Οι σχολικές βιβλιοθήκες στην εκπαίδευση και στην κοινωνία

3
963

Εισήγηση Γιώργου Δαρδανού στο Στρογγυλό Τραπέζι (19/5/2013)

κατά την 10η Διεθνή Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης.

 

Οι αριθμοί

Α’ βάθμια εκπαίδευση:

Νηπιαγωγεία                      6.078                   – Βιβλιοθήκες 0

Δημοτικά Σχολεία              5.368                   – Βιβλιοθήκες 0

 

Β’ βάθμια εκπαίδευση:

Γυμνάσια                           1.908

Λύκεια                               1.124

ΤΕΕ                                       472

ΣΕΚ                                      125

­­­­­­­­­­­­­  ­________

3.629

 

–          Βιβλιοθήκες (499+266) 765 στα Γυμνάσια

 

 

ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ:

Το 2011 τερματίστηκε η λειτουργία των 28 παιδικών βιβλιοθηκών που υπήρχαν στην ελληνική επικράτεια.

 

1)            Στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση: Σήμερα δεν υπάρχει ούτε μία οργανωμένη σχολική βιβλιοθήκη στα δημοτικά σχολεία της χώρας μας. Πριν από χρόνια εξαγγέλθηκε η δημιουργία 25 πιλοτικών σχολικών βιβλιοθηκών που ποτέ δεν πραγματοποιήθηκαν.

2)            Στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση: Στην πρώτη φάση επί Υπουργείας Γεράσιμου Αρσένη ιδρύθηκαν οι πρώτες 499 σε Γυμνάσια της χώρας και επί Υπουργείας Ευριπίδη Στυλιανίδη άλλες 266· πολλές από τις βιβλιοθήκες αυτές δε διαθέτουν σήμερα προσωπικό για να τις στελεχώσει (αφού δεν ανανεώθηκαν ποτέ οι συμβάσεις των βιβλιοθηκονόμων που εργάζονταν σ’ αυτές), δε διατέθηκαν κονδύλια για τον εμπλουτισμό τους (τα χρήματα κατασπαταλήθηκαν αλλού κι αλλού) και έχουν καταντήσει αποθήκες υπολογιστών παλαιάς τεχνολογίας και σπασμένων θρανίων.

 

 

Η λεηλασία των χρημάτων

για τις βιβλιοθήκες στην εκπαίδευση

 

Τα οικονομικά στοιχεία

Αρχικό ποσόν που ΘΑ διέθεταν για τη δημιουργία 1.000 νέων σχολικών βιβλιοθηκών (εκτός των πρώτων 499) μέσω των Περιφερειακών Επιχειρησιακών Προγραμμάτων: 70.431.000 €.

Απ’ αυτά, (κατά τον εμπλουτισμό των επόμενων 266 βιβλιοθηκών) τιμολογήθηκαν μόνον 8.500.000 € συν τα έξοδα αποστολής και συσκευασίας 1.500.000 €. Συνολικά 10.000.000 €.

Χάθηκαν συνολικά 60.431.000 €

 

Η ύπαρξη, η λειτουργία και ο εμπλουτισμός των βιβλιοθηκών είναι μια ανάγκη που σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες θεωρείται δεδομένη. Σήμερα μάλιστα λόγω της οικονομικής κρίσης, οι βιβλιοθήκες θα μπορούσαν να παίξουν ακόμα σημαντικότερο ρόλο αφού ο κόσμος θα μπορούσε να είχε δωρεάν πρόσβαση σε χιλιάδες τίτλους.

Αυτό που προκαλεί ιδιαίτερη εντύπωση είναι το γεγονός ότι κανείς δεν διαμαρτυρήθηκε για το τεράστιο αυτό κενό και την αναπηρία στην παιδεία του τόπου μας που αν συνδυαστεί με το ένα και μοναδικό βιβλίο τότε οδηγούμαστε στην απουσία της κριτικής σκέψης.

Πολλές φορές αναρωτιέμαι γιατί δεν αντέδρασαν όσο έπρεπε οι πνευματικοί φορείς του τόπου, η Ακαδημία Αθηνών, τα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα αλλά κυρίως το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο.

