Του Σωτήρη Δημητρίου.
Οι Οπωροφόρες λέξεις είναι με τον τρόπο τους ένα βιβλίο ολότητος.
Και διήγηση και δοκίμιο. Και προσωπική αφήγηση και ουδέτερη παράθεση. Και ιστορικό και γεωγραφικό και λαογραφικό και γλωσσολογικό.
Ένα ταξίδι στις απαρχές και στη διακλάδωση των οπωροφόρων και – ταξίδι μέσα στο ταξίδι – στη συνεχή ετυμολόγησή τους σε διάφορες γλώσσες.
Απτά βλέπεις μέσω των ονομασιών τους ότι οι γλώσσες των ανθρώπων είναι συγκοινωνούντα δοχεία.
Όλο το εγχείρημα δίδεται με ανάλαφρο τρόπο. Αμυδρά νοιώθεις τον συγγραφικό μόχθο, γιατί ο παιγνιώδης τρόπος του βιβλίου το κάνει να φαίνεται ότι γράφηκε με την πρώτη.
Ώς και σε τραγουδάκια και σε κινηματογραφικές ταινίες προστρέχει ο συγγραφέας. Έτσι οι αναγνώστες νοιώθουν στις σελίδες του οικεία μέσω μιας κοινής αισθητικής συνειδήσεως.
Ακόμα και παιδικές παρετυμολογίες ανασύρει. Λέγει ότι το μήλο το ξεφλουδίζουμε. Μη όλον.
Και αίφνης, όπως και σε άλλα σημεία του βιβλίου, οι αναγνώστες βυθίζονται στην έκπληξη της παιδικής ηλικίας. Ανακάλεσα παρευθύς την παιδική εξήγηση στο απίδι. Απ’ ήδη. Δηλαδή τρώγεται με τη φλούδα.
Στα πλεονεκτήματα του βιβλίου είναι ότι σου παρέχει ελευθερία χρήσεως. Το αρχίζεις απ’ όπου θέλεις και το τελειώνεις όπου θέλεις. Κάθε λήμμα είναι ένα ανεξάρτητο κλωνάρι σ’ ένα πολύκλαδο δέντρο. Φανταστείτε ένα δέντρο που σε κάθε κλάρα του έχει διαφορετικό φρούτο.
Αβίαστα, λόγω αυτής της ελευθερίας, επανέρχεσαι, όπως μου συμβαίνει και στο βιβλίο του συγγραφέα «Λέξεις που χάνονται».
Βέβαια το ανά χείρας βιβλίο είναι απο την φύση του εύχυμο και πολύχρωμο.
Να σημειωθεί επίσης η παντελής έλλειψη σοβαροφάνειας του συγγραφέα. Το κείμενο είναι διανθισμένο με ευφυές και αθώο συγχρόνως χιούμορ· ενίοτε και με λίγο ερωτικό πιπέρι.
Μια και μιλάμε για δέντρα μπορούμε να αντιπαραβάλλουμε τα συχνά λογοτεχνικά παραθέματα και τις παροιμίες που χρησιμοποιεί ο συγγραφέας ως μπόλια που εμπλουτίζουν το βιβλίο. Μάλιστα οι πιο πολλές παροιμίες είναι ξεχωριστές και σπάνιες.
«Ξέρει ο γάιδαρος από κυδωνάτο;» Ή «βαστάει απ΄τα σύκα ως τα σταφύλια» ή «πεπόνια και καρπούζια ξάπλα μεγαλώνουν».
Έτσι στο βιβλίο περιέχεται κι ένα μικρό παροιμιαστήριο των οπώρων.
Φορές φορές ο συγγραφέας λοξοδρομεί και μπαίνει σε φαινομενικά άσχετα χωράφια. Αυτά τα ξεστρατίσματα είναι πολύ νόστιμα.
Σαν τα κεράσια· ένα παίρνεις απ΄το καλάθι δυο – τρία σηκώνονται.
Ας προστεθεί εκ μέρους μου – ζητείται άλλωστε στον πρόλογο – μια ακόμα ονομασία των φραγκόσυκων. Στην παράκτια Ήπειρο τα λέμε φρεσκαμέντα.
Επίσης τα καρύδια τα λέμε κάχτες.
Να πω ακόμα ότι τα μικρά σαρκώματα που είχαν στους πόλους τους τα πορτοκάλια μέρλιν -όταν ήμασταν παιδιά – ήταν πιο περιζήτητα απο τα φελιά τους. Τα λέγαμε δε παιδάκια. Τα παιδάκια τρώγαμε τα παιδάκια.
Επίσης στα μανάβικα της Αθήνας απέφευγα να ζητώ τα αγαπημένα μου μέσκουλα ως μέσκουλα που τα λέμε στην Θεσπρωτία. Νόμιζα ότι έτσι τα λέμε μόνον εμείς. Να όμως που ο συγγραφέας μας πληροφορεί ότι έτσι ονομάζονται στις Κυκλάδες, στην Πελλοπόνησο και στην Ήπειρο. Εφ’ εξής θα ζητώ ευθαρσώς τα μούσμουλα ως μέσκουλα, που έχουν και πιο ωραίο ήχο.
Το βιβλίο είναι καλαίσθητο, με ξεκούραστη τυπογραφία και χρηστική δομή. Κάπως το όλον είναι αντισυμβατικό με έναν ευχάριστο απόηχο παλαιομοδίτικου τρόπου. Αποπνέει δε από παντού την άριστη επιμέλεια του Δημοσθένη Κερασίδη.
Για μένα αν οι φωτογραφίες των οπώρων ήταν χρωματιστές, το βιβλίο θα ήταν εξαίσιο.
Κοντολογίς είναι ένα ψυχαγωγικό βιβλίο με την ακριβή σημασία της λέξης.
Οπωροφόρες λέξεις, Η χυμώδης ιστορία των καρπών και των ονομάτων τους, Νίκος Σαραντάκος, Εκδόσεις Κλειδάριθμος
Κατηγορία βιβλίου: Ελεύθερος χρόνος
Συγγραφέας: Νίκος Σαραντάκος
ISBN: 978-960-461-551-3
EAN: 9789604615513
Κωδικός: 80007
Διαστάσεις: 17 x 24 εκ.
Σελίδες: 208
Τύπος εξωφύλλου: Μαλακό
Τιμή: 13,50 €
