Πρώτη φορά πεζογράφοι (του Γ.Ν.Μπασκόζου- μικρά κριτικά)

0
1205
Historical Vassar

 

Του Γιάννη Ν. Μπασκόζου.

 

Έξι συγγραφείς που εμφανίζονται για πρώτη φορά, με ανάμικτες ηλικίες αφηγούνται ιστορίες με παρέες, εμπειρίες από γενιές, παιδικά οράματα και δυστοπικές κοινωνίες.

Η εμπειρία όταν αποκρυσταλλώνεται σε κείμενα με λογοτεχνικό λόγο αποκτά μια άλλη σημασία αφού φεύγει από τη σκιά  του συγκεκριμένου αφηγητή και γίνεται η ιστορία των ανθρώπων, οπουδήποτε στη γη. Η Λίλα Τρουλινού, ο Βαγγέλης Σιαφάκας , Μαριαλένα Σπυροπούλου και ο Χρήστος Χρηστίδης στηρίζονται κυρίως στην βιωματική εμπειρία ενώ  οι  Κωνσταντίνος Χατζηνικολάου και Ούρσουλα Φωσκόλου  σε μια ριζοσπαστική θεώρηση της φιλοσοφίας της ζωής. Όλοι όμως διεκδικούν με το πρώτο τους βιβλίο θέση στη συγγραφική παρέα ως ώριμοι λογοτέχνες  στοχεύοντας στην προσοχή του «ψαγμένου» αναγνωστικού κοινού.

 

Λίλα Τρουλινού, Στον κάμπο στροβιλίζονται τα  αγκάθια, Περισπωμένη

Μια νεαρή δασκάλα στο χωριό Δροσιά της Κρήτης προσπαθεί να κάνει ζάφτι μια τάξη πολυπολιτισμική. Η αφήγηση παρακολουθεί την μικροκοινωνία της Δροσιάς και των γύρω χωριών, τόποι καταγωγής πολλών μαθητών. Με έναν λόγο ποιητικό η συγγραφέας πεζογραφεί, και αυτό δίνει μια τρυφεράδα στο αφήγημά της. Τα παιδιά ένα σκορποχώρι του ανέμου, από μεροκαματιάρηδες γονείς, μερικά ζουν με έναν παππού ή μια μητέρα, πολλά από αυτά σλάβικης καταγωγής.  Φτωχά παιδιά με φτωχά όνειρα που στα μάτια τους φαντάζουν μεγάλα.  Η κοινωνία σκληρή, τα παιδιά γίνονται σκληρότερα. Αν και όλα μαζί στις σκανταλιές εντούτοις τα χωρίζει η εθνικότητα. Μια ομάδα ρατσιστών στρατολογεί νεαρούς μαθητές στο μίσος.  Η συγγραφέας καταγράφει με πολλαπλές αφηγήσεις την πορεία αυτών των παιδιών, του ήρεμου Πετροσήφη, του αδέσποτου Φρίξου, της άτυχης Σιλβέστρας, του Ίβο, της Ράντα, όλα  παιδιά ενός άγνωστου θεού.  Η ξεγνοιασιά μπερδεύεται με την τόλμη, η αθωότητα με την μνησικακία. Τα παιδιά είναι παιδιά, τα τραύματα τους θα τα ακολουθούν σε όλη τους τη ζωή. Η Λίλα Τρουλινού αφηγείται ένα αληθινό παραμύθι με τη λεπτότητα ενός συγγραφέα και την αγάπη ενός δασκάλου.

 

 

Ούρσουλα Φωσκόλου, Το κήτος, Κίχλη

 

