Της Αλεξάνδρας Σαμοθράκη (Λονδίνο- ανταπόκριση).
Τα 50 χρόνια από την ίδρυση του, που δε θα είχε πραγματοποιηθεί χωρίς τις υπεράνθρωπες προσπάθειες του πρώτου του καλλιτεχνικού διευθυντή, Sir Laurence Olivier, γιορτάζει φέτος το Εθνικό Θέατρο της Αγγλίας. Ο δεύτερος καλλιτεχνικός διευθυντής, ο Peter Hall, μουλωχτά εκτόπισε τον Ολίβιε που αντιμετώπιζε προβλήματα υγείας, και επέβλεψε τη μεταφορά του οργανισμού το 1976 από το Old Vic όπου φιλοξενήτο προσωρινά για 13 χρόνια (!) στο δικό του χώρο, στη Νότια Όχθη του Τάμεση, σε ένα κτίριο τόσο αμφιλεγόμενο που ο θεατρικός συγγραφέας Jon Osborn δήλωνε πως ευχαρίστως θα το παρακολουθούσε να καίγεται συθέμελα , παρά το επιπρόσθετο εμπόδιο ότι κατά κύριο λόγο είναι φτιαγμένο από τσιμέντο.
Από το 1963 μέχρι σήμερα σχεδόν όλα έχουν αλλάξει, με πρώτη και καλύτερη την αγγλική κοινή γνώμη που έχει κάνει στροφή 180 μοιρών, κυρίως υπό την πεφωτισμένη καθοδήγηση του σημερινού καλλιτεχνικού διευθυντή, Nicholas Hytner. Το ρεπερτόριο του Αγγλικού Εθνικού Θεάτρου περιλάμβανε από ανέλπιστα σουξέ όπως το παιδικό Warhorse του Morpurgo που από το Λονδίνο κατέληξε στο Μπροντγουεϊ και έγινε ταινία από το Σπίλμπεργκ, μέχρι το ‘Ποιος Σκότωσε Το Σκύλο Τα Μεσάνυχτα’, βασισμένο στο βιβλίο του Μάρκ Χάντον, (θεατρικό κείμενο από τον πολλά βαρύ Σίμον Στήβενς) που αφού πήρε 7 βραβεία Ολίβιε, συνεχίζει στο Γουεστ Έντ και έχει προβληθεί σε ζωντανή σύνδεση με κινηματογραφικές αίθουσες σε όλη την Αγγλία, κόβοντας 40.000 εισιτήρια.
Η συγκεκριμένη πρωτοβουλία ταυτόχρονης, ζωντανής αναμετάδοσης θεατρικών παραστάσεων σε τοπικά σινεμά τιτλοφορούμενη National Theatre Live, μετράει επανειλημμένα sold out στις συνήθως άδειες κινηματογραφικές αίθουσες της περιφέρειας με παραστάσεις όπως η Φαίδρα του Ρακίνα με τη Μίρεν, που είχαμε δει και στην Επίδαυρο, ο Φρανκεστάιν σε σκηνοθεσία του Ντάνυ Μπόιλ και το Ένας Εγώ, Δυο οι Αφέντες Μου (βασισμένο στο Υπηρέτης Δυο Αφεντάδων, του Γκολντόνι). Από το 2008 που καθιερώθηκε έχει κόψει πάνω από 1,5 εκ εισιτήρια.
Η πνευματική ευρύτητα, η δημιουργικότητα και η πρωτοτυπία του Hytner δεν εξαντλούνται στις σκηνοθετικές του δουλειές και τις ‘παραγγελίες’ του ,όπως π.χ τις δυο ιστορικές σκηνοθεσίες του σε έργα του Alan Bennett (People και The History Boys.) Καθιερώνοντας για συγκεκριμένες παραστάσεις τα εισιτήρια Travelex , (χορηγία της ομώνυμης εταιρεία) στις 12 λίρες, το θέατρο γίνεται πιο προσβάσιμο χωρίς να θρέφει καμία μαύρη τρύπα στον προϋπολογισμό του.
Ο Hytner, όμως είναι πάνω απ’όλα, άμεσος και απλός. Σε πρόσφατη του συνέντευξη στην Daily Telegraph έχει δηλώσει το αμίμητο : ‘Κατά τα πρώτα 10 λεπτά μιας σαιξπηρικής παράστασης δεν καταλαβαίνω το θεό μου και είμαι ο διευθυντής του Εθνικού Θεάτρου της Αγγλίας. Πώς στο καλό την παλεύουν όλοι οι υπόλοιποι;’ Στην ίδια συνέντευξη έσπευσε να συμπληρώσει πως μετά το πρώτο τέταρτο το αυτί συνηθίζει οποιοδήποτε ύφος, γι’ αυτό συνιστά στους θεατές να χαλαρώνουν και να αφήνουν το έργο να ‘κάνει τη δουλειά του’.
Όπως όλες οι χρυσές εποχές όμως και η θητεία του φτάνει στο τέλος της. Πριν από λίγες ημέρες ανακοινώθηκε πως από το 2015 (ναι καλά διαβάσατε σε δυο χρόνια- αν δεν έχετε ήδη κάνει συγκρίσεις με το δικό μας Εθνικό, κάντε τους τώρα) , τα ηνία του Αγγλικού Εθνικού Θεάτρου θα αναλάβει ο Rufus Norris, ένας αυτοδίδακτος αουτσάιντερ που είναι ο πρώτος μετά από 4 καλλιτεχνικούς διευθυντές που δεν έχει αποφοιτήσει από το Cambridge αλλά τη RADA και που στο παρελθόν έχει σκηνοθετήσει τόσο για το Εθνικό όσο και για άλλα θέατρα ορόσημα της Αγγλίας όπως το Almeida, το Royal Court και το Young Vic, στο τελευταίο μάλιστα ως Μόνιμος Σκηνοθέτης για την περίοδο 2002-2007.
Εν τω μεταξύ οι εορταστικές εκδηλώσεις για τα 50 χρόνια του Εθνικού συνεχίζονται με ομιλίες, επαναπροβολές κλασσικών έργων, συζητήσεις μεταξύ γιγάντων όπως ο Nunn και ο Hare, εκθέσεις φωτογραφίες, εικαστικές εγκαταστάσεις και ένα διαδραστικό κυνήγι θησαυρού στα φουαγιέ του θεάτρου. Θα κορυφωθούν το Σάββατο 2 Νοεμβρίου σε μια παράσταση παστίτσιο από τις μεγαλύτερες επιτυχίες των 50 ετών του θεάτρου ( Ο Ρόζενκραντζ και ο Γκιλντενστάιν είναι νεκροί, Αντώνιος και Κλεοπάτρα, Guys and Dolls) που θα σκηνοθετήσει ο Hytner και στην οποία θα συμμετέχουν 100 ηθοποιοί (Ralph Fiennes,Derek Jabobi, Judi Dench, Helen Mirren, Maggie Smith, Francis De la Tour, Alex Jennigs κα) και θα μεταδοθεί ζωντανά από το BBC 2.
Για κερασάκι στην τούρτα των εορτασμών, ο κάκιστος πρώην θεατρικός κριτικός των Times, Benedict Nightingale, που το 1974 είχε προτείνει τον αποκεφαλισμό όσων συνέβαλαν στο καινούργιο κτίριο, με άρθρο του στην παλιά του εφημερίδα, απολογήθηκε τονίζοντας πως έπεσε τόσο έξω που προτίθεται να επανακολλήσει ο ίδιος τα συγκεκριμένα κεφάλια στη θέση τους.
