Γιάννης Ν. Μπασκόζος.
Εκατό χρόνια έκλεισαν από τη γέννηση του συνθέτη Δημήτρη Δραγατάκη και η επέτειος αυτή είναι αφορμή για να ξαναδεί κάποιος όχι μόνον το έργο του αλλά και την φιλοσοφία του. Απλή σαν τον ίδιο αλλά ταυτόχρονα βαθιάς επεξεργασίας καθώς ακουμπά πολλά ερωτήματα σχετικά με τη σύγχρονη τέχνη.
Τον Δημήτρη Δραγατάκη τον είχα δει ελάχιστες φορές. Μικρόσωμος, ευγενής, λιγόλογος. Είχε στην όψη κάτι από μικρό παιδί, ίσως το χαμόγελό του. Στις 8-9 Αυγούστου βρέθηκα στην Πλατανούσα, το χωριό του στα Τζουμέρκα παρακολουθώντας μια ημερίδα για το έργο του. Εκεί τον γνώρισα καλύτερα.
Ο Θόδωρος Αντωνίου έδωσε το στίγμα: “ο Δραγατάκης ως συνθέτης πάντα σε εκπλήσσει κι αυτό είναι ένα στοιχείο που έχουν οι ευφυείς άνθρωποι. Ένας πραγματικός δημιουργός δεν έχει σύνορα, δεν τυποποιείται, δεν υποστηρίζει ένα σύστημα απλώς το χρησιμοποιεί ως εργαλείο για να το ανατρέψει». Εξάλλου ο ίδιος ο συνθέτης σε μια παλιότερη συνέντευξή του είχε πει «δεν είμαι οπαδός κανενός συστήματος και χαίρομαι που οι νέοι σήμερα ακολουθούν τον δικό τους δρόμο».
Η Μαργαρίτα Καλοπανά μελετήτρια του έργου του έδωσε μέσω ενός μικρού φιλμ με λίγες αδρές γραμμές την πορεία του συνθέτη από την παράδοση στην αφομοίωση της πρωτοπορίας κι από εκεί στον προσωπικό έργο της ωριμότητάς του. Όλοι οι ομιλητές σημείωσαν τη σχέση του Δραγατάκη με το φυσικό περιβάλλον της Ηπείρου που γίνεται έναυσμα έμπνευσης. Σε όλα σχεδόν τα έργα του είτε κουαρτέτα, είτε κονσέρτα ακόμα σε αυτά της ηλεκτρονικής μουσικής ακούγεται ο σκληρός και μαγευτικός ήχος του φυσικού περιβάλλοντος. Ο ίδιος τόνιζε το πόσο δύσκολο ήταν να αλλοιωθεί αυτός ο ήχος που πέρασε μέσω των αιώνων για να φτάσει στις μέρες του αλώβητος: «στην Ήπειρο υπάρχουν σκάλες μουσικές που δεν τις επηρέασαν ούτε οι ευρωπαίοι ούτε οι τούρκοι γιατί δεν μπορούσαν να περάσουν τα βουνά». Βλέποντας σήμερα τα περίκλειστα Τζουμέρκα καταλαβαίνεις το βάθος αυτής της ρήσης και το πάθος του δημιουργού να μην προδώσει την πατρίδα του. Από την άλλη μεριά ακούς τα έργα του και νιώθεις ότι είναι ένας συνθέτης που θα μπορούσε να ακουστεί σε όλο τον κόσμο μιας και το έργο του μιλά μια σύγχρονη γλώσσα.
Τελικά τι ήταν ο Δραγατάκης: ένας σύγχρονος συνθέτης, ένας μοντέρνος που ακουμπούσε στην παράδοση, η έκφραση μιας νέας «εθνικής σχολής»; Κάποιοι είπαν ότι είναι ανένταχτος, ίσως ήταν όλα μαζί και μοντέρνος και παραδοσιακός και νεοτεριστής. Αξίζει όμως η παρακαταθήκη του, «να μην πάρεις τίποτα έτοιμο, πέταξε όσα έμαθες και ακολούθα τον δρόμο σου».
Παράλληλα οι ομιλητές εξήραν την προσωπικότητά του, το ήθος του ως δάσκαλο και ως ανθρωπιστή. Η ιδέα των οργανωτών να εστιάσουν οι ομιλητές τις παρεμβάσεις τους στα μικρά στιγμιότυπα από την γνωριμία μαζί του, εκείνα δηλαδή που άφησαν κάτι ιδιαίτερο στη μνήμη τους, ήταν δημιουργική. Ιστορίες χαριτωμένες, αγαπησιάρικες ή και διδακτικές αποδείχτηκαν ικανές να σκιαγραφήσουν τον άνθρωπο, το μουσικό του ήθος και την παιδαγωγική του υπευθυνότητα. Φανέρωσαν έναν δάσκαλο που άφηνε πρωτοβουλίες στους μαθητές του και πίστευε ακράδαντα στον διάλογο μαζί τους. Δεν τους εγκατάλειψε ποτέ, συνέχισε να τους παρακολουθεί στην πορεία της δημιουργικής ζωής του.
Οι δικοί του, παιδιά και εγγόνια, έχοντας συναίσθηση του μεγέθους του συνθέτη φροντίζουν να διατηρούν τη μνήμη του. Αλλά υπάρχει μια πικρία. Την εξέφρασε ο μαέστρος Βύρων Φιδετζής, πολλά έργα του δεν έχουν εκδοθεί και η μουσική του κατά πλειονότητα δεν έχει ηχογραφηθεί, Αν δεν βρεθεί ένας χορηγός να το αναλάβει αυτό το έργο αυτός ο σπουδαίος συνθέτης θα είναι προσιτός μόνον σε έναν μικρό κύκλο μυημένων.