Ένα βιβλίο που πρόλαβε να συζητηθεί πολύ πριν εκδοθεί καθώς μικρά κείμενα της συγγραφέως είχαν ήδη κάνει την εμφάνισή τους σε διαδικτυακά περιοδικά. Χωρισμένο σε δύο μέρη το βιβλίο της Φωσκόλου μας δίνει δύο διαφορετικές εικόνες. Το πρώτο μέρος αποτελείται από μικρά πεζά με έντονο το γοτθικό χαρακτήρα. Χωρίς να μπορείς να τα χαρακτηρίσεις φανταστικά έχουν κάτι μεταφυσικό και υπερρεαλιστικό καθώς οι νεκροί μπαινοβγαίνουν στα κείμενα και συνομιλούν με τους ζωντανούς. Η απώλεια, η μνήμη, ο ατελέσφορος έρωτας, κάποιο τραύμα της παιδικής ηλικίας δίνουν τον εσωτερικό σφυγμό στα κείμενα αυτά.  Στο δεύτερο μέρος διαβάζουμε εκτενέστερα πεζά, από τα οποία παρελαύνει ο σημερινός κόσμος. Της ησυχίας, της κάποια ευμάρειας, του γλεντιού, των κοινωνικών σχέσεων. Κάτω από αυτά τα επιφανειακά σχήματα η συγγραφέας αφήνει να εννοηθεί ότι υπάρχει ένας υπόγειος κόσμος συναισθημάτων και σχέσεων που υπονομεύει αυτό που φαίνεται.  Οι ιστορίες σχεδόν δεν εξελίσσονται αλλά οι όποιες ανατροπές είναι συνήθως αποτέλεσμα μιας εσωτερικής κορύφωσης, πάλης συναισθημάτων και ψυχικών διεργασιών.

 

Κωνσταντίνος Χατζηνικολάου,  Ιάκωβος, Αντίποδες

 

Ένας άντρας ξυπνάει μέσα στο αυτοκίνητό του χωρίς να θυμάται τίποτα. Ούτε όνομα, ούτε καταγωγή, ηλικία, τόπο προέλευσης. Μετά από μια ξαφνική νεροποντή θα οδηγηθεί σε έναν περίεργο οικισμό όπου και θα ζητήσει καταφύγιο σε μια οικογένεια που έχει ως πατέρα – αφέντη τον Ιάκωβο. Σιωπηλά θα αποδεχτεί τον ρόλο ενός υπηρέτη – δούλου- εργάτη της οικογένειας. Θα δουλεύει αγόγγυστα σε ένα άγονο κτήμα που δεν παράγει παρά μόνον πέτρες. Θα ακολουθήσει την οικογένεια στο ωράριο και τις συνήθειες της. Θα μπει και στη ζωή του χωριού,    έναν ου-τόπο, ένα άχρονο, απροσδιόριστο, πρωτόγονο στις βασικές λειτουργίες του χωριό. Οι σχέσεις είναι υποτυπώδεις καθώς σε αυτό το αφήγημα πρωταγωνιστούν τα υλικά αντικείμενα και τα σώματα, είναι αυτά που επιβάλλονται στους ανθρώπους και στις μεταξύ τους σχέσεις.  Είναι fantasy, είναι δυστοπικό, προφητικό, όπως και να το χαρακτηρίσεις δεν έχει σημασία. Ο Κ.Χατζηνικολάου διακρίνεται για την ενάργεια των εικόνων του, αγγελοπουλικής ματιάς, και τον στρογγυλό, γήινο όσο και σκληρό λόγο του.

 

Βαγγέλης Σιαφάκας, Με μια χιλιάρα Καβασάκι, Πόλις

Αν και βγαίνει μεγάλος στη συγγραφή εντούτοις φαντάζει έτοιμος από καιρό. Οι βιωματικές μνήμες του συγγραφέα από την εποχή της Δικτατορίας και της Μεταπολίτευσης έχουν ως επίκεντρο την ιστορία μιας παρέας παιδιών που μεγαλώνουν στα Γιάννενα φοιτώντας στα θρανία της Ζωσιμαίας Σχολής και αργότερα μια παρέα φοιτητών της  περίφημης Αρχιτεκτονικής Σχολής στη Φλωρεντία.  Τα Γιάννενα είναι η γενέθλια πόλη και στιγματίζει την ενηλικίωση της παρέας αλλά και την αλλαγή της πόλης. Σε ένα καφενείο θα συναντήσει τους ήρωες του Δημήτρη Χατζή και του Νίκου Χουλιαρά. Αργότερα στη Φλωρεντία οι ήρωες του θα συνομιλήσουν με τους μεγάλους αναγεννησιακούς ζωγράφους.  Η επέλαση της μεταπολίτευσης θα στρέψει τους ήρωες του στην πολιτική της αριστεράς. Νέες συγκινήσεις και οράματα. Μια νοσταλγική ματιά κι ένας αποχαιρετισμός σε όσα φτιάξανε οι παρέες για να τα δουν αργότερα μισογκρεμισμένα.

