Παρήγορο το ότι υπάρχουν ακόμα περιοδικά που επιμένουν. Ανάμεσα τους τρία πολύ γνωστά με τις πρόσφατες εκδόσεις τους. (Σπ.Κακουριώτης, Γ.Ν.Μπασκόζος)
«Το Δέντρο» με ανέκδοτες επιστολές Ξενόπουλου – Ψυχάρη
«Σεβαστέ κι αγαπητέ μου Δάσκαλε», «Πολυσέβαστε και πολυαγαπημένε», αλλά και «Ψυχάρη μου» είναι μερικές από τις προσφωνήσεις που χρησιμοποιεί ο Γρηγόριος Ξενόπουλος απευθυνόμενος προς τον κατά δεκατρία χρόνια μεγαλύτερό του Γιάννη Ψυχάρη, την προδρομική μορφή του δημοτικισμού που με το Ταξίδι του τάραξε τα βαλτωμένα νερά των «ρομαντικών χρόνων» της αθηναϊκής λογιοσύνης.
Ψηφίδες από τη σχέση των δύο συγγραφέων καταγράφει ο μελετητής Διονύσης Μουσμούτης στο τελευταίο τεύχος του περιοδικού Το Δέντρο (218-219), που μόλις κυκλοφόρησε. Πρόκειται για επτά ανέκδοτες επιστολές που απευθύνει ο Ξενόπουλος στον γηραιό πλέον «δάσκαλο», μεταξύ των ετών 1924 και 1929, χρονιά του θανάτου του Ψυχάρη, τις οποίες ο επιμελητής τους χαρακτηρίζει «από τα πιο αξιόλογα δείγματα λογοτεχνικής επιστολογραφίας που διαθέτει η νεοελληνική γραμματεία».
Στις επιστολές αυτές, αλλά και στον σχολιασμό του Δ. Μουσμούτη, αποτυπώνονται οι οφειλές που αναγνωρίζει ο Ξενόπουλος προς τον πρωτοπόρο δημοτικιστή, χωρίς τον οποίο, όπως έλεγε αλλού, «το όνειρό του θα ήταν η καλλιέργεια της καθαρεύουσας και η μέριμνά του να μεταφράζει το φλυτζάνι σε κυαθίσκον και το πιατάκι υποκρατήριον στα διηγήματά του».
Στο ίδιο τεύχος του καλού περιοδικού, που το 2018 συμπληρώνει 40 χρόνια αδιάλειπτης παρουσίας στα λογοτεχνικά μας πράγματα, δημοσιεύεται μια συνέντευξη του φετινού νομπελίστα Καζούο Ισιγκούρο σχετικά με τα fake news (μαζί με το κείμενό του «Καλοκαίρι μετά τον πόλεμο»). Ακόμη, ένα απόσπασμα από το διήγημα της Μάρως Δούκα «Κυρίας Αφεντούλας ανάβαση», αλλά και το σύντομο διήγημα της Έλενας Χουζούρη «Η βροχή».
Ακόμη, από την πλούσια ύλη του αξίζει να σημειωθεί η συνέντευξη του εικαστικού Μανόλη Αναστασάκου, αλλά και η προδημοσίευση ενός μέρους της μυθιστορηματικής ανάπλασης από την Αργυρώ Μαντόγλου του βίου του Αδαμάντιου Κοραή στο Άμστερνταμ, όπου διέμεινε από το 1771 έως το 1777, προκειμένου να διευθύνει τις επιχειρήσεις του πατέρα του.
Στις σελίδες του Δέντρου περιλαμβάνονται ακόμη πεζά των Ίμρε Κέρτες, Β. Γκ. Ζέμπαλντ, Ρόμπερτ Βάλζερ, Λάζλο Κρασναχορκάι, Χανίφ Κιουρέισι, μαρτυρίες των Λουίς Σεπούλβεδα για την Χιλή του Αλλιέντε και του Αντρέι Ταρκόφσκι, γιου του κορυφαίου ρώσου σκηνοθέτη, για τον πατέρα του κ.ά.
