του Γιώργου Λίλλη
Σε μια παλιότερη κριτική μου για το έργο του Βασίλη Ζηλάκου ανέφερα πως είναι ένας μεταφυσικός ποιητής, ο οποίος χρησιμοποιεί την θρησκευτικότητα ως μέσο υπέρβασης. Και στο τελευταίο του βιβλίο με τον λυρικό τίτλο Νερά γελούνε ο ποιητής συνεχίζει να ανατρέπει την στιβαρή μας καθημερινότητα, με στίχους που υπερβαίνουν τα όρια της πεπατημένης οδού για να μας προσφέρει μια άλλη πραγματικότητα, που ξεχάσαμε να της δίνουμε σημασία.
Ο σκοπός της ποίησης είναι και αυτός. Να εστιάζει στην λεπτομέρεια, στην αφανή μαγική στιγμή όπου ο κόσμος μπορεί να είναι, και ευχόμαστε εντέλει να είναι, διαφορετικός, για να μας λυτρώσει από τα νοητικά καλούπια, στα οποία είμαστε όλοι παγιδευμένοι.
Στο τελευταίο αυτό βιβλίο ο Ζηλάκος επιθυμεί να μιλήσει όσο πιο απλά γίνεται, όχι όμως απλοϊκά, χρησιμοποιώντας την μέθοδο των χαϊκού, όπου το απέριττο υλικό τους, δυναμιτίζει την έκφραση με μια καίρια αποκάλυψη. Δεν είναι εύκολη υπόθεση να χωρέσεις τα πάντα σε τρεις στίχους. Και είναι διπλά δύσκολο σήμερα που έχουμε την τάση να αναλύουμε το καθετί.
Ο Ζηλάκος επιμένει στην ενδοσκόπηση, στην λιτή αναφορά, σαν να ακολουθεί τα μικρά ίχνη μιας γάτας πάνω στο χιόνι. Τα μικρά αυτά ποιήματα, ψήγματα σοφίας και λυρισμού, αφιερωμένα στον μικρό του γιο, φανερώνουν έναν άνθρωπο που συλλογίζεται πάνω στην ανθρώπινη υπόσταση με στωικότητα και φειδωλία, πως δεν του αρέσει να μιλά με υπερβολές ούτε με κομπορρημοσύνη, πιστεύοντας πως η ταπεινότητα είναι ο μόνος δρόμος για να μάθουμε να αφουγκραζόμαστε τον κόσμο γύρω μας.
Διαβάζοντας αυτά τα ποιήματα διαπιστώνω μια μαγική στιγμή να έρχεται στο φως, μια μαγική στιγμή όπου η ομορφιά της ψυχής και του κόσμου επαναπροσδιορίζεται.
Παραθέτω μερικά παραδείγματα για του λόγου το αληθές:
Αποκοιμιέται
με μια μαύρη πινελιά
η παπαρούνα.
Δεν έχει στόμα
μάτια, αυτιά και μύτη.
Τραγουδά πάντως.
Δυό κόκκοι άμμου
ό,τι περισώθηκε.
Θα τους αγαπώ.
Νερά γελούνε.
Πάνω απ΄ το δικό μου
παιδιού κεφάλι!
Σε αυτά τα ποιήματα, τα τόσο μικρά, τα οποία όμως σου προκαλούν τόσες εικόνες, η δύναμή τους φανερώνεται μέσα από το λυρικό τους στοιχείο. Οι μικρές αυτές αφηγήσεις, έχουν την δύναμη να σε προκαλούν στο να αντισταθείς σε όλα αυτά που σε ρίχνουν στην αδράνεια και την πνευματική ύπνωση.
Αυτός που αγαπά τα λιγοστά του υπάρχοντα, όπως δυο κόκκους άμμου, δεν θα πέσει στην παγίδα της υπερβολής και του έκθαμβου. Θα σκύψει μέσα του για να ακούσει την μέσα του φωνή, κι ας μην έχει στόμα, αυτιά και μύτη.
Ο Ζηλάκος διασώζει τον κόσμο μέσα στους στίχους του. Τον αληθινό κόσμο και τον αληθινό εαυτό. Και γίνεται ένας προφήτης του καιρού του, χωρίς φυσικά ο ίδιος να το επιδιώκει. Γι΄ αυτόν σημασία έχει να διασώσει ότι μπορεί μέσα από την καθημερινή μας σύγκρουση με την πραγματικότητα. Οι στίχοι του αμφισβητούν το καθιερωμένο, και γι΄ αυτό έρχονται να αναταράξουν τα νερά, να κλονίσουν τα θεμέλια της ζωής μας όπως την γνωρίζουμε και έχουμε συνηθίσει να ζούμε, λάτρεις της συνήθειας και της υποτιθέμενης ασφάλειας που μας προσφέρει.
Ε, λοιπόν, όχι, δεν είναι έτσι, μας προτρέπει ο ποιητής. Τα νερά γελούνε. Οι παπαρούνες αποκοιμισμένες με μαύρες πινελιές, κι ένα κεφάλι παιδιού που αντικαθιστά το δικό μας ενήλικο κόσμο και συλλογιστική, η πιο ουσιώδη επανάσταση. Μια σπουδαία ποιητική σύνθεση. 99 ονόματα, 99 καταθέσεις, 99 μονοπάτια:
Το αλάφιασμα
πριν τον ανθό βλασταίνει.
Τρόμε, βγες έξω!
Νηφάλια ποθούνε
άνοιξη τα αηδόνια.
info: Βασίλης Ζηλάκος, Νερά γελούνε, Σαιξπηρικόν
