Της Νίκης Κώτσιου.
Το «Ακατέργαστόν μου» φέρεται να έχει γραφτεί από την εξόχως μυστηριώδη Αλίκη Ντουφεξή-Πόουπ(λογοτεχνικό ψευδώνυμο που πιθανώς να υποκρύπτει και άνδρα…) που μάλιστα με διάφορους ευφάνταστους τρόπους συμμετέχει και στην πλοκή δανείζοντας το όνομά της(δηλαδή,το ψευδώνυμο) και λεπτομέρειες από τη ζωή της στοalterego του μυθιστορηματικού πρωταγωνιστή.
Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή… Κεντρικό πρόσωπο του βιβλίου είναι ο Άλκης Χατζηκωστής , ένας ημι-αναγνωρίσιμος συγγραφέας που θεωρείται καταξιωμένος αλλά διέρχεται μια περίοδο παρακμής και πτώσης,απ’ την οποία επιχειρεί να βγεί με ένα τέχνασμα. Συμφωνεί με τον εκδότη του να γράψει ένα ροζ μυθιστόρημα με ψευδώνυμο ώστε με τα αναμενόμενα κέρδη να χρηματοδοτηθεί το μεγάλο του αριστούργημα,που όμως δεν προβλέπεται να έχει ανταπόκριση στο πλατύ κοινό.
Έτσι, ο Άλκης Χατζηκωστής, κάνοντας χρήση του ψευδώνυμου «Αλίκη Ντουφεξή-Πόουπ» και επινοώντας ένα φανταστικό πρόσωπο που το βιογραφικό του ταιριάζει μέχρι κεραίας με το βιογραφικό της συγγραφέως, προχωρά σε μια μεταμφίεση και προσαρμογή του συγγραφικού του «εγώ» προκειμένου να γίνει ευπώλητος. Στο πλαίσιο αυτής της ηθελημένης συγγραφικής μεταμφίεσης που αρχικά μοιάζει και με παιχνίδι, ο Άλκης αρχίζει να υιοθετεί τους κώδικες της ροζ λογοτεχνίας και κάνει θραύση. Με την αλλαγή θέματος,ύφους και αφήγησης και με την οικειοποίηση αλλότριων συγγραφικών τρόπων,που μάλιστα μέχρι πρότινος καταδίκαζε,ο Άλκης/Αλίκη γεύεται μια πρωτόγνωρη επιτυχία χωρίς προηγούμενο. Ωστόσο, το θεαματικό αποτέλεσμα που φέρνει η από μέρους του προσέγγιση και ο προσεταιρισμός μιας ολοκληρωτικά διαφορετικής ταυτότητας,αρχίζει σιγά-σιγά να τον διαβρώνει και να υπονομεύει τη συνοχή του «εγώ» του.
Η μεταμφίεση και η απόκρυψη της πραγματικής του ταυτότητας, που αρχικά επιχειρείται σε συγγραφικό μόνο πεδίο,παίρνει σταδιακά ευρύτερες διαστάσεις και εξελίσσεται σε μια πραγματική παρενδυσία που δυναμιτίζει την ταυτότητα του φύλου και τον οδηγεί στο διχασμό και την ψύχωση. Πάνω στην ολισθηρή επιφάνεια σημείων που αδυνατεί πια να χειριστεί και να ορίσει, ο Άλκης ακροβατεί διατηρώντας μια εύθραυστη ισορροπία που όμως δεν είναι προορισμένη να διαρκέσει πολύ. Η ανάληψη του γυναικείου ρόλου και η υπόδυση ενός άλλου εαυτού «κόντρα» στον πραγματικό συνεπάγονται μία αφόρητη ψυχοπιεστική συνθήκη που τον διαλύει και τον κατακερματίζει.
OΧατζηκωστής τρομάζει υπό το βάρος της γυναικείας ταυτότητας που έχει επωμιστεί, και στο τέλος γονατίζει και σαρώνεται από το φάσμα της Αλίκης,που ο ίδιος έπλασε. Το δημιούργημά του αποκτά αυθύπαρκτη υπόσταση και διεκδικεί δική του ζωή και δικαιώματα. Ο Άλκης οπισθοχωρεί έντρομος αλλά είναι πια αργά. Το alteregoτου έχει πλέον αυτονομηθεί και τον απομυζά με τρόπο αδίστακτο επιβάλλοντάς του μια άλλη «ατζέντα». Η φασματική και πλαστή Αλίκη στοιχειώνει τον πραγματικό Άλκη και δρομολογεί την ανεπίστροφη πορεία του προς την καταστροφή. Η Αλίκη ως άλλη Αγαύη κατασπαράσσει τον παρενδυτικό Πενθέα,που θέλησε μεταμφιεσμένος να κρυφοκοιτάξει μέσα στον κόσμο των γυναικών.