[ΤΟ ΔΕΝΤΡΟ, Τζ. Αλεβιζάτου 82, 156 69, Παπάγου, 210-380.46.30, dentromag@yahoo.gr]
Στον 30ό χρόνο το Εντευκτήριο
30 χρόνια κλείνει το Εντευκτήριο το ωραίο περιοδικό από την Θεσσαλονίκη που διακονεί ο Γιώργος Κορδομενίδης.
Το νέο τεύχος ανοίγουν σελίδες από το ακυκλοφόρητο ακόμα μυθιστόρημα με τον προσωρινό τίτλο «Το τέρας». «Θυμάμαι καμιά φορά και κλαίω, εδώ στο ταπεινό σπιτάκι μιας ρημαγμένης επαρχίας, τις οδυνηρές νύχτες που περάσαμε κάποιο διάστημα. Ακούγαμε τις σκοτεινές ώρες να ’ρχονται από το ανεξερεύνητο χάος φοβεροί κρότοι, λες και συγκρούστηκαν τρένα. Αμέσως μετά, ακούγονταν οι σειρήνες των ασθενοφόρων και των περιπολικών της αστυνομίας. Τι ήταν όλα αυτά; Και τι ήταν εκείνο το εφιαλτικό τράνταγμα που νιώσαμε όταν σηκώθηκαν τα σπίτια μας πάνω από τη γη και μετά σηκώθηκε η γη και τα σπίτια πήγαν στη θέση τους μέσα στον αλαλαγμό και στα ουρλιαχτά των ανθρώπων…»
Στο ίδιο τεύχος, πεζά των Νίκου Αδάμ Βουδούρη, Στάθη Κοψαχείλη, Ηλία Κουτσούκου, Ιάκωβου Ανυφαντάκη, Χρίστου Κυθρεώτη, Χρήστου Βούπουρα, Δήμητρας Κολλιάκου (προδημοσίευση από το ανέκδοτο, νέο της βιβλίο, μία σύνθεση από είκοσι τέσσερα μέρη, που το καθένα τους αφορμάται από ένα έντομο), Βασίλη Καράδαη, Ιφιγένειας Σιαφάκα, Ευάγγελου Ματσαρόκου, Χρύσας Φάντη, Κατερίνας Παπαδημητρίου και Φωτεινής Τέντη. Ο Φίλιππος Δ. Δρακονταειδής μεταφράζει μέρος μιας αφήγησης του Γάλλου πεζογράφου και ακαδημαϊκού Ντομινίκ Φερναντέζ από δημόσια συζήτηση μαζί του στο Ναύπλιο, τον Μάιο του 2016, και η Ράνια Καταβούτα αποδίδει στα ελληνικά ένα διήγημα του Λου Σιουν, που θεωρείται ένας από τους πιο σημαντικούς Κινέζους συγγραφείς του 20ού αιώνα, με πλούσιο πεζογραφικό και δοκιμιακό έργο.
Ακόμη, ποιήματα των Κυριάκου Γιαλένιου, Γιώργου Χ. Θεοχάρη, Σπύρου Αραβανή, Μύρωνα μάγιως Παβένου και του Σύριου πρόσφυγα Μοχάμαντ Αμπάς, που διαμένει σε στρατόπεδο μέχρι να αποφασιστεί η τύχη του (μετάφραση: Χαλέντ Ραούφ, ποιητική απόδοση: Χρίστος Γ. Παπαδόπουλος).
Η Γαβριέλλα Αναστασίου γράφει για την έννοια της επιστροφής στην πεζογραφία του Αντώνη Σουρούνη (απόδοση από τα γερμανικά: Πελαγία Τσινάρη), ο Βασίλης Κουγέας δημοσιεύει ένα διεισδυτικό δοκίμιο με αφορμή τις ταινίες του Ερίκ Ρομέρ «Το ζώδιο του Λέοντα» και «Η πράσινη αχτίδα» και ο Λευτέρης Παπαγιαννάκης σχολιάζει τη νουβέλα της Άντζης Σαλταμπάση «Μπερλίν».
