του Μένου Δελιοτζάκη (*)
Ο Δημήτρης Αθανίτης, είναι σκηνοθέτης με σπουδές στην Αρχιτεκτονική. Έχει σκηνοθετήσει επτά τανίνες μεγάλου μήκους, με σημαντικές διακρίσεις σε εγχώρια και διεθνή φεστιβάλ. Αυτό το βιβλίο, οι “Μυστικές Συναντήσεις”, είναι το πρώτο του βιβλίο.
Όπως και ο ίδιος μας λέει στον πρόλογό του, είναι ένα βιβλίο που διατρέχεται από πρόσωπα που συνάντησε ή δεν συνάντησε ποτέ στην μέχρι τώρα πορεία του, με τα οποία είναι με έναν τρόπο συνδεδεμένος. Και αυτές οι συναντήσεις γίνονται με κάποιας μορφής σκηνοθεσία, από έναν αόρατο σκηνοθέτη, που θα μπορούσαμε να τον ονομάσουμε ο κος Τυχαίο. Αλλά ίσως και όχι.
Ορισμένα πρόσωπα, είναι μακρινά, του συγγενικού και ομογενειακού περιβάλλοντος, κυρίως όμως είναι προσωπικότητες από τον χώρο της τέχνης και ιδίως από τον κινηματογράφο. Είναι ένα βιβλίο, που μέσω αυτών των συναντήσεων, παρακολουθούμε τη ηλικιακή αλλά και σκηνοθετική του ενηλικίωση.
Διαβάζουμε για σκηνοθέτες, σημαντικές μορφές του παγκόσμιου κινηματογράφου, όπως ο Μπουνιουέλ. Μια συνάντηση που ποτέ δεν πραγματοποιήθηκε, γιατί ποτέ δεν έγινε το ταξίδι στο Μεξικό όπου ζούσε ο Μπουνιουέλ, όπως δεν έγινε και το ταξίδι στο Λος Άντζελες για τον Χίτσκοκ. Έγινε όμως η συνάντηση με τον Κλωντ Σαμπρόλ και μάλιστα στη Ελλάδα. Ούτε με τον Φασμπίνερ συναντήθηκε, παρόλο που σκηνοθέτησε θεατρικό του έργο, αλλά η τύχη το έφερε να συνεργαστεί με στενό συνεργάτη του στις «Τρεις μέρες ευτυχία». Όπως έγινε και η συνάντηση με τον Μπεν Γκαζάρα. Και αυτή στην Αθήνα.
Σε ένα κεφάλαιο υπάρχει η σχέση του με τον πρόωρα χαμένο, Νικόλα Τριανταφυλλίδη. Νέοι τότε σκηνοθέτες και οι δύο, συναντώνται, συνεργάζονται, πίσω και μπροστά από την κάμερα. Ο Νικόλας γυρίζει το Ράδιο Μόσχα και ο Δημήτρης το Αντίο Βερολίνο. Ο τίτλος του κεφαλαίου, Αντίο Μόσχα, εμβληματικά δείχνει αυτή του τη συγγένεια. Μια άλλη καθοριστική σχέση είναι αυτή με τον πρόωρα χαμένο, τον κριτικό κινηματογράφου και διανομέα Γιώργο Τζιώτζιο.
Η μεγάλη του επιθυμία να σκηνοθετήσει ταινία πάνω στο βιβλίο της Μαργαρίτας Καραπάνου, δεν υλοποιήθηκε ποτέ. Άλλα ούτε το σχέδιο του για μια διεθνή παραγωγή με πρωταγωνιστή τον Μίκυ Ρούρκ.
Μέσα στο βιβλίο, συναντάμε μορφές που σημάδεψαν την εποχή τους, όπως ο Σίμος ο Υπαρξιστής ή ο Λεωνίδας Χρηστάκης και γραφικοί παραγωγοί όπως ο Μαξ Ρόμαν και άλλοι.
Ακόμα παρελαύνουν προσωπικότητες του παλιού λαϊκού κινηματογράφου. Υπέροχη η περιγραφή της συνάντησης του με τον Νίκο Ξανθόπουλο, τυχαία σε ένα παλαιοβιβλιοπωλείο στην οδό Κυδαθηναίων, όπου χαζεύει τα εκθέματα και εισβάλει ο Ξανθόπουλος, ψάχνοντας χώρους για γυρίσματα μιας ταινίας του. Και με τον δημιουργό του φαινόμενου «Ξανθόπουλος», Απόστολο Τεγόπουλο, παραγωγό και σκηνοθέτη του. Άλλη μορφή : ο Κώστας Κακαβάς. Δεν συνεργάστηκαν ποτέ. Η τύχη τα έφερε ώστε ο αμοιβαίος δισταγμός τους, να αποτρέψει αυτή τη συνεργασία. Παρά τις φωνές του κοινού γνωστού τους Νίκου Νικολαΐδη προς τον Κακαβά, για αυτή του την ατολμία. Ανακουφιστική για τον Αθανίτη. Υπέροχες οι περιγραφές της συνάντησής του στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης με τον Κώστα Καφάση. Κυρίως όμως, η σχεδόν εμμονική του διάθεση να παρακολουθεί κάθε βράδυ τον Καφάση, στο πρόγραμμά του, κάπου σε ένα δυσεύρετο μαγαζί δίπλα στις γραμμές του τραίνου.
Ξεχωρίζω και τις συναντήσεις του με τους ποιητές Νίκο Χουλιάρα και Μιχάλη Κατσαρό, όπως και τις περιγραφές του δεύτερου, σαν παράξενο, ευθυτενές «σπάνιο πτηνό» να πίνει τον καφέ του στο Μπαζίλιαν ή να περπατά στους πέριξ αυτού δρόμους.
Και βέβαια ξεχωριστή είναι η συνάντηση και συνεργασία του με τη Λένα Κιτσοπούλου. Ο τρόπος που έγινε στην ταινία του «Καμιά συμπάθια για τον Διάβολο».
Αυτές είναι κάποιες, όχι όλες, οι Μυσστικές Συναντήσεις του Δημήτρη Αθανίτη, που περιγράφονται στο βιβλίο του. Πρόσωπα. Στιγμές. Συμπτώσεις. Ατυχίες. Δρόμοι που συγκλίνουν ή δρόμοι που αποκλίνουν. Δρόμοι που κινήθηκαν παράλληλα.Και κυρίως, αυτό τα αναπάντεχο, το τυχαίο, σαν το σύμπαν να συνωμοτεί για μια συνάντηση. Που πραγματοποιήθηκε ή όχι. Σαν μια «θεία» σκηνοθεσία.
info: Δημήτρης Αθανίτης, Μυστικές συναντήσεις, εκδ. Αγγελάκη
(*) Ο Μένος Δελιοτζάκης είναι σκηνοθέτης. Έχει σκηνοθετήσει τρεις ταινίες μικρού μήκους , πολλά ντοκιμαντέρ και μια σύγχρονη όπερα. Το 2011, στο πλαίσιο των εκατό χρόνων από τον θάνατο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, σκηνοθέτησε σαράντα δεκαπεντάλεπτα δραματοποιημένα ντοκιμαντέρ με τίτλο το σκοτεινό τρυγόνι, παραγωγής της ΕΡΤ.