Ακόμα και οι συνδικαλιστές του χώρου της παιδείας σιώπησαν.

 

Ωστόσο, υπάρχουν αρκετοί εκδότες που φοβούνται τη μείωση των πωλήσεών τους λόγω της ύπαρξης των βιβλιοθηκών. Η πραγματικότητα είναι όμως ότι μέσα από την απορρόφηση των βιβλίων από τις βιβλιοθήκες, η εκδοτική προσπάθεια θα μπορούσε να ενισχυθεί και όχι να μειωθεί. Άλλωστε οι βιβλιοθήκες αποτελούν κέντρα μάθησης, ενίσχυσης της ανάγνωσης και δημιουργίας νέων και ποιοτικών αναγνωστών.

Το ΕΚΕΒΙ – το υποτιθέμενο ΕΘΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΒΙΒΛΙΟΥ – δεν ασχολήθηκε ποτέ με το θέμα των βιβλιοθηκών κατά τη διάρκεια της λειτουργίας του, δεν έγραψε ούτε μία επιστολή, δεν έκανε ούτε μία δράση.

Τελειώνοντας, θα ήθελα να επισημάνω ότι οι βιβλιοθήκες που δημιουργήθηκαν τελικά έχουν απαξιωθεί πλήρως αφού:

  • Δεν διαθέτουν προσωπικό για να τις στελεχώσει
  • Δεν εγκρίθηκαν κονδύλια για τον εμπλουτισμό τους
  • Δεν άνοιξαν ποτέ στην τοπική κοινωνία και, σε τελική ανάλυση
  • Κατέληξαν αποθήκες «περιθωριοποιημένων» βιβλίων, σπασμένων θρανίων κ.ά.

 

Και κανείς δεν μπορεί να μας απαντήσει τι απέγιναν τελικά τα χρήματα αυτά. Απορροφήθηκαν αλλού; Κάποιος δεν πρέπει να λογοδοτήσει για την τύχη του ποσού αυτού; Και κανένας δεν θα ξαφνιαστεί, αν η Βουλή των Ελλήνων ξανακληθεί κάποια μέρα ως κολυμπήθρα του Σιλωάμ να αθωώσει κάποιους που είχαν εμπλακεί στα σκάνδαλα αυτά.

 

ΛΕΗΛΑΤΗΣΑΝ τα χρήματα αφήνοντας την παιδεία της χώρας μας ΑΝΑΠΗΡΗ.

 

 

 

Βιβλιογραφία

Δαρδανός, Ε.Γ., «Όταν η γάτα γλείφει τη λίμα», Τυπωθήτω, 1999

Δαρδανός, Ε.Γ., (επιμ.), «Οι παπαγάλοι δεν διαβάζουν βιβλία. Κείμενα πολιτικής βιβλίου», Gutenberg, 2005

Δαρδανός, Ε.Γ., (επιμ.), «Σελίδες στην οθόνη ή σε χαρτί. Το μέλλον της ανάγνωσης», Gutenberg, 2010

ΠΟΕΒ – ΕΚΕΒΙ: «Η βιβλιοθήκη και το βιβλίο στην εκπαίδευση», Διημερίδα, Αθήνα 1998

  • Γεωργουσόπουλος, Κ., Σχολική βιβλιοθήκη: όργανο ή εργαλείο υποδομής;
  • Μπαμπινιώτης, Γ., Πολλαπλό βιβλίο και σχολικές βιβλιοθήκες
  • Μπουζάκης, Σ., Σχολικά βιβλία – σχολικές βιβλιοθήκες. Παρελθόν – παρόν – μέλλον
  • Ντελόπουλος, Κ., Η σχολική βιβλιοθήκη προέκταση της εκπαιδευτικής πράξης και μέσο διεύρυνσης του σχολικού προγράμματος
  • Espholm, V., Ευρωπαϊκές εμπειρίες

ΠΟΕΒ – Ε.Ε.Β: «Το παρόν και το μέλλον των σχολικών βιβλιοθηκών», Ημερίδα, Αθήνα 2001