Στο «Απουσιολόγιο», ο Γιάννης Θεοδοσίου επιλέγει και μεταφράζει σπαράγματα λόγων και σκέψεων του Τζον Άσμπερυ, που θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους Αμερικανούς ποιητές του 20ού αιώνα.
Την ενότητα της λογοτεχνίας κοσμούν έργα του Δήμου Τσορμπατζόγλου. Πρόκειται για κολλάζ με κάθε είδος χαρτιού, όπως free-press, εφημερίδες, περιοδικά και ταπετσαρίες, που δημιουργούν εικόνες σαν παζλ, σε μεγάλες κυρίως επιφάνεις, με χαρακτήρα καθαρά ανθρωποκεντρικό, όπως πορτρέτα και ανθρώπινα σώματα.
Στο ίδιο τεύχος δημοσιεύονται οι κριτικές για βιβλία της εκδοτικής επικαιρότητας.
Η Camera Obscura, το ειδικό τετράχρωμο ένθετο 16 σελίδων για την καλλιτεχνική φωτογραφία, παρουσιάζει έργα του Πέτρου Ευσταθιάδη (υπό τον γενικό τίτλο «Αθέατα όρια / Αυτοσχέδιες κατασκευές»), για τα οποία ο Ηρακλής Παπαϊωάννου επισημαίνει: «[…] Στο εξώφυλλο του τεύχους έργο (κολλάζ) του Δήμου Τσορμπατζόγλου. Επιμέλεια εξωφύλλου: Άρις Γεωργίου.
[ΕΝΤΕΥΚΤΗΡΙΟ
Ελληνική και ξένη ποίηση και πεζογραφία, άρθρα, κριτικές και παρουσιάσεις βιβλίων, ζωγραφική (κολλάζ), φωτογραφικό ένθετο
Τχ. 113, 144 σελ., τιμή 10,00 ευρώ]
Αφιέρωμα στο «Μεγάλο αφεντικό»
Ένα χρόνο ζωής έκλεισε το περιοδικό CLM προσανατολισμένο ειδικά στην αστυνομική λογοτεχνία. Για πρώτη φορά μετά από 29 χρόνια δημοσιεύεται ένα δίγλωσσο αφιέρωμα στον μετρ της αστυνομικής λογοτεχνίας Ζωρζ Σιμενόν. Επιστολή στο περιοδικό στέλνει ο γιος του Σιμενόν, Τζων με τίτλο : . “Δεν είμαι ειδικός στον Σιμενόν. Γράφουν οι : Π. Ασσουλίν, “Το ουσιώδες είναι ο άνθρωπος και το έργο του” (συνέντευξη), Το Κέντρο Σπουδών G. Simenon, του Λ. Ντεμουλέν (διευθυντής του CEGS), Ο Μαιγκρέ στην οθόνη, Του Μπ. Αλαβουάν, Ο Μαιγκρέ στην Ελλάδα, του Λ. Μαρκού, Η Ήπειρος Σιμενόν, του Β. Βασιλικού , Ο Σιμενόν, το νομπέλ, η σκανδαλόπετρα Του Α. Αποστολίδη, “Δυο-τρία πράγματα που ξέρω γι’ αυτόν, του Κ. Θ. Καλφόπουλου, Ο Ζ. Σιμενόν και το σινεμά, του Δ. Παναγιωτάτου, Ο Σιμενόν μετά το 2000 στην Ελλάδα, Του Στ. Πετσόπουλου. Ακολουθεί Εργοβιογραφία Ζ. Σιμενόν, Βιβλιογραφία και Dossier Georges Simenon.
