Του Φίλιππου Φιλίππου.
Όπως εύκολα γίνεται αντιληπτό, ο γάλλος συγγραφέας Τονίνο Μπενακουίστα που γεννήθηκε στο Παρίσι το 1961 είναι ιταλικής καταγωγής. Ύστερα από μερικά μυθιστορήματα που άφησαν καλές εντυπώσεις αλλά δεν κατέκτησαν το αναγνωστικό κοινό (Σάγκα, Πόλις, Η κωμωδία των αποτυχημένων, Άγρα, Τα δόντια της αυγής, Άγρα, Κάποιος άλλος, Μεταίχμιο), το 2004 εξέδωσε το αστυνομικό μυθιστόρημα Malavita (στα ελληνικά από τους Modern Times, 2008) και το 2008 τη συνέχειά του το Malavita encore (στα ελληνικά από τις ίδιες εκδόσεις, 2010). Αυτά τα δύο μυθιστορήματα θεωρούνται ως τα καλύτερά του, ίσως λόγω του πρωτότυπου θέματός τους που είναι η αμερικάνικη μαφία, ή εξαιτίας του τρόπου που το πραγματεύεται. Εδώ, θα μιλήσουμε για το πρώτο βιβλίο της σειράς, στο οποίο πρωταγωνιστεί μια οικογένεια, ας πούμε μια «επικίνδυνη οικογένεια», δεδομένου ότι όλα τα μέλη της δεν είναι συνηθισμένα και ίσως κάποιοι έχουν απειληθεί ή απειλούνται ακόμα από αυτά. Πρώτος και καλύτερος, ο πατέρας, ο Τζοβάνι Μαντζόνι, πρώην αμερικανός μαφιόζος που για να γλιτώσει τη φυλακή έγινε πληροφοριοδότης, οδηγώντας πέντε μαφιόζικες οικογένειες της Νέας Υόρκης στη διάλυση, κι έναν σημαντικό μαφιόζο, τον Ντον Μιμίνο, στη φυλακή. Η γυναίκα του, η Μάγκι λατρεύει τον άντρα της, αλλά είναι δυσαρεστημένη για τη φυγή τους στο εξωτερικό, οπότε καταπνίγει την πίκρα της με φιλανθρωπίες, ο γιος, ο Ουόρεν, που πηγαίνει στο σχολείο, το παίζει νταής στους συμμαθητές του και εξασκεί βία πάνω τους, ενώ η κόρη τους, η Μπέλ, γίνεται αντικείμενο θαυμασμού και είναι υποχρεωμένη να αποκρούει τις επίμονες προτάσεις. Υπάρχει κι ένας σκύλος που λέγεται Μαλαβίτα (=κακιά ζωή), ας πούμε ο φύλακας-άγγελος της οικογένειας. Όλοι αυτοί ζουν ήσυχα στη Γαλλία, σε μια επαρχιακή πόλη, στη Νορμανδία, άγνωστοι μεταξύ αγνώστων, φρουρούμενοι σχεδόν από πράκτορες του F.Β.Ι., και με την φροντίδα της αμερικανικής κυβέρνησης με βάση το πρόγραμμα προστασίας μαρτύρων.
Οι μπελάδες ξεκινούν όταν ο Μαντζόνι που εμφανίζεται με το όνομα Φρεντ Μπλέικ ανακαλύπτει μια γραφομηχανή και αποφασίζει να υποδυθεί τον συγγραφέα. Το βιβλίο που θέλει να γράψει –το μαθαίνουν όλοι οι κάτοικοι της περιοχής–, αφορά ακριβώς τη δράση του ως μαφιόζου. Μόνο που το να ξεκινήσει κανείς καινούργια ζωή σε μια καινούργια πόλη δεν είναι κάτι το εύκολο. Δεν μπορεί να περάσει απαρατήρητος όταν παρουσιάζεται ως Αμερικανός κι όταν ουδείς γνωρίζει πώς ζει την οικογένειά του. Ο πρώτος κίνδυνος φτάνει τη στιγμή που ο Μαντζόνι-Μπλέικ δέχεται να μιλήσει για την αμερικανική μαφία ύστερα από την προβολή μιας σχετικής ταινίας του Μάρτιν Σκορτσέζε. Ο δεύτερος έρχεται από την Αμερική, από τη φυλακή, όπου είναι κλεισμένος ο Ντε Μιμίνο, όταν διαβάζει μια εφημερίδα, στην οποία ο Ουόρεν Μπλέικ δημοσίευσε ένα άρθρο. Αμέσως, ο αρχιμαφιόζος στέλνει στην Ιταλία ένα απόσπασμα θανάτου για να εξολοθρεύσει τον άνθρωπο που τον πρόδωσε και τον έκανε να σαπίζει στη φυλακή.
Έχοντας ένα τόσο πιασάρικο θέμα, ο Μπενακουίστα δημιούργησε μια έξυπνη φαρσοκωμωδία, σκληρή και βίαιη, όπως πρέπει να είναι μια ιστορία με μαφιόζους. Ωστόσο, οι ήρωές του επιβιώνουν, χάρη στην εξυπνάδα τους, στην τύχη που τους ευνοεί σκανδαλωδώς και βεβαίως στη συγγραφική (κατά το ποιητική) άδεια. Από τα σχόλιά του, τα οποία απλώνονται σε όλο βιβλίο, δεν ξεφεύγει ούτε η αμερικανική ιστορία ούτε ο αμερικανικός τρόπος ζωής. Μαθαίνουμε πως από παιδί ο ήρωάς του είχε απορίες για ένα σωρό ζητήματα. Γιατί η οικογένειά του έφυγε από την Ιταλία και πήγε στις ΗΠΑ; Γιατί η Αμερική έγινε μεγάλη δύναμη; Γιατί οι Κινέζοι κατάφεραν να στήσουν κινέζικες γειτονιές σε όλο τον κόσμο; Γιατί τώρα πια οι Ρώσοι έχουν τη δική τους μαφία; Γιατί η Αμερική συνεργάστηκε με τη μαφία στην απόβαση στη Σικελία το 1943; Τι απέγινε ο Λάκι Λουτσιάνο;
Πρόκειται για ένα μυθιστόρημα με εκπλήξεις που χαρίζει αναγνωστική απόλαυση. Θυμίζουμε πως μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο το 2013 από τον Λικ Μπεσόν: στην ταινία έπαιξαν ο Ρόμπερτ Ντε Νίρο, ο Τόμι Λι Τζόυνς και η Μισέλ Πφάιφερ.
INFO: Tonino Benacquista
Επικίνδυνη οικογένεια-Μαλαβίτα-
Μετάφραση Ειρήνη Τσολακέλλη, Άγρα, 2013, σελ. 412, τιμή 14 ευρώ
