Του Αλέξανδρου Χαρκιολάκη.
Μόλις έτυχε να πέσει στα χέρια μου ένα άρθρο της εφημερίδας Spiegel (http://www.spiegel.de/international/germany/east-german-newspapers-digitized-and-posted-online-a-908216.html) από την ηλεκτρονική της έκδοση στο οποίο γίνεται λόγος για ένα μεγάλο έργο ψηφιοποίησης που μας φέρνει κοντά σε έναν κόσμο άγνωστο για αρκετούς από εμάς. Η Κρατική Βιβλιοθήκη του Βερολίνου, το ίδρυμα Fraunhofer και το Γερμανικό Κέντρο για τη Μελέτη της Σύγχρονης Ιστορίας (ΖΖF) συνεργάστηκαν για να ψηφιοποιηθούν τρεις από τις μεγαλύτερες εφημερίδες που κυκλοφορούσαν στα χρόνια που υφίστατο το κράτος της Ανατολικής Γερμανίας. Με την ψηφιοποίηση αυτών των εφημερίδων, ένας νέος κόσμος ανοίγεται μπροστά στους ερευνητές καθώς, όπως ίσως αντιλαμβάνεται κανείς, η έρευνα θα διευκολυνθεί αφάνταστα. Η καθημερινότητα της Ανατολικής Γερμανίας είναι πλέον στις οθόνες των υπολογιστών μας (δες http://zefys.staatsbibliothek-berlin.de/). Θα σταθώ σε δύο σημεία. Το πρώτο είναι η διάθεση συνεργασίας που επέδειξαν τρεις διαφορετικοί οργανισμοί που είχαν ένα κοινό όραμα. Ο κάθε ένας με τις δυνάμεις και τις δεξιότητές του συνεισέφερε σε αυτή την προσπάθεια ώστε να παραδοθεί στη διεθνή ερευνητική κοινότητα μία άρτια δουλειά που θα διευκολύνει αφάνταστα την έρευνα. Καταδεικνύεται λοιπόν το εξής: μόνο με συνέργειες πλέον μπορούμε να δούμε ξεκάθαρα ερευνητικά αποτελέσματα και τόσο μεγάλα έργα (γιατί αυτό είναι ένα ξεκάθαρα μεγάλο έργο). Το δεύτερο αφορά τις ανθρωπιστικές επιστήμες, ανάμεσά τους και τη μουσικολογία, και την ανάγκη να υπάρχουν διαθέσιμες πηγές έρευνας. Δυστυχώς οι ελληνικές πηγές για μεγάλο χρονικό διάστημα δεν ήταν διαθέσιμες είτε λόγω της δυσκαμψίας κι απροθυμίας εκείνων που τις διαχειρίζονταν (σημειωτέον ότι κάποιες παραμένουν σε αυτή τη κατάσταση, δυστυχώς), είτε υπήρχαν στενόμυαλα συμφέροντα που αφορούσαν κάποιες από τις συλλογές, είτε, τέλος, είχαν χαθεί για πάντα διότι η αρχειακή πολιτική ήταν κάτι άγνωστο για μεγάλο χρονικό διάστημα. Δεν θα ξεχάσω ποτέ την εντύπωση που μου έκανε το αρχείο του Πανελληνίου Μουσικού Συλλόγου, του αρχαιότερου μουσικού συλλόγους της Ελλάδας, όταν μου το είχαν δείξει στα γραφεία τους. Το αρχείο Γενικών Συνελεύσεων και συνεδριάσεων των Διοικητικών Συμβουλίων ήταν μέσα σε τρίχινα τσουβάλια ταχυδρομείου, αταξινόμητο, διατρέχοντας κίνδυνο να καταστραφεί. Σημειωτέον, μέλη του Πανελληνίου Μουσικού Συλλόγου είχαν διατελέσει (τουλάχιστον μέχρι κάποια εποχή) όλοι οι μεγάλοι έλληνες μουσικοί και συνθέτες (Καλομοίρης, Μητρόπουλος, Σκαλκώτας, Ξένος και πολλοί άλλοι). Ακόμη θυμάμαι το σφίξιμο στο στομάχι όταν έπιασα μία κατάσταση γενικής συνέλευσης και είδα τις υπογραφές του Μητρόπουλου και του Καλομοίρη, ανάμεσα σε πολλές άλλες. Είναι λοιπόν αναγκαίο να καταστούν οι φορείς υπεύθυνοι για την αρχειακή πολιτική που θα ακολουθηθεί. Παρακολουθώντας μέσω διαδικτύου τις εργασίες του συνεδρίου για τη Φιλανθρωπία που διοργάνωσε το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος διαπίστωσα ότι η Εθνική Βιβλιοθήκη μέσω αυτού του μεγαλόπνοου έργου έχει τη δυνατότητα να μπει σε νέα, αναπτυξιακή τροχιά, πρωτόγνωρη για τα δεδομένα της. Να αναδείξει τον πλούτο της συλλογής της και να φιλοξενήσει ακόμη περισσότερο υλικό διαθέσιμο για έρευνα. Ευελπιστώ ότι τα πράγματα θα πάνε πολύ καλύτερα.
