Του Γιάννη Ν. Μπασκόζου.
Είδα πολύ κόσμο, πολλά βιβλία, πολλές συζητήσεις, πολλούς παπάδες. Ας τα πάρουμε από την αρχή. Η 14η Διεθνής Έκθεση Βιβλίου στη Θεσσαλονίκη έκλεισε χθες βράδυ με επιτυχία. Είχε πολύ κόσμο, οι διοργανωτές μιλάνε για 30% αύξηση επισκεψιμότητας σε σχέση με πέρυσι. Το Σάββατο και η Κυριακή τους δικαιώνει, η Παρασκευή μάλλον όχι. Τα περίπτερα ήταν επίσης πάρα πολλά, σε αυτό βοήθησε και το χαμηλό ενοίκιο που ζητήθηκε με αποτέλεσμα ακόμα και μικροί εκδότες που επισκέπτονται σποραδικά την Έκθεση να βρίσκονταν εκεί δίνοντας μια πολυμορφία στα βιβλία που μπορεί ένας αναγνώστης να ανακαλύψει. Γιατί τους μεγάλους εκδοτικούς οίκους μπορείς να τους βρεις και στα μεγάλα βιβλιοπωλεία, τους μικρούς με τις ειδικές εκδόσεις θέλει προσπάθεια για να ανακαλύψεις τα βιβλία τους.
Ένα χαρακτηριστικό της Έκθεση ήταν οι πολλές, πάμπολλες συζητήσεις. Οι διοργανωτές μιλάνε για 400 συζητήσεις, επτά ανά ώρα έναντι 250 πέρυσι. Και όλες, ή σχεδόν όλες, είχαν κόσμο να τις παρακολουθεί. Βεβαίως ανάμεσα τους ήταν πολλές που δεν θα έπρεπε να βρίσκονται εκεί, συζητήσεις για το μετρό, το ενεργειακό, τους δρόμους του μεταξιού, ειδικές ιατρικές θεματολογίες κλπ κλπ. Καλή η πολυφωνία αλλά κάπου ο επισκέπτης χανόταν στην ταυτόχρονη παρουσίαση συζητήσεων. Έχω τη γνώμη ότι μια Έκθεση πρέπει να προστατεύει τις καλές συζητήσεις που οργανώνει. Πολλοί εκδότες διαμαρτυρήθηκαν ότι δόθηκε χώρος να οργανωθούν συζητήσεις και από φορείς που δεν συμμετείχαν με περίπτερο στην Έκθεση.
Κυρίαρχες μορφές στην Έκθεση ήταν τα μεγάλα ονόματα. Και φέτος είχαν μεγάλη επιτυχία καθώς πλήθος κόσμου συνέρρευσε να ακούσει τον Ζάουμε Καμπρέ, τον συγγραφέα του Confiteor, του πιο απρόσμενου μπεστ σέλερ. Αν και ταλαιπωρημένος από θέματα υγείας ο Καμπρέ παθιάστηκε απέναντι στο πολυπληθές ακροατήριο του, υπερασπίστηκε την καταλανική του γλώσσα δηλώνοντας ότι μόνον ένα ανεξάρτητο κράτος της Καταλωνίας θα μπορέσει να την στηρίξει πραγματικά και ανέλυσε διεξοδικά την τεχνική του στην αφήγηση.
Επίσης μεγάλο όνομα ο Πασκάλ Μπρυκνέρ, μεγάλη βεντέτα της Έκθεσης (άλλαξε τρία ξενοδοχεία μέχρι να βρει αυτό που θα ταίριαζε στην «φιλοσοφία» του) ανέδειξε τον ρόλο της γαλλικής ιντελιγκέντσιας στην κοινωνική ζωή της Γαλλίας. «Οι αμερικάνοι, είπε, ζηλεύουν εμάς τους γάλλους διανοούμενους γιατί μπορούμε να επηρεάσουμε τους πολιτικούς μας». Για τη γαλλική λογοτεχνία είπε ότι «βρίσκεται εδώ και 20 χρόνια σε κρίση αλλά αυτό μάλλον της κάνει καλό». Μερικοί τον βρήκαν πολύ συντηρητικό (ειδικά στο μεταναστευτικό) και άλλοι πολύ λογικό.
Υπήρχαν και άλλοι επίσημοι καλεσμένοι που προξένησαν το ενδιαφέρον των επισκεπτών, ανάμεσα τους ο Έρι Ντε Λούκα που το βιβλίο του «Το βάρος της πεταλούδας» από τις μικρές εκδόσεις Κέλευθος έκαναν την αγοραστική έκπληξη.
