Της Ελένης Σβορώνου.
Εδώ Μουτζουρωμένη Ακτή. Το τοπωνύμιο οφείλεται σ το μελάνι που έπαιρναν οι κάτοικοι από τα χταπόδια. Ένα μελάνι πρώτης ποιότητας που αφήνει ανεξίτηλες μουτζούρες! Περασμένα μεγαλεία όμως… Αποστραγγισμένη πια από τη θάλασσα, η περιοχή ερημώνει. Ερειπωμένα δημαρχεία, κλειστά καταστήματα, βιβλιοθήκες με λιγοστά βιβλία, ένας φάρος και ένας πύργος που κατοικούνται από δυο πρώην σπουδαίες οικογένειες, ένα ταξί που δεν έχει πια πελατεία, κι ένα κακόμοιρο ξενοδοχείο αυτό είναι όλο κι όλο η Μουτζουρωμένη Ακτή.Σε αυτό το παρακμασμένο τοπίο ο δεκατριάχρονος Λέμονι Σνίκετ καλείται να «κάνει την πρακτική του» ως ντετέκτιβ.
Η κυρία Σάλις, η πυργοδέσποινα, ανακαλύπτει ότι της έκλεψαν ένα σπάνιο και ακριβό αγαλματίδιο. Το αγαλματίδιο εικονίζει το «Βομβίζον τέρας», ένα αποκρουστικό μάλλον στην όψη μυθικό τέρας, αλλά αξίζει πολλά. Η κυρία Σάλις αναθέτει την υπόθεση επισήμως στη Θεοδώρα Μάρκσον, η οποία έχει στην υπηρεσία της τον μαθητευόμενο Σνίκετ. Η υπόθεση δείχνει εύκολη. Η κυρία Σάλις κατονομάζει αμέσως τον ένοχο: είναι η οικογένεια που κατοικεί τον φάρο. Η αντιπαλότητα μεταξύ των δυο οικογενειών κρατά από παλιά. Τίποτα όμως δεν είναι όπως φαίνεται… Μόνο η Θεοδώρα, επιπόλαιη και βιαστική πιστεύει ό,τι της παρουσιάζουν. Ο Σνίκετ, αντίθετα, ψάχνει κάτω από την επιφάνεια. Ο εκπαιδευόμενος αποδεικνύεται ανώτερος της εκπαιδεύτριας.
Η αφήγηση κρατά αμείωτο το ενδιαφέρον του αναγνώστη καθώς ένα ένα όλα τα δεδομένα ανατρέπονται. Ούτε η κυρία Σάλις είναι η κυρία Σάλις, ούτε διένεξη των δυο οικογενειών υπάρχει. Το Βομβίζον τέρας όμως είναι περιζήτητο! Φυσικά τον ένοχο αποκλείεται να τον βρει ούτε και ο πιο έμπειρος αναγνώστης αστυνομικών!
Η ιδιαίτερη γοητεία του βιβλίου οφείλεται στην ατμόσφαιρα. Ο άγνωστος τόπος, ο χρόνος που δεν προσδιορίζεται, πρόκειται πάντως για την προ ίντερνετ και κινητού εποχή, οι αλλόκοτοι ήρωες, η μοναξιά του πρωταγωνιστή, η νοσταλγία του για πρόσωπα και τόπους μακρινούς, η φιλοσοφική του διάθεση, όλα συνθέτουν έναν πίνακα με σκληρές φωτοσκιάσεις.
Ιδιαίτερη σημασία έχει ότι ο Σνίκετ αφηγείται την ιστορία αναδρομικά, ως ενήλικας. Αυτό του επιτρέπει να παίρνει απόσταση από τα γεγονότα και να κάνει σχόλια όπως αυτό:
«Αυτός ήμουν τότε, ένας νεαρός άντρας κοντά στα δεκατρία, που περπατούσε ολομόναχος στον άδειο δρόμο μιας ξεθωριασμένης πόλης. Ήμουν αυτός που έτρωγε μπαγιάτικα φιστίκια και συλλογιζόταν ένα αλλόκοτο σκονισμένο αντικείμενο που είχε κλαπεί ή είχε ξεχαστεί και που ανήκε σε μια οικογένεια ή σε μια άλλη ή στους εχθρούς της ή στους φίλους της. Πριν από αυτό, ήμουν ένα παιδί που λάμβανε ασυνήθιστη εκπαίδευση και πριν από αυτό, ήμουν ένα μωρό που, απ’ ό,τι μου είχαν πει, του άρεσε να κοιτιέται στους καθρέφτες και να γλείφει τα δάχτυλα των ποδιών του. Ήμουν κάποτε αυτός ο νεαρός κι αυτό το παιδί κι αυτό το μωρό, και το κτίριο μπροστά στο οποίο στάθηκα ήταν κάποτε δημαρχείο. Μπροστά μου απλώνονταν τα ενήλικα χρόνια μου κι έπειτα ένας σκελετός κι έπειτα τίποτα, εκτός ίσως από μερικά βιβλία σε κάποια ράφια.»
Διαφέρει λοιπόν το ύφος αισθητά από ανάλογες αστυνομικές ιστορίες για παιδιά. Ο συγγραφέας απευθύνεται περισσότερο στο νεαρό άντρα και στη νεαρή γυναίκα που θα ταυτιστεί με τον σοβαρό, μελαγχολικό και πανέξυπνο Λέμονι Σνίκετ.
Ποιος είναι όμως ο συγγραφέας που γράφει με το όνομα του ήρωά του; Είναι ο Daniel Handler (Σαν Φρανσίσκο, 1970) πασίγνωστος από το παγκόσμιο μπεστ σέλερ του Μια σειρά από ατυχή γεγονότα . Τα δεκατρία βιβλία αυτής της σειράς μεταφράστηκαν σε 39 γλώσσες και πούλησαν 60 εκατομμύρια αντίτυπα. Ο Handler όμως έχει γράψει και βιβλία ενήλικης λογοτεχνίας ενώ είναι γνωστός και για την δράση του ως ακτιβιστής. Περισσότερα στο: http://en.wikipedia.org/wiki/Daniel_Handler Όσο για το alter ego του, τον Λέμον Σνίκετ, αυτοβιαγραφείται εδώ: http://lemonysnicket.com.
Ο ΣΕΘ (Seth), ο πολυβραβευμένος Καναδός κομίστας (http://en.wikipedia.org/wiki/Seth_(cartoonist) ) κοσμεί το βιβλίο με σκίτσα που μοιάζουν με ξυλογραφίες. Έντονες γωνίες και φωτοσκιάσεις συντονίζονται πλήρως με το πνεύμα του συγγραφέα. Το πρόσωπο του Σνίκετ, π.χ., δεν παρουσιάζεται ποτέ, μόνο το κασκέτο του και η πλάγια ή οπίσθια όψη του. Η φαντασία θα συμπληρώσει τα κενά. Οι αποσιωπήσεις είναι εξίσου σημαντικές με όσα λέγονται ή εικονίζονται. Ίσως και πιο σημαντικές γιατί καλούν τον αναγνώστη να θέσει «όλες τις σωστές ερωτήσεις». Μόνο και μόνο για να καταλάβει στο τέλος ότι θέτει «όλες τις λάθος ερωτήσεις».
Στοιχεία:
Λέμονι Σνίκετ, Ποιος μπορεί να είναι τέτοια ώρα;
Σειρά «Όλες οι λάθος ερωτήσεις». Τόμος 1.
Εκδόσεις Ψυχογιός, 2013.
