γράφει ο Γιώργος Δρίτσας
Η εικονοποιία των στίχων περνάει πολλές φορές μέσα από γνωστές και άγνωστες σχεδόν μυθολογικές αφηγήσεις, γνωστών και άγνωστων ιστοριών και γεγονότων. Είναι τότε που μέσα απ’ τις εικόνες ξεπηδούν ενοράσεις για πράγματα που δεν υπήρξαν ή πρόκειται να υπάρξουν, δοσμένα με συμβολικά σημεία που τα ξεκλειδώνουν και τα επανακαθιστούν μέσα τον κόσμο και για τον κόσμο, ακόμη και αν αυτό γίνεται με μεγάλη δυσκολία. Είναι, εξάλλου, γεγονός ότι η ποίηση είναι αυτή η τέχνη του λόγου που γεφυρώνει το συνειδητό κομμάτι του ανθρώπου με όλα τα δισεπίλυτα κομμάτια της πραγματικότητας, δεσπόζοντας ως διαμεσολαβητής μεταξύ των αισθήσεων και των γεγονότων.
Τη δική του εικονοποιία με τη χρήση ενός παλιού συμβολισμού αυτού τη Δαμασκού και της γνωστής πορείας που έκανε σ’ αυτή ο Σαύλος, ο μετέπειτα «Απόστολος Παύλος», μας παραδίδει ο ποιητής Σταμάτης Πολενάκης στην νέα του ποιητική συλλογή, Προς Δαμασκόν (εκδ. Ενύπνιον, Αθήνα 2024). Μέσα από ποιήματα που παίζουν μορφικά με μια πεζογραφική αφήγηση, ο ποιητής μας εισάγει στον κόσμο που πλάθει, φανερώνοντας το δικό του όραμα μέσα από τους στίχους του. Ένα όραμα με κατεύθυνση μια δική του Δαμάσκο, που χάσκει μέσα στα ποιήματα σαν μια νέα Ιθάκη («Όνειρο μιας συνάντησης με την Τζάνις Τζόπλιν»).
Πιο συγκεκριμένα, ήδη από το πρώτο ποίημα της συλλογής με τον ευφάνταστο τίτλο, «Ιδρυτική διακήρυξη της νέας πόλεως», παρατηρούμε ποια είναι η Δαμασκός του ποιητή. Είναι μια πόλη που δεν υπάρχει, μια πόλη που δεν πρόκειται να δημιουργηθεί για να μην καταπέσει στους περιορισμούς του ανθρώπινου πολιτισμού, θέλοντας να διατηρήσει την απλότητα των ανθών και της φρέσκιας γης.
Εξάλλου, η μυθική πόλη της Δαμασκού, αυτή η πανάρχαια ακίνητη οδός των ονειροπόλων, εν τέλει βρίσκεται μέσα στα ίδια τα συντρίμμια της («Τελευταία επιστολή»). Κάτι που δεν ενοχλεί τον ποιητή καθώς για αυτόν η ποίηση, ως μέσο εξιστόρησης της πορείας του αυτής μέσα στον κόσμο, είναι ένα δίκοπο μαχαίρι που είναι σίγουρο ότι «θα τον συντρίψει» («Ο ποιητής στο πεντηκοστό έτος»). Δεν περιμείνει, εξάλλου, κάποιο αίσιο τέλος στην περιπέτειά του αυτή παρά μόνο την ίδια αυτή την αναζήτηση, μέσα στα ερείπια των ίδιων των λέξεων.
Κλείνοντας, έχουμε να κάνουμε με μια ακόμη συλλογή με την ποιητική νότα του Πολενάκη, που όμως δίνει με τη σειρά της κάτι ξεχωριστό. Εξάλλου, ο μύθος που ενδύεται όλα τα πιθανά νοήματα ξεπερνάει κάθε μυθική Δαμασκό και επανέρχεται στο σήμερα άχρονα αλλά και χρονικά, όπως άχρονη και χρονική είναι η ίδια η άσπονδη μοίρα της ανθρωπότητας.
Σταμάτης Πολενάκης, Προς Δαμασκόν, εκδ. Ενύπνιον, Αθήνα 2024
