Έπειτα από μακροχρόνια ασθένεια έφυγε από τη ζωή, σε ηλικία 90 ετών, η Růžena Dostálova, βυζαντινολόγος και νεοελληνίστρια, στυλοβάτης των ελληνικών γραμμάτων στην Τσεχία τα τελευταία 60 χρόνια. Η Ρ. Ντοστάλοβα απεβίωσε στις 18 Αυγούστου, στην Πράγα.
Γεννημένη το 1924 στη Μπρατισλάβα της Σλοβακίας, ζούσε στην Πράγα από το 1935. Το 1943 αποφοίτησε από το Κλασικό Ακαδημαϊκό Γυμνάσιο και μετά τη λήξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου σπούδασε κλασική φιλολογία στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου του Καρόλου. Από το 1948 άρχισε να εργάζεται στην Τσεχοσλοβάκικη Ακαδημία Επιστημών ενώ παράλληλα, την ίδια χρονιά, άρχισε να σπουδάζει νεοελληνική φιλολογία, υπό την επίβλεψη του υφηγητή Δημήτρη Παπά. Αναγορεύτηκε σε επιστημονική συνεργάτη του Ιδρύματος Ελληνικών και Λατινικών Σπουδών αμέσως μετά την ίδρυσή του και ειδικεύτηκε στις βυζαντινές και νεοελληνικές σπουδές.
Δεκάδες είναι τα βιβλία και τα επιστημονικά άρθρα που έγραψε, ενώ μετέφρασε στην τσεχική γλώσσα τα σημαντικότερα έργα της βυζαντινής και νεοελληνικής γραμματείας (Άννα Κομνηνή, Μιχαήλ Ψελλό, Λαόνικο Χαλκοκονδύλη, αλλά και Καβάφη, Ελύτη, Σεφέρη). Συγγραφέας του βιβλίου Βυζαντινή παιδεία, συμμετείχε στη συγγραφική των συλλογικών έργων Ιστορία του Βυζαντίου, Ιστορία της Ελλάδας και Λεξικό Ελλήνων συγγραφέων, το οποίο έκανε γνωστό στην Τσεχία τους σημαντικότερους Έλληνες λογοτέχνες. Για δεκαετίες είχε την επιμέλεια της επιθεώρησης Byzantinoslavica, που εκδίδει από το 1929 μέχρι σήμερα το Ινστιτούτο Σλαβικών Σπουδών της Πράγας. Σε συνεργασία με τον μουσικολόγο Άλες Μπρέζινα εξέδωσε μια αποκαλυπτική μελέτη για τη συνεργασία του Τσέχου συνθέτη Μπόχουσλαβ Μάρτινου με τον Νίκο Καζαντζάκη, ειδικότερα σε ότι αφορά το ανέβασμα της όπερας Τα ελληνικά πάθη.
Η Ρούζενα Ντοστάλοβα, από το 1992 καθηγήτρια βυζαντινής και νεοελληνικής λογοτεχνίας, αποτέλεσε την «ψυχή» των δύο Τμημάτων Νεοελληνικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο Καρόλου της Πράγας και Μάσαρυκ του Μπρνο. Υπό την άμεση επίβλεψή της μορφώθηκαν και πήραν πτυχία νεοελληνικής φιλολογίας δεκάδες φοιτητές, μεταξύ τους και αρκετοί από την κοινότητα των Ελλήνων πολιτικών προσφύγων στην Τσεχοσλοβακία.
Διετέλεσε επίτιμη πρόεδρος της Τσεχικής Εθνικής Επιτροπής Βυζαντινολογίας, πρόεδρος της Τσεχικής Εταιρείας Νεοελληνικών Σπουδών, επίτιμη Πρόεδρος της τσεχικής Εταιρείας Φίλων Ν. Καζαντζάκη καθώς και επίτιμο μέλος της Διεθνούς Εταιρείας Φίλων Ν. Καζαντζάκη.
Το 2004 τιμήθηκε με το Χρυσό Μετάλλιο της Ελληνικής Εταιρείας Μεταφραστών Λογοτεχνίας, για το σύνολο του μεταφραστικού έργου της και με το Αργυρό Μετάλλιο του Πανεπιστημίου του Καρόλου, για τις υπηρεσίες της στον τομέα της αρχαίας, μεσαιωνικής και νεότερης ελληνικής λογοτεχνίας, ενώ το 2010 της απονεμήθηκε το παράσημο του Τάγματος του Φοίνικα από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κάρολο Παπούλια.
Σ.Κ.
