Του Σπύρου Κακουριώτη.
Υπάρχουν όνειρα που μας κυνηγάνε, όνειρα επίμονα, που επανέρχονται ξανά και ξανά, κάποτε για χρόνια. Οι νύχτες μας κατοικούνται από τους εφιάλτες της ημέρας, εφιάλτες εξημερωμένους, που χειριζόμαστε λίγο-πολύ ορθολογικά το πρωί, για να επανέλθουν όμως το βράδυ ακάματοι, υπενθυμίζοντας ότι ο κόσμος μας δεν κατοικείται μονάχα από τα πλάσματα της μέρας…
Αυτούς τους νυχτερινούς εφιάλτες, που κάποτε επαναλαμβάνονται για χρόνια, περιγράφει, με το ιδιότυπο χιούμορ του, ο Ουμπέρτο Έκο, στο άρθρο του «Θα σας αφηγηθώ τους νυχτερινούς μου εφιάλτες», που δημοσιεύεται στις αφιερωμένες στον πρόσφατα χαμένο ιταλό διανοητή σελίδες του καινούργιου τεύχους (210-211) της Έκδοσης Λόγου και Τέχνης Το Δέντρο.
Ας μην φανταστεί ο αναγνώστης ότι οι εφιάλτες στους οποίους αναφέρεται ο Έκο έχουν σε κάτι να κάνουν με τη μυστικιστικά σκοτεινή ατμόσφαιρα που κυριαρχεί στο Όνομα του ρόδου. Αντιθέτως, βασανίζεται από ασύνειδες φοβίες εξαιρετικά κοινότυπες, ακριβώς όπως ο καθένας: ότι ως μαθητής δεν περνάει τις απολυτήριες εξετάσεις, ότι ως στρατιώτης καθυστερεί στο προσκλητήριο και κηρύσσεται λιποτάκτης, ότι ως πανεπιστημιακός δάσκαλος, που καλείται να δώσει διαλέξεις παντού στον κόσμο, χάνει το αεροπλάνο του…
Εφιάλτες κοινότυποι, καθημερινοί –γιατί να ήταν αλλιώς, άλλωστε;– όμως ο μυθιστοριογράφος Έκο μπόρεσε να αναπλάσει κάποιους από αυτούς τους καθημερινούς εφιάλτες και να τους εντάξει στα μυθιστορήματά του. Κάτι σπάνιο για τον ίδιο γιατί, όπως τονίζει: «Είμαι πεπεισμένος ότι το μυαλό μου γεννά πιο γλαφυρές ιστορίες απ’ αυτές των ονείρων μου»…
Στις ίδιες σελίδες του καλού περιοδικού δημοσιεύονται επίσης μία πρόσφατη συνέντευξη του Έκο για το τελευταίο του μυθιστόρημα Φύλλο μηδέν (στα ελληνικά από τις εκδόσεις Ψυχογιός), με τίτλο «Όταν η εφημερίδα μετατρέπεται σε μηχανή λασπολογίας», καθώς και μία συζήτησή του με τον Αντόνιο Νιόλι για το εγχειρίδιο ιστορίας της φιλοσοφίας που επιμελήθηκε για τους μαθητές των ιταλικών λυκείων. Ακόμη, ο Βρετανός μυθιστοριογράφος Τζόναθαν Κόου προσεγγίζει τις απόψεις του Έκο για τη μαζική κουλτούρα και τη λογοτεχνία μέσα από τη μυθιστορηματική του παραγωγή.
Οι σελίδες του τελευταίου τεύχους του Δέντρου, όμως, δεν είναι αφιερωμένες μονάχα στον Ουμπέρτο Έκο. Πλάι τους ο αναγνώστης θα βρει ακόμη σελίδες αφιερωμένες στον Γκράχαμ Γκρην και την Βιρτζίνια Γουλφ όπου, μεταξύ άλλων, και ένα κείμενο του Τζουζέπε Τομάζι ντι Λαμπεντούζα, στο οποίο μπορούν να ανιχνευθούν εκλεκτικές συγγένειες που αντανακλούν στον Γατόπαρδο.
Ανάμεσα στις πολλές και δυνατές υπογραφές που φιλοξενούνται στις υπόλοιπες σελίδες (Τζ. Μ. Κούτσι, Τζ. Στάινερ, Βλ. Ναμπόκοφ, αλλά και ένα «επίκαιρο» κείμενο του Αλέξη Σολομού, του 1957, για τον Αριστοφάνη), ξεχωρίζει μια συνομιλία του Μίλαν Κούντερα με τον ιταλό μεταφραστή του, που επικεντρώνεται στην «τσέχικη εμπειρία» του συγγραφέα του Αστείου, πριν εγκατασταθεί μόνιμα στη Δύση…
[ΤΟ ΔΕΝΤΡΟ, Τζ. Αλεβιζάτου 82, 156 69, Παπάγου, 210-380.46.30, dentromag@yahoo.gr]
