της Έλενας Χουζούρη.
Ότι η 14η Διεθνής Έκθεση Βιβλίου της Θεσσαλονίκης ήταν επιτυχημένη θυμίζοντας τις παλιές καλές ημέρες επί ΕΚΕΒΙ, είναι γεγονός αναμφισβήτητο, το παραδέχθηκαν εκδότες, συγγραφείς, μεταφραστές, δημοσιογράφοι, ο κόσμος που συνέρευσε σ’ αυτήν και παρακολούθησε τις εξαιρετικά ενδιαφέρουσες συζητήσεις. Ικανοποιητικά πήγαν και οι πωλήσεις, άλλο ένα θετικό στοιχείο. Το καλό, μετά από αρκετά χρόνια στασιμότητας, που επιτεύχθηκε φέτος δημιουργεί νέες προκλήσεις για την ΔΕΒΘ, ανοίγει νέους ορίζοντες και επιβάλλει νέες απαιτήσεις. Έχω την εντύπωση ότι η κύρια πρόκληση μιας Έκθεσης Βιβλίου που θέλει να ονομάζεται Διεθνής είναι ακριβώς η τόνωση και διεύρυνση του διεθνικού της χαρακτήρα. Φέτος είδαμε, παρακολουθήσαμε, γνωρίσαμε συγγραφείς από τον Ευρωπαικό Νότο – πολύ ωραία και εξαιρετικά επίκαιρη ιδέα- των οποίων τα βιβλία έχουν διαβαστεί από ένα ευρύ κοινό, όπως ο φανατικά Καταλανός Ζαόμε Καμπρέ ή ο αιρετικός, παλαιότερα, μετριοπαθής σήμερα, Γάλλος Πασκάλ Μπρυκνέρ, και όχι μόνον. Αρκεί όμως αυτό ώστε η Έκθεση της Θεσσαλονίκης να διεκδικήσει σθεναρά τον τίτλο μιας Διεθνούς Έκθεσης; Θα έλεγα πως όχι. Διότι και προ ετών είχαν γίνει φιλότιμες προσπάθειες για να αναβαθμιστεί διεθνώς η ΔΕΒΘ, θυμίζω, λόγου χάριν, την παρουσία εντυπωσιακά πολλών γνωστών Γερμανών συγγραφέων όταν η Γερμανία ήταν τιμώμενη χώρα ή τις ενδιαφέρουσες εκδηλώσεις με συγγραφείς που προέρχονταν από χώρες που συμμετείχαν στην λεγόμενη «Αραβική Άνοιξη». Παίρνοντας ως παράδειγμα άλλες ευρωπαικές Διεθνείς Εκθέσεις Βιβλίου [ Φρανκφούρτη, Λειψία, Παρίσι, Φλωρεντία] πιστεύω ότι το ερώτημα είναι για ποιους λόγους γίνονται αυτές οι εκθέσεις. Ποια είναι το ζητούμενα από την χώρα που διοργανώνει μια τέτοια έκθεση. Το πρώτο και βασικότερο πιστεύω ότι είναι να αναδείξει, δείξει, φέρει σε επαφή, πουλήσει εν τέλει, την εντόπια λογοτεχνική ή άλλου είδους βιβλιοπαραγωγή της στους ξένους εκδότες που θα συμμετέχουν στην Έκθεση. Με άλλα λόγια ένας από τους βασικούς χαρακτήρες αυτών των Εκθέσεων είναι επαγγελματικός και βασίζεται στην αγορά και την πώληση πνευματικών δικαιωμάτων. Μάλιστα η εντυπωσιακή, από κάθε άποψη, Διεθνής Έκθεση της Φρανκφούρτης- η κορωνίδα παγκοσμίως σε αυτού του είδους Εκθέσεις- δεν είναι ανοιχτή στο κοινό. Το πολύβουο μελίσσι που κατακλύζει την αχανή της έκταση και τα δεκάδες περίπτερά της αποτελείται από εκδότες, συγγραφείς, πράκτορες, μεταφραστές, δημοσιογράφους και γενικώς επαγγελματίες του παγκόσμιου βιβλιοχώρου. Οι συζητήσεις και οι εκατοντάδες εκδηλώσεις που γίνονται κατά τη