Πολύ ωραίο και ενδιαφέρον ήταν και το κεντρικό θέμα της Έκθεσης σχετικά με τις χώρες του Νότου και την κουλτούρα του Νότου. Μερικές από τις συζητήσεις προσφέρανε ουσιαστικό προβληματισμό.
Κορυφαίος επίσης καλεσμένος και ο Αρχιεπίσκοπος Αλβανίας Αναστάσιος. Αυτό, όμως, δεν δικαιολογεί τους τόσους πολλούς παπάδες και παπαδοπαίδια και θρησκευτικές εκδηλώσεις που υπήρχαν μέσα στο πρόγραμμα. Καταλαβαίνω ότι οι βορειοελλαδίτες είναι πιο δεμένοι με σύμβολα, μοναχούς και εκκλησίες αλλά κάπου φέτος το παρακάνανε. Δεν είναι ο χώρος της Έκθεσης κατάλληλος για κατήχηση. Παρεμπιπτόντως τον μόνο πολιτικό αρχηγό που είδα να περιδιαβαίνει την Έκθεση ήταν ο Πρόεδρος του Ποταμιού Σταύρος Θεοδωράκης. Οι άλλοι φαίνεται ασχολούντια με το να λύσουν τα μεγάλα παγκόσμια προβλήματα.
Οι εκδότες, μικροί και μεγάλοι, ήταν πολύ ευχαριστημένοι από τις πωλήσεις, οι περισσότεροι δήλωσαν ότι έβγαλαν τα έξοδά τους και είχαν και κέρδη – το πιο ευχάριστο νέο καθώς φαίνεται να ανακάμπτει η αγοραστική διάθεση. Στα ευπώλητα, σύμφωνα πάντα με εκδότες, κυριάρχησαν σε μεγάλο βαθμό τα δοκίμια ιδίως της ιστορίας. Σημαντική ήταν και η κίνηση των βιβλίων των νεαρών ποιητών και πεζογράφων, από τις πιο ενθαρρυντικές παρουσίες. Πολύ προσεγμένη και η όλη παρουσίαση του καθιερωμένου πια Φεστιβάλ Νέων Λογοτεχνών. Και τι ωραίο να τους βλέπεις να γυρίζουν στον χώρο και να δίνουν τη δική τους ζωντάνια.
Η υπουργός Πολιτισμού Λυδία Κονιόρδου στα εγκαίνια της Έκθεσης υποσχέθηκε αρκετά πράγματα. Μικρό ΕΚΕΒΙ, να παλέψει για την Ενιαία Τιμή Βιβλίου, υποσχέθηκε ότι τα Κρατικά Βραβεία θα πάψουν να είναι αναδρομικά και να δίνονται με καθυστέρηση δυόμισι χρόνων. Μάλλον δεν την έχουν πληροφορήσει καλά, στη συνέλευση της Εταιρείας Συγγραφέων πριν λίγες μέρες τέθηκε ακόμα και θέμα να αποχωρήσουν οι συγγραφείς από τις Επιτροπές Κρατικών Βραβείων λόγω της αδιαφορίας που δείχνει το υπουργείο για το θεσμό. Ας μιλήσει καλύτερα με τον νέο πρόεδρο της Εταιρείας Γιώργο Χουλιάρα. Επίσης η συζήτηση για το εκδοτικό τοπίο δεν προσέφερε κάτι ιδιαίτερο αφού έλειπε ο αντίλογος.
Ο αναγνώστης πήγε βεβαίως και στην επιτυχημένη εκδήλωση του Αναγνώστη, την διαδραστική βιβλιο-παράσταση με τίτλο “Ποιος είναι ο δολοφόνος;”, οργανωμένη από κοινού με τις εκδόσεις Νεφέλη και Πικραμένος. Κι εκεί, όπως και στην Αθήνα, ο κόσμος συμμετείχε και μάλιστα βρήκε πολύ γρήγορα και τον δολοφόνο.
Κλείνοντας να πω ότι ο νέος διευθυντής του θεσμού Μανόλης Πιμπλής κέρδισε το στοίχημα, έδειξε οργανωτικές ικανότητες κάνοντας την Έκθεσή λειτουργική. Μιλώντας μαζί του ανέφερε ότι σκέπτονται να αναβαθμίσουν κι άλλο την Έκθεση και αποκάλυψε ότι ίσως του χρόνου γίνει νωρίτερα κάπου 23-25 Απριλίου για να συμπέσει με την έναρξη του έτους «Αθήνα, πολιτιστική πρωτεύουσα του βιβλίου». Να μια ευκαιρία οι θεσσαλονικείς να κάνουν ένα μεγάλο αφιέρωμα στην πόλη της Αθήνας, που αγαπούν (να μισούν).