  • Αρσένης, Γ., Σχολικές βιβλιοθήκες: Η ουτοπία που έγινε πραγματιοκότητα
  • Ξωχέλλης, Δ.Π., Επιμόρφωση εκπαιδευτικών και σχολικές βιβλιοθήκες
  • Παπάζογλου, Α., Ο ρόλος της σχολικής βιβλιοθήκης στη διαμόρφωση σύγχρονων πολιτών

Ντελόπουλος, Κ., «Για τις σχολικές βιβλιοθήκες. 4 + 3 κείμενα από βιβλιοθηκονομική άποψη», Gutenberg, 2005

 

 

 

 

Προηγούμενο άρθροΤριάντα χρόνια “Δεσμός” στο Παρίσι
Επόμενο άρθροΈνας χρόνος του Ιστού στην Κωνσταντινούπολη

3 ΣΧΟΛΙΑ

  1. TI ΛΕΕΙ Γ. ΔΑΡΔΑΝΟΣ: “Το ΕΚΕΒΙ – το υποτιθέμενο ΕΘΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΒΙΒΛΙΟΥ δεν ασχολήθηκε ποτέ με το θέμα των βιβλιοθηκών κατά τη διάρκεια της λειτουργίας του, δεν έγραψε ούτε μία επιστολή, δεν έκανε ούτε μία δράση”.

    ΤΙ ΕΧΕΙ ΑΝΑΓΡΑΦΕΙ ΣΤΟ http://www.ekebi.gr:

    1. Συνεργασίες με την ΟΕΕB

    Από το 2003 το Εθνικό Κέντρο Βιβλίου (EKEBI) συμμετέχει στην Οργανωτική Επιτροπή Ενίσχυσης Βιβλιοθηκών (ΟΕΕΒ). Η ΟΕΕΒ δημιουργήθηκε ως αποτέλεσμα της συνεργασίας ελληνικών και διεθνών οργανισμών ώστε να συνεισφέρει στην ανάπτυξη των δημόσιων και των δημοτικών βιβλιοθηκών από την Ελλάδα. Μέχρι σήμερα έχουν πραγματοποιηθεί έξι διεθνή συνέδρια στην Αθήνα, ένα διεθνές συνέδριο στη Θεσσαλονίκη στο πλαίσιο της ΔΕΒΘ 2007, σεμινάρια-εργαστήρια με ξένους επιστήμονες στην Αθήνα και στην περιφέρεια και, τέλος, το ηλεκτρονικό περιοδικό «Συνεργασία» δημιουργήθηκε με αρθρογραφία σχετική με τις βιβλιοθήκες.

    Το 8ο διεθνές συνέδριο της ΟΕΕΒ με θέμα «Έξυπνες Ιδέες, Ελκυστικές Βιβλιοθήκες» θα πραγματοποιηθεί στις 5 και 6 Οκτωβρίου 2012 στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών”.

    Οι βιβλιοθήκες του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου:

    1. Βιβλιολογική Βιβλιοθήκη

    Τι είναι και πώς λειτουργεί η Βιβλιολογική Βιβλιοθήκη του ΕΚΕΒΙ;

    Μια βιβλιοθήκη για το βιβλίο

    Η Βιβλιολογική Βιβλιοθήκη λειτουργεί από το 1996 ως αναπόσπαστο τμήμα των δραστηριοτήτων του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου. Πρότυπη στο είδος της, καλύπτει με το υλικό της θέματα που σχετίζονται με το βιβλίο και την ανάγνωση. Αποτελεί επιστημονικό και πληροφοριακό εργαλείο για το βιβλίο, τις τέχνες που το περιβάλλουν, τις επιστήμες που αναπτύχθηκαν παράλληλα με τη διάδοσή του αλλά και τις επαγγελματικές τεχνικές που ορίζουν την παραγωγή, τη διακίνηση και τις χρήσεις του. Απευθύνεται σε ερευνητές, φοιτητές, επαγγελματίες του χώρου του βιβλίου (εκδότες, βιβλιοπώλες, βιβλιοθηκονόμους, τυπογράφους κ.λπ.), πολιτιστικά και εκπαιδευτικά ιδρύματα αλλά και σε κάθε αναγνώστη τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό.

