Του Κώστα Μποτόπουλου .
Επιτέλους μια μικρή αχτίδα ελπίδας για το Λόγο (της Πολιτικής και όχι μόνο). Η Χρυσή Αυγή αποκαλύφθηκε και φυλακίστηκε και η Κεντροαριστερά ομίλησε και ορθογράφησε. Το «κείμενο των 60» μπορεί να μη μείνει στην Ιστορία λόγω των λογοτεχνικών αρετών του, μας ξαναθύμισε ωστόσο ότι κάποτε το ελληνικό πολιτικό σύστημα ήταν τουλάχιστον εγγράμματο. Και δεν κάνει κακό που ειπώθηκαν και μερικά αυτονόητα για την κρίση και για τις δυνάμεις –αδύναμες ακόμα- που θα μπορούσαν, ίσως, να μας βγάλουν από αυτή.
®
Το φετινό Νομπέλ Λογοτεχνίας έκανε να γελάσει το χειλάκι της Λογοτεχνίας. Η Alice Munro ήταν από χρόνια στα ραντάρ όσων αγαπούν τη φόρμα, τη συγκίνηση, το πολύ μέσα από το λίγο. Λεπταίσθητη αλλά στιβαρή, ψυχολογική αλλά στερεωμένη στη γη, γυναικεία αλλά μακριά από κάθε φεμινισμό, χαμηλόφωνη αλλά υψηλόψυχη, η πρόζα της Καναδέζας αγγίζει και αφήνεται να αγγιχτεί. Σε μια άνυδρη εποχή, και μετά από διάφορους Μο Γιάν και Χέρτες Μίλλερ, οι Σουηδοί έκαναν μια χειρονομία αγάπης προς όσους τους παρακολουθούμε χωρίς να τους θεοποιούμε.
®
Το πιο ενδιαφέρον όμως Νομπέλ, και από την άποψη της γραφής, δόθηκε στη θεωρητικά πιο αντι-λογοτεχνική επιστήμη, την Οικονομία. Από τους τρεις που μοιράστηκαν το φετινό βραβείο, οι δύο είπαν για το ίδιο θέμα τα εντελώς αντίθετα. Ο Eugene Fama, της Σχολής του Σικάγου, μαύρο πρόβατο του Κρούγκμαν, αφιέρωσε τη ζωή του στη θεωρία της δυνατότητας πρόβλεψης της «σωστής» τιμής των μετοχών, ενώ ο Robert Shiller, της Σχολής των Ακτών (η κατά Κρούγκμαν οικονομική Αμερική χωρίζεται σε ηπειρωτική-νεοφιλελεύθερη και παράκτια-κεϋνσιανή) κέρδισε γιατί «απέδειξε» ότι οι Αγορές και τα προϊόντα τους εκφεύγουν κάθε λογικής μέτρησης. Εδώ οι Σουηδοί ή έκαναν επίδειξη χιούμορ ή θέλησαν να μας πουν, με τον πιο απροσδόκητο τρόπο, ότι «σημασία δεν έχει τι λες, αλλά πώς το λες».
®
Το χιούμορ, πάντως, είναι και άλας της γραφής και κάτι που λείπει από τα εγχώρια γράμματα. Μου το απέδειξαν πάλι πρόσφατα, σε παράλληλη ανάγνωση, δυο αγγλόφωνοι συγγραφείς από τις απέναντι όχθες του Ατλαντικού. Ο Αμερικανός Dave Eggers με το «Hologram for a King” –μια μελαγχολική σλάπστικ κωμωδία τύπου Μπάστερ Κήτον για ένα πωλητή ηλεκτρονικών προγραμμάτων που χάνεται στη φυσική και ψυχική έρημο της Σαουδικής Αραβίας- και ο Βρετανός Howard Jacobson με το “Zoo Time” –μια φρενήρη παρωδία α-λα αδερφούς Μαρξ για ένα συγγραφέα που δεν μπορεί να γράψει την εποχή που πεθαίνει το γράψιμο και που ποθεί την πεθερά του την εποχή που φουντώνουν οι κάθε λογής (εικονικοί) πόθοι. Ισχύει πάντα: δεν υπάρχει τίποτα πιο δραματικό από το καλό χιούμορ.
