.χ. “αγαπημένα” (σε ποιά συγγραφική κατηγορία κατατάσσεται αυτό;). Επίσης διαπίστωσα την απουσία σημαντικών (κατά γενική ομολογία) βιβλίων όπως τα “Κακά παιδιά της ιστορίας”, το πασίγνωστο τελευταίο βιβλίο του Α.Δοξιάδη (το οποίο “σκίζει” και εμπορικά), τα τελευταία της Σ. Τριανταφύλλου και του Π. Μάρκαρη, και πολλά άλλα. Αντιθέτως, δεσπόζουν όλα τα γνωστά “Σε άφησα και έλιωσες”, “Τα μάτια σου πονεμένα γιατί δε με βλέπουν”, “Το γαλαζιο-ροζ τριαντάφυλλο που μου άφησες” και ο νοών νοείτω. Εννοείται πως δεν ψήφισα κανένα γιατί δεν ήξερα κανένα -και διαβάζω γύρω στα 35-40 βιβλία το χρόνο, από όλες τις κατηγορίες, ελληνόγλωσσα και ξενόγλωσσα.

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ

εισάγετε το σχόλιό σας!
παρακαλώ εισάγετε το όνομά σας εδώ