Της Βίκυς Βασιλάτου-Σαρρή.
Mια ματιά στη βιβλιογραφία του Ουαλού συγγραφέα, Ken Follett, αρκεί για να διαπιστώσεις ότι τρέφει μια ιδιαίτερη αδυναμία στη σύζευξη Ιστορίας και μυθοπλασίας. Στα μυθιστορήματά του, ανασυνθέτει μια ολόκληρη εποχή ή μια σπουδαία στιγμή της Ιστορίας, δημιουργώντας μεγαλοπρεπείς πίνακες. Αναπαριστά δεξιοτεχνικά, τα ήθη μιας κοινωνίας, πολιτικά παρασκήνια, πεδία μαχών, εμπλουτίζοντας κάθε μία από τις σκηνές και πηγές έμπνευσής του με ακριβείς και διαυγείς αναλύσεις τόσο των ηρώων του, που ανήκουν σε όλα τα κοινωνικά στρώματα, όσο και των ιστορικών γεγονότων. Οι πλοκές των μυθιστορημάτων του διαδραματίζονται στο παρελθόν, το οποίο ναι μεν λειτουργεί ως χρονικό πλαίσιο στο οποίο συντελείται η πολυμέτωπη δράση των ιστοριών του, αποτελεί όμως και το κυρίως θέμα των ιστορικών μυθιστορημάτων του, με κρεσέντο τον μεγαλεπήβολο Αιώνα του. Τα δύο πρώτα βιβλία της τριλογίας του (το τρίτο δεν έχει εκδοθεί ακόμα), Η πτώση των γιγάντων και Ο χειμώνας του κόσμου, σου παραδίδουν ένα αξιέπαινο και συναρπαστικό μάθημα Ιστορίας.
Βέβαια, κακά τα ψέματα, ο όγκος των μυθιστορημάτων του, εκ πρώτης όψεως, πιθανόν να σε τρομάξει. Από τις πρώτες όμως σελίδες τόσο της Πτώσης όσο και του Χειμώνα, αναμφίβολα σε κερδίζει . Γίνεσαι αυτομάτως κομμάτι της ιστορίας και κατ’ επέκταση της Ιστορίας. Η ζωή όλων των ηρώων και καθενός ξεχωριστά είναι κι από μία μαρτυρία και από μία φιγούρα που εκπροσωπεί την Αμερική, την Αγγλία, τη Γερμανία, τη Σοβιετική Ένωση, την Ουαλία, τη Γαλλία, την Αυστρία. Μια φιγούρα που κινείται μέσα σε έναν πίνακα, που αποτυπώνει με πιστότητα από το 1911 και για τέσσερις δεκαετίες γεγονότα που έφεραν τα πάνω κάτω στην Ιστορία του 20ου αιώνα. Οι ήρωές του δρουν και εκφράζουν τη νοοτροπία της εποχής τους, ενώ τα συναισθήματά τους αποκτούν καθολικό χαρακτήρα.
Όσο για τα πραγματικά ιστορικά πρόσωπα (όπως -μεταξύ άλλων- ο Γουίλσον, ο Γεώργιος ο Ε’, ο Γκαλιενί, ο Λένιν, ο Λόιντ Τζορτζ, ο Χίτλερ, ο Ρούσβελτ, ο Μολότοφ) συμμετέχουν στην πλοκή παίζοντας εξίσου σημαντικό ρόλο με αυτόν που έπαιξαν στην Ιστορία. Την Ιστορία που χαράχτηκε στην ψυχή της ανθρωπότητας μέσω της Οκτωβριανής Επανάστασης, τους Παγκοσμίους Πολέμους, την άνοδο του Γ’ Ράιχ, τον Ισπανικό Εμφύλιο, τη ρίψη της πρώτης ατομικής βόμβας, την απαρχή του Ψυχρού Πολέμου. Την Ιστορία που σκιαγραφείται με μαεστρικά σφαιρικό τρόπο από τον Follett.
Σπανίζει να έχεις μόλις ολοκληρώσει την ανάγνωση δύο μυθιστορημάτων-ποταμών, σχεδόν χιλίων σελίδων το καθένα, και όχι μόνο να μην έχεις κουραστεί, αλλά να σε δυσαρεστεί που δεν σε περιμένει στη βιβλιοθήκη σου και το φινάλε της τριλογίας. Έως ότου λοιπόν βάλει και την τελική του τελεία ο Follett, μεταφραστεί και κρατήσεις στα χέρια σου το τρίτο μυθιστόρημα του Αιώνα, αναπόφευκτα, θα αναρωτηθείς με ποια ιστορικά γεγονότα θα καταπιαστεί στη συνέχεια. Τι επιφυλάσσει για τις οικογένειες των Ντιούαρ, των Φιτσχέρμπερτ, των φον Ούρλιχ, των Πέσκοφ, των Γουίλιαμς. Με ποιον ταχυδακτυλουργικό τρόπο θα ενταχθεί για άλλη μια φορά ο μικρόκοσμός τους στον ιστορικό μακρόκοσμο. Οι τίτλοι τέλους θα είναι άραγε εξίσου συναρπαστικοί. Τα αναπάντητα ερωτήματα πολλά. Το στοίχημα ριψοκίνδυνο. Μα αν και δύσκολα μπορεί κανείς να προβλέψει τι θα επακολουθήσει στον Αιώνα, η αυλαία θεωρώ πως θα πέσει συνοδευόμενη από πολλά «encore».
Υ.Γ.: Αν επιθυμεί κάποιος να διαβάσει μόνο το δεύτερο σκέλος της τριλογίας, διότι δεν τον ενδιαφέρει ο Πρώτος Παγκόσμιος, δεν θα συναντήσει κανένα πρόβλημα με τους ήρωες ή την εξέλιξη της ιστορίας γιατί πέρα από την ονομαστική λίστα των κυρίων ηρώων στην αρχή του βιβλίου, ο Follett θυμίζει στον αναγνώστη του, πολύ έντεχνα, τα γεγονότα που στιγμάτισαν τον τάδε ή τον δείνα στο πρώτο του μυθιστόρημα.
Στοιχεία βιβλίων:
Η πτώση των γιγάντων & Ο χειμώνας του κόσμου
Ken Follett
Μετάφραση: Γιάννης Σπανδωνής
Εκδόσεις Bell, 2011 & 2013