 

 Χρήστος Χρηστίδης , Αναποδογεννημένος, εκδόσεις Εντευκτηρίου

 

Εβδομήντα οκτώ μικρά κείμενα καταγράφουν τη ζωή ενός μεγάλου πια σε ηλικία αφηγητή. Βγήκε ανάποδα από την κοιλιά της μάνας του και προσπάθησε να πάει ανάποδα και στον καιρό, ακόμα και όταν δεν τα κατάφερνε. Ο πατέρας, η μητέρα, ο παππούς, οι παιδικοί φίλοι, μικρο-γεγονότα της ενδιάμεσης ζωής, και η ανημπόρια των τελευταίων χρόνων συνθέτουν μια ιστορία που θα μπορούσε να διαδραματίζεται οπουδήποτε στον κόσμο: είναι η ιστορία της ζωής. Αυτοβιογραφία , μυθοπλασία; δεν έχει σημασία , όλα κάτι θυμίζουν από τις ζωές των συνηθισμένων ανθρώπων. Η  φθορά του σώματος, η απουσία δυνάμεων που θα σε κρατήσουν στη ζωή  (ο αφηγητής είναι κατάκοιτος πια και περιμένει τον θάνατο) εξισορροπούνται με τη ισχύ των αναμνήσεων, των καλών και κακών στιγμών που έδωσαν νόημα στη ζωή. Μικρά κείμενα, πολύ δυνατά, σχεδόν ποιητικά στην αίσθησή τους, συνιστούν μια (αυτό) βιογραφία που θα μπορούσε να ανήκει στον καθένα μας.

 

 

Μαριαλένα Σπυροπούλου, Ρου, εκδόσεις Μεταίχμιο

 

Ρου είναι η  Ρούλα από το Ζαχαρούλα. Βρίσκεται πεταμένη από τον άνεμο στην Αθήνα. Το νησί δεν την σηκώνει πια. Έφυγε όταν ο πατέρας την έπιασε στα πράσα με έναν παντρεμένο.  Μόλις 15 χρονών θα καταφύγει στο σπίτι ενός γέρου θείου, του οποίου θα γίνει το «δουλικό». Μόλις ενηλικιωθεί θα φύγει και πάλι μακριά. Πάλι μόνη. Καταλήγει να σκουπίζει τρίχες σε ένα κομμωτήριο στο Κολωνάκι.  Απέναντι της είναι το γραφείο μιας ψυχαναλύτριας, της Βέρας. Η τελευταία θα την συμπαθήσει και θα αρχίσει τακτικές συνεδρίες μαζί της. Ταυτόχρονα θα επηρεαστεί από αυτήν, καθώς η ζωή της Ρου θα γίνει  ίαμα για τις δικές της πληγές. Η αφήγηση επικεντρώνει στη μεταλλαγή της Ρου, του πώς συνειδητοποιεί μέσα από δύσκολες εμπειρίες την ενηλικίωση, το σώμα της, τον έλεγχο των συναισθημάτων της. Η δημοσιογραφική εμπειρία  της Σπυροπούλου με την επαγγελματική της απασχόληση ως ψυχαναλύτρια- ψυχοθεραπεύτρια συνδυάζονται στο τελικό αποτέλεσμα  της νουβέλας που φέρνει τον τίτλο της ηρωίδας της.

Προηγούμενο άρθροLady Cortisol: ιστορίες συντρίμμια του Μισέλ Φάις (της Κατερίνας Δ. Σχοινά)
Επόμενο άρθρο  Παιδιά – πρόσφυγες: το εκεί, το ταξίδι, το εδώ  (της Μαρίζας Ντεκάστρο)

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ

εισάγετε το σχόλιό σας!
παρακαλώ εισάγετε το όνομά σας εδώ