διάρκειά της ασχολούνται κυρίως με σύγχρονα προβλήματα του παγκόσμιου βιβλιοχώρου και της παγκόσμιας βιβλιοαγοράς. Λόγου χάριν το ζήτημα του ηλεκτρονικού βιβλίου σε σχέση με το έντυπο είχε ήδη τεθεί επί τάπητος στην Φρανκφούρτη από την Ομοσπονδία των Γερμανών Εκδοτών ήδη από τα τέλη της δεκαετίας του 1990. Αυτό το πολύ βασικό κομμάτι η Διεθνής Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης δεν μπόρεσε στα δεκατέσσερα χρόνια ύπαρξής της να το κατακτήσει. Ελάχιστοι ξένοι εκδότες συμμετείχαν κάθε φορά, εκτός από της τιμώμενης χώρας ίσως. Ψάχνεις κυριολεκτικά με το κερί να τους ανακαλύψεις. Το ίδιο μικρή είναι και η παρουσία ξένων ατζέντηδων ή ελληνομαθών ξένων μεταφραστών ή ακόμα και ξένων ανταποκριτών. Μια τέτοια προσπάθεια είχε θυμάμαι γίνει αρκετά παλαιότερα όταν διευθύντρια του ΕΚΕΒΙ ήταν η κυρία Κατρίν Βελισάρη, αλλά δεν επαναλήφθηκε. Όμως η συμμετοχή όλων των παραπάνω είναι εκ των ων ουκ άνευ σε μια Διεθνή Έκθεση Βιβλίου. Εκ των ων ουκ άνευ κυρίως για το ίδιο το ελληνικό βιβλίο που όλοι μας γνωρίζουμε τι δυσκολίες συναντά η προώθησή του στο εξωτερικό. Άρα, για να μην μακρυγορώ, και ακριβώς γιατί η 14η ΔΕΒΘ μας έκανε πιο αισιόδοξους για το μέλλον, πιστεύω ότι οι διοργανωτές της με πρώτο τον φετινό ιθύνοντα νου, Μανώλη Πιμπλή, θα πρέπει να δουλέψουν και προς αυτήν την κατεύθυνση. Μια σκέψη θα ήταν μία από τις ημέρες της Έκθεσης, η λιγότερο δημοφιλής στο ευρύ κοινό, η Παρασκευή δηλαδή, να ήταν αφιερωμένη μόνον στον επαγγελματικό κόσμο του βιβλίου με την συμμετοχή φυσικά ξένων εκδοτών, ατζέντηδων και λοιπά. Ας έχει το ευρύ κοινό όλο δικό του το σαββατοκύριακο. Άλλωστε, εδώ που τα λέμε, πόσοι περνάνε τις πύλες της Έκθεσης την Παρασκευή; Θα μου πείτε και πότε θα προλάβουν οι εξ Αθηνών κυρίως εκδότες να παρουσιάσουν σε ειδικές εκδηλώσεις τους συγγραφείς τους; Τους οποίους, συνελόντι ειπείν, έχουν ήδη παρουσιάσει, τους περισσότερους τουλάχιστον εξ αυτών, τους προηγούμενους μήνες, σε βιβλιοπωλεία της πόλης. Είναι όμως και πάλι αυτό αρκετό για τους ίδιους τους εκδότες και για τους συγγραφείς τους, έστω κι αν πετυχαίνουν ικανοποιητικές πωλήσεις όπως φέτος; Μήπως πρέπει να το ξαναδούμε κι αυτό; Ακόμα ένα ερώτημα προς συζήτηση. Εν κατακλείδι πιστεύω ότι χωρίς να χάσει η ΔΕΒΘ τον παιδευτικό της ρόλο που συντελεί στην άνοδο της φιλαναγνωσίας, [ προς τα εκεί δεν σκοπεύουν οι ενδιαφέρουσες εκδηλώσεις της;] θα πρέπει να αναβαθμίσει και τον διεθνικό επαγγελματικό ρόλο. Φάνηκε από την φετινή ΔΕΒΘ ότι οι προυποθέσεις υπάρχουν. Θέλω να πιστεύω και η βούληση. Ίδωμεν…