    Το αναγνωστήριο λειτουργεί για το κοινό από Δευτέρα έως Παρασκευή 10:00-15:00, ενώ τα μέλη της βιβλιοθήκης μπορούν να δανείζονται μέχρι 4 βιβλία κάθε φορά για 15 ημέρες, με δικαίωμα ανανέωσης για άλλες 10.

    2. Βιβλιοθήκη Στρατή Τσίρκα

    Στο Εθνικό Κέντρο Βιβλίου(ΕΚΕΒΙ) φιλοξενείται ένα μέρος της προσωπικής βιβλιοθήκης του Στρατή Τσίρκα, η οποία παραχωρήθηκε μετά από δωρεά της συζύγου του συγγραφέα, Αντιγόνης Χατζηανδρέα, το 1998.
    Είναι μια σημαντική συλλογή, αποτελούμενη από 3.000 τόμους ελληνικών και ξενόγλωσσων βιβλίων και περιοδικών, η οποία βρίσκεται στη διάθεση του κοινού για επιτόπια μελέτη και έρευνα.

    Η σπουδαιότητα της συλλογής έγκειται στο ότι περιλαμβάνει σπάνιες εκδόσεις του 19ου και του 20ού αιώνα με χειρόγραφες σημειώσεις του ίδιου του Τσίρκα καθώς και αφιερώσεις άλλων λογοτεχνών προς τον συγγραφέα. Συγκινητική είναι η αφιέρωση που του γράφει ο Γιάννης Ρίτσος όταν του χαρίζει τη δεύτερη έκδοση του “Επιταφίου” από τις εκδόσεις Κέδρος:

    “Αγαπημένα μου αδέρφια Στρατή και Αντιγόνη πώς θα σας φανεί, ύστερα από 20 χρόνια, τούτο το ποίημα που γράφτηκε για τη μεγάλη καπνεργατική απεργία της Θεσσαλονίκης, όταν είδα τη φωτογραφία μιας μάνας που έκλαιγε καταμεσής του δρόμου το σκοτωμένο γιο της, το Μάη του 1936. Τι λέτε, άντεξε καθόλου στο χρόνο; Χίλια φιλιά, ο αδελφός σας Γιάννης. 15.1.57”.

    Πρόκειται για ένα ελάχιστο δείγμα των πολύτιμων στοιχείων που μπορεί να αντλήσει ένας ερευνητής σ’ αυτή τη συλλογή, η οποία είναι αποκαλυπτική για τον άνθρωπο και λογοτέχνη Τσίρκα. Τα βιβλία, σημαδεμένα με την προσωπική του σφραγίδα – Ex Libris με το όνομά του και μια γκραβούρα που απεικονίζει τον φτερωτό Πήγασο, μαρτυρούν την αγάπη και το ενδιαφέρον του συγγραφέα για την ελληνική και την παγκόσμια λογοτεχνία, ενώ πολλά είναι τα βιβλία που αναφέρονται στην Αίγυπτο, στον ελληνισμό της Αιγύπτου αλλά και στον Αλεξανδρινό ποιητή Κωνσταντίνο Καβάφη.

    Βιβλιογραφικός κατάλογος

    Σε μορφή ηλεκτρονικής έκδοσης έχει δημιουργηθεί ο βιβλιογραφικός κατάλογος της «Βιβλιοθήκης Τσίρκα», ο οποίος δεν καταγράφει απλώς τους 3.000 τίτλους της συλλογής, αλλά και τις αφιερώσεις συγγραφέων προς τον Τσίρκα, ενώ παρέχει στους ερευνητές τη δυνατότητα να γνωρίζουν εάν στο περιθώριο κάθε βιβλίου υπάρχουν ιδιόχειρες σημειώσεις ή υπογραμμίσεις του Τσίρκα.

    Έξι προσεγγίσεις για τη βιβλιοθήκη

    Το Εθνικό Κέντρο Βιβλίου(ΕΚΕΒΙ) με ιδιαίτερη χαρά φιλοξενεί στον κόμβο του έξι προσεγγίσεις για τη Βιβλιοθήκη Στρατή Τσίρκα, θεωρώντας ότι αποτελούν ένα πολύτιμο βοήθημα για μελετητές και ερευνητές του έργου του συγγραφέα.
    Οι συγκεκριμένες εργασίες πραγματοποιήθηκαν στο πλαίσιο ενός μεταπτυχιακού σεμιναρίου, στο μάθημα της Νεοελληνικής Φιλολογίας του Τμήματος Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης, με υπεύθυνο καθηγητή τον κ. Αλέξη Πολίτη.