Η θεαματική αυτοκτονία του Χατζηκωστή σκηνοθετείται από τον ίδιο ως ανθρωποθυσία και πλαισιώνεται με μία διονυσιακού τύπου τελετή παρενδυσίας. Η συμπεριφορά του αυτόχειρα λαμβάνει τα χαρακτηριστικά έκστασης και ένθεης μανίας καθώς επιχειρεί να απαλλαγεί από το θηλυκό στοιχείο,που εκλαμβάνεται ως ρυπαρό και ανεπιθύμητο. Μ’αυτή του την απελπισμένη χειρονομία,ο Χατζηκωστής, που νιώθει να κατέχεται απ’ την Αλίκη,επιχειρεί μια ηρωική έξοδο με τραγικό αποτέλεσμα. Ο κόσμος του Διονύσου ήταν πάντα η επικράτεια του θηλυκού στοιχείου,ένας κόσμος που καταργούσε τις απαγορεύσεις και ήρε τις αντιθέσεις. Με τη θυσία του ο συγγραφέας θέλει να επαναφέρει την τάξη και την αρμονία που προς στιγμή διαταράχθηκαν απ’το εγχείρημά του να προσποιηθεί τη γυναίκα, ένα πλάσμα διονυσιακών καταβολών που τον τρομάζει .Ο κόσμος του Χατζηκωστή είναι ένας κόσμος φτιαγμένος από αντιθετικά δίπολα,που δεν γνωρίζει αποχρώσεις και οσμώσεις,είναι ένας κόσμος που βρίσκεται στους αντίποδες του διονυσιακού και του θηλυκού. Είναι επίσης ένας κόσμος άκαμπτος και ανελαστικός, γι’αυτό και καταρρέει τόσο γρήγορα και θεαματικά όταν παρεισφρήσει το στοιχείο της γυναικείας ταυτότητας που καταλύει τις μέχρι τότε ισορροπίες και επιβάλλει μια διαφορετική διαχείριση των σημείων.
Ο Χατζηκωστής σκιαγραφείται μέσα από τη ματιά οικείων και φίλων, που καταθέτουν τη δική τους εμπειρία από τη συναναστροφή μαζί του. Μιλά ο εκδότης του, η πρώην σύζυγος και η κόρη του ενώ παρατίθενται συνεντεύξεις του και αποσπάσματα από βιβλία του. Μέσα από την ποικιλία αυτών των λόγων συγκροτείται ένα μωσαϊκό που επιχειρεί να αιχμαλωτίσει την αλήθεια του προσώπου, μια αλήθεια που μέχρι τέλους διαφεύγει. Μοιάζει πάντως να έχει μεγάλη ιδέα για τον εαυτό του,αν και τα δείγματα γραφής του δεν παραπέμπουν σε σπουδαίο συγγραφέα, ενώ το εγώ του φαίνεται να διαθέτει μεγάλες δόσεις ναρκισσισμού, πράγμα που ίσως τον καθιστά ψυχικά ευάλωτο.
Πέπλο μυστηρίου καλύπτει την/τον συγγραφέα του Ακατέργαστου.Η μεταμφίεση που υπάρχει στη μυθοπλασία,συνεχίζεται και στην πραγματική ζωή. Δεν ξέρουμε ποιός/ποια είναι η Αλίκη Ντουφεξή-Πόουπ. Στο περίφημο δοκίμιό του «Ο θάνατος του συγγραφέα»,ο Ρολάν Μπαρτ είχε υποστηρίξει πως το κείμενο έχει τη δική του ζωή και είναι ο αναγνώστης αυτός που δίνει το νόημα και όχι ο συγγραφέας. Έτσι,ο (μεταφορικός) «θάνατος του συγγραφέα»,(που μάλιστα στο Ακατέργαστον κυριολεκτείται), απελευθερώνει κατά τον Μπαρτ την ερμηνεία από τους περιορισμούς που θα συνεπάγονταν μια ανάγνωση βασισμένη στο βιογραφικό και τις εμπειρίες του συγγραφέα. Ακόμα καλύτερα λοιπόν που δεν γνωρίζουμε ποιος/ποια είναι η Αλίκη Ντουφεξή-Πόουπ γιατί έτσι είμαστε ελεύθεροι να διαβάσουμε το κείμενο σύμφωνα με τους όρους που θέτει το ίδιο, χωρίς έξωθεν επηρεασμούς από τα έργα και τις ημέρες του δημιουργού που έτσι κι αλλιώς μετάτη συγγραφή δε δικαιούται να έχει καμιά εξουσία πάνω στον αναγνώστη.Yπερθεματίζοντας ο Φουκό είχε ισχυριστεί ότι ο συγγραφέας δεν είναι παρά ένας ακόμη χαρακτήρας του βιβλίου. Αυτό ακριβώς συμβαίνει και με την Αλίκη Ντουφεξή-Πόουπ.
INFO: Aλίκη Ντουφεξή-Πόουπ, Το Ακατέργαστόν μου, εκδ.Βιβλ.της Εστίας,2013