Ένα δεύτερο καλό αφιέρωμα είναι στον περίφημο Ίαν Ράνκιν με την ευκαιρία των 30 χρόνων του ήρωα του Ρέμπους. Δημοσιεύονται : «Ο Ρέμπους κατά βάθος είναι αναρχικός”, συνέντευξη του I. Ράνκιν στον Θ. Μήνα, Ί. Ράνκιν και tartan noir, του Στρ. Μυρογιάννη, Siobhan, της X. Παπαδημητρίου
Στο ίδιο τεύχος δύο ακόμα συνεντεύξεις: Α. Pfluger, “Ήμουν πάντα ένας μοναχικός συγγραφέας” και I. Λύκαρης, “Έγκλημα και σύστημα”, συνέντευξη στον Γ. Ράγκο
Το περιοδικό στολίζεται με αστυνομικές ιστορίες, με φόντο τα Χριστούγεννα, ειδικές στήλες, νέες κυκλοφορίες κ.ά
Ο Γιάννης Ράγκος τέλος γράφει για τα Λογοτεχνικά Βραβεία που απέσπασε η αστυνομική λογοτεχνία πέρυσι (Ο Αναγνώστης και Public) επισημαίνοντας ότι αυτή η «μόδα» με τα αστυνομικά μπορεί να λειτουργήσει αμφίσημα, θετικά και αρνητικά και είναι στο χέρι των καλών συγγραφέων να προστατέψουν το είδος αυτό.
[CLM The crimes and Letterrs Magazine, τεύχος 3, σελ.120, τιμή 9,80 ευρώ]
Η ποιητική γενιά του ΄70 στα Ποιητικά
Οι εκδόσεις Γκοβόστη δημιούργησαν το περιοδικό Τα Ποιητικά υπό την διεύθυνση του ποιητή και κριτικού Κ.Γ.Παπαγεωργίου και της καθηγήτριας Τιτίκας Δημητρούλια και φαίνεται πια ότι έχει καταφέρει να γίνει ένας σηματωρός στο σημερινό ποιητικό πεδίο.
Το κύριος αφιέρωμα σε αυτό το τεύχος ανήκει στην γενιά του ΄70. Με τίτλο : «Η εκδρομή αυτή δεν έχει τέλος…» Η ποίηση της γενιάς του ’70 παραμένει ενεργή και θαλερή στο ποιητικό τοπίο πενήντα σχεδόν χρόνια τώρα. Μια γενιά που ξεκίνησε με έντονη συλλογικότητα, ακολούθησε τα ρεύματα της εποχής στην Ελλάδα και στον κόσμο, εξέφρασε τις αγωνίες της, σφράγισε την εξέλιξη του ελληνικού ποιητικού λόγου και συνεχίζει ως σήμερα να αλλάζει, να παρακολουθεί τον χρόνο και να τον μετατρέπει σε λόγο. Γενιά της αμφισβήτησης, γενιά μιας δεκαετίας κομβικής, που τις συνέπειές της ζούμε σήμερα με ιδιαίτερη ένταση, εξέφρασε προδρομικά και συγχρονικά τα νέα προτάγματα, αποτύπωσε στην ίδια τη διαδρομή της τις ρήξεις και τις ανατροπές, όπως και στην ποιητική της παραγωγή. Δεν είναι μία η γενιά του ’70, όπως καμία γενιά άλλωστε. Είναι μία και μαζί πολλές κι η ιδιοπροσωπία των ποιητών της είναι χαρακτηριστική κι αναγνωρίσιμη. Αυτό προκύπτει κι από τις μελέτες που την αφορούν και συνεχώς πληθαίνουν και η Μαρία Ψάχου είναι μια από τις πιο συστηματικές της μελετήτριες.
Η γενιά του ’70 δίνει το παρών και στη μετάφραση, όπως μπορεί κανείς να δει στις σελίδες του τεύχους αυτού, αλλά και σε τόσα άλλα, και στον λόγο τον δοκιμιακό. Ο Πάνος Κυπαρίσσης μιλάει για τον λόγο ως εικόνα και δρώμενο, ο Γιώργος Βέης μεταφράζει και παρουσιάζει νέες ποιητικές συλλογές, ο Στρατής Χαβιαράς επίσης μεταφράζει. Η μετάφραση όμως μας έρχεται κι από το εξωτερικό, με την Κλειώ Μαυροειδάκου, που μεταφέρει με τρόπο αγαπητικό τον ελληνικό ποιητικό λόγο στο ξένο κοινό, το γαλλικό.