    3. Βιβλιοθήκη Μεταφρασμένων Ελληνικών Βιβλίων (κ.λπ.)

    Υ.Γ.: ΑΠΟ ΤΑ ΠΑΡΑΠΑΝΩ, ΠΟΥ ΤΑ ΔΕΧΟΜΑΣΤΕ ΚΑΛΟΠΙΣΤΑ, ΓΙΝΕΤΑΙ ΦΑΝΕΡΟ ΟΤΙ ΤΟ ΕΚΕΒΙ ΣΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΟΥ ΑΣΧΟΛΗΘΗΚΕ (ΚΑΙ) ΜΕ ΤΟ ΖΗΤΗΜΑ ΤΩΝ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΩΝ.

  2. Οι σχολικές βιβλιοθήκες είναι ένας θεσμός που ακόμη και όταν λειτουργούσε δεν είχε την απαραίτητη φροντίδα της πολιτείας. Δεν στελεχώθηκε ποτέ με εξειδικευμένο προσωπικό (από το χώρο της επιστήμης της πληροφόρησης), δεν καλλιέργησε ποτέ τη συνεργασία μεταξύ βιβλιοθηκονόμου και εκπαιδευτικού, δεν πέρασε ποτέ στην κουλτούρα μας ως κομμάτι της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Και αυτό είναι το μεγαλύτερο σφάλμα και κενό του εκπαιδευτικού μας συστήματος (για την ακρίβεια όλων των συστημάτων που εφαρμόζονται από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου).
    Σε ό,τι αφορά τη σχέση πωλήσεων και βιβλιοθηκών και το κατά πόσον οι τελευταίες απειλούν τους εκδότες, θα συμφωνήσω απόλυτα με τον κ. Δαρδανό και τ’ ότι μόνο να ενισχύσουν την φιλαναγνωσία και άρα τις πωλήσεις μπορούν.
    Τέλος, σε ό,τι αφορά το ΕΚΕΒΙ, νομίζω ότι ο μηδενισμός της αξίας και της προσφοράς του είναι τουλάχιστον άδικος χωρίς αυτό να σημαίνει πως δεν θα μπορούσε να έχει προσφέρει ακόμη περισσότερα στο χώρο των βιβλιοθηκών τα προηγούμενα χρόνια.

  3. Από το Σύνδεσμο Φιλολόγων ν. Δράμας

    Πέμπτη, 15 Σεπτεμβρίου 2011
    Γιατί τόση σιωπή σχετικά με τις σχολικές βιβλιοθήκες;

    Άγνωστη παραμένει ακόμη η μοίρα των 780 οργανωμένων σχολικών βιβλιοθηκών (του προγράμματος ΕΠΕΑΕΚ) σ’ όλη τη χώρα, εφόσον συγκυριακά λαμβάνονται αποφάσεις για το μέλλον τους. Η σιωπή γύρω από την τύχη αυτού του θεσμού -που επεκτάθηκε τα τελευταία δέκα χρόνια και έφερε σπουδαία παιδαγωγικά αποτελέσματα-, δείχνει την αδιαφορία όχι μόνο των ιθυνόντων αλλά και όλων μας.

    η συνέχεια εδώ:
    http://sfdramas.blogspot.gr/2011/09/blog-post.html

    Ο Σύνδεσμος είχε στήσει ανάλογη εκδήλωση για το θέμα,
    το υλικό εδώ: https://sites.google.com/site/sfdramas/vivliothikes/yliko

    Αυτά, απ’ τη μικρή μας επαρχία…

    θέμα το είχε κάνει τότε και ο Νίκος Σαραντάκος
    http://sarantakos.wordpress.com/2011/09/25/library/

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ

εισάγετε το σχόλιό σας!
παρακαλώ εισάγετε το όνομά σας εδώ