Μαζί, ο Σολωμός του Παλαμά, η ρηξικέλευθη προσέγγιση της αποσπασματικότητάς του, ένα κείμενο από τα παλιά, του Δημήτριου Χατζόπουλου, που θέτει υπό αίρεση τα στερεότυπα στην πρόσληψη της ελληνικής λογοτεχνικής παραγωγής στο εξωτερικό. Κάποτε ήταν οι ληστές, αργότερα ήρθε ο Ζορμπάς, και τώρα η κρίση: τα σχήματα έρχονται και περνούν και λίγα πράγματα λένε για τον ποιητικό λόγο καθαυτό. Άραγε όμως το ίδιο δεν ισχύει, σε έναν βαθμό, και για τη γραμματολογική προσέγγιση;
Γι’ αυτό και το περιοδικό δίνει το βάρος πάντα στην τρέχουσα παραγωγή, συστήνει ποιήματα όσο μπορεί, ποιήματα σημερινά αλλά και παλιά, ελληνικά και ξένα, ρίχνει το βάρος του στη συγχρονική κριτική, πάντα, αλλά και στην ποίηση αυτή καθαυτή. Έτσι, στο τεύχος αυτό που κλείνει άλλον ένα χρόνο, αποτυπώνεται, θεωρούμε, η εικόνα της σύγχρονης ελληνικής ποίησης, πολύτροπη. Οι ποιητές, ο λόγος τους, ο περί αυτών λόγος. Στις αρχές του χρόνου, θα δοθεί και το βραβείο της μεταφρασμένης ποίησης «Άρης Αλεξάνδρου», που φαίνεται να έχει βρει τη θέση του μες στο τοπίο αυτό.
[Τα Ποιητικά, τριμηνιαίο περιοδικό ποίησης, εκδόσεις Γκοβόστη, τεύχος 28, τιμή 5 ευρώ]
Επιμένοντας από την Κοζάνη
Τα 33 χρόνια έφτασε και το περιοδικό που εκδίδει ο Β.Π.Καραγιάννης στην ακριτική Κοζάνη με προσωπικό μόχθο και απέραντη υπομονή. Με το δικό του στυλ επιλέγει κείμενα και υπογράφει σχόλια με ιδιότυπο χιούμορ και ειρωνεία.
Στο τεύχος αυτό ξεχωρίζει ένα κείμενο του νομπελίστα Ιζιγκούρο (Οικογενειακό δείπνο) σε μετάφραση Α.Κουστινούδη.
Επίσης δημοσιεύονται τα υλικά του Β΄Λογοτεχνικού Συμποσίου της Κοζάνης που ήταν αφιερωμένο στον Βασίλη Βασιλικό.
Στο ίδιο τεύχος δημοσιεύονται ανέκδοτα ποιήματα της Γιολάντας Πέγκλη, του Αντώνη Κάλφα, του Ε. Κλεόπα κ.ά. ενώ ο Κώστας Θ. Ριζάκης δημοσιεύει ανθολόγιο ανέκδοτων ποιημάτων 29 ποιητριών.
Ανάμεσα στην ύλη ξεχωρίζουν τα Ενδόδημα και αποικιακά, σχόλια δηκτικά του Β.Π.Καραγιάννη.
[Παρέμβαση, Πνευματική επιθεώρηση Κοζάνης, Χ. Μούκα1, 50100, Κοζάνη, Τ.186, Χειμών, 2017, τιμή 5 ευρώ]
Σε αυτό τον κατάλογο θα πρόσθετα και το ΟΡΟΠΕΔΙΟ.
Μετά τιμής
Ηλίας Λ. Παπαμόσχος
Δεν είχαμε πάρει ακόμα το καινούργιο τεύχος. Θα επανέλθουμε για το Οροπέδιο.
Συμφωνώ απόλυτα μαζί σας! Εξαιρετικό δε!
Να θυμίσω και τα “Θέματα Λογοτεχνίας”, που έκλεισε 20 χρόνια ζωής;
Παιδιά, μην ξεχάσετε και το λογοτεχνικό περιοδικό της Κέρκυρας ΠΟΡΦΥΡΑΣ,]
που ιδρύθηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1980.