Της Ελένης Σβορώνου
Συγγραφέας: Αγγελική Δαρλάση
Mε λένε Σύννεφο
ή Οι άγραφες σελίδες μιας Νεφέλης, Μετάφραση: Γιώργος Μαρκάκης, Πατάκης, Μυθιστόρημα 11+
«Πάντα κοιμάμαι
προς τη μεριά του τοίχου. Έτσι,
η αίσθηση του αδιεξόδου
αποκτά
την υλική της υπόσταση».
Α.Δ. Απρίλης 1989
Με αυτούς στους στίχους της συγγραφέως στην προμετωπίδα του βιβλίου εισάγεται ο αναγνώστης στο ψυχικό τοπίο της ηρωίδας. Η Νεφέλη είναι μια θυμωμένη, απογοητευμένη, απηυδισμένη με όσα συμβαίνουν σπίτι της και στη ζωή της έφηβη. Ο θυμός έχει αιτία. Καθώς ξετυλίγει το νήμα της αφήγησής της, μέσα από το ημερολόγιό της, η Νεφέλη ανατέμνει μια όψη της νεοελληνικής κοινωνίας πολύ γνώριμη. Μια όψη που όλοι έβλεπαν, κανείς δε μιλούσε γι αυτή, αναδείχτηκε όμως σε όλη της τη κούφια μεγαλοπρέπεια τα τελευταία χρόνια, μέσα από τον προβολέα που ονομάσαμε «κρίση». Η φρέσκια, καθαρή, και αιχμηρή σα λεπίδα ματιά της Νεφέλης δεν αφήνει τίποτα να πέσει κάτω. Δεν κρύβει κάτω από το χαλί καμία πτυχή της επιφανειακής «lifestyle» ζωής της οικογένειάς της και του κύκλου της. Αρχίζοντας από το όνομά της κιόλας η ηρωίδα αρχίζει το ξεμασκάρεμα. Πότε γέμισαν οι οικογένειες μικρές Νεφέλες; Ήταν αυτό το σουξέ του «έντεχνου» της εποχής, η Μικρή Νεφέλη, που ξετρέλανε όλες τις μαμάδες και τους μπαμπάδες. Έτσι πιστεύει η Νεφέλη που περιφρονεί το όνομά της και ο,τι αυτό συμβολίζει. Τρεις Νεφέλες υπάρχουν στην παρέα των γονιών τους, με τις οποίες η ηρωίδα είναι αναγκασμένη να κάνει παρέα. Βράζει από θυμό όταν ακούει τις μαμάδες να τους λένε «Πείτε τώρα το τραγούδι σας κορίτσια…». Την άλλη, τη Μαρία Νεφέλη του Οδυσσέα Ελύτη, διόλου δεν την γνωρίζουν. Τα σπίτια τους είναι εμφανώς απογυμνωμένα από βιβλία. Η Νεφέλη το σχολιάζει όπως σχολιάζει με την οξυδερκή ματιά της και την αποτυχημένη επίσκεψη μιας συγγραφέως στην τάξη τους. Τι καλή ιδέα που είχε η καθηγήτριά τους, να φωνάξει τη φίλη της συγγραφέα! Πώς οδηγήθηκε σε τέτοια παταγώδη αποτυχία η επίσκεψη; Μα αφού ούτε τα παιδιά ούτε η ίδια είχαν αναπτύξει καμία σχέση με το βιβλίο, πώς θα μπορούσε να είναι αλλιώς; Αλλά φυσικά η Νεφέλη δε μιλάει έτσι. Μιλάει με τις εκφράσεις της ηλικίας της. Βγάζει στη φόρα την υποκρισία των μεγάλων και αφήνει τον αναγνώστη να βγάλει νόημα. Η ίδια παλεύει να βρει το νήμα, γιατί πίσω από την οργή υπάρχει και ευαισθησία, μια κρυμμένη έφεση για άλλους κόσμους, όπως αυτή εκφράζεται στο πρόσωπο της δασκάλας μουσικής είχε μικρή. Δίπλα της η μικρή της αδερφή και η κολλητή της φίλη χαρίζουν στιγμές συντροφικότητας στην όαση της μοναξιάς της.
Μέρα τη μέρα στο ημερολόγιο αποκαλύπτεται ένα απόστημα που οδεύει προς τη θραύση του. Ένας πατέρας που χτυπάει τα παιδιά του, ένας πατέρας που κλέβει (εργάζεται στην πολεοδομία) και είναι γνωστός γι αυτό στη μικρή πόλη, μια ντροπή που γίνεται δυσβάστακτη, απειλές, εκδίκηση, ανήθικες προτάσεις και πράξεις…Το σπίτι της Νεφέλης συμπυκνώνει αλλά δεν είναι μόνο του στο δίχτυ αυτό της ηθικής κατάπτωσης που απλώνεται στην πόλη. Ευτυχώς δεν είναι όλοι έτσι, φυσικά. Στο πρόσωπο ενός νεαρού, στο πρόσωπο της Μαρίας Νεφέλης, αυτής της άλλης που αγνοούσαν στο σπίτι της ηρωίδας (στα βιβλία της Δαρλάση είναι συχνά το βιβλίο και ό,τι αυτό συμβολίζει ο φορέας και η ελπίδα της αλλαγής) είναι που θα φανεί μια αχτίδα φωτός. Γιατί η πόλη δεν έχει μόνο διεφθαρμένα γραφεία πολεοδομίας, έχει και βιβλιοπωλεία!
Χάρη στα ημερολόγια της Νεφέλης έχουμε μια καυστική ανατομία της κοινωνίας του lifestyle εξαιρετικά δυνατή γιατί αφορά τον πόνο και το αδιέξοδο που προκάλεσε η πιο ζοφερή πτυχή της στα παιδιά της. Τόσες σκέψεις γεννά αυτό το βιβλίο, σκέψεις επίκαιρες και διαχρονικές: κι αν η Νεφέλη δε διέθετε αυτό το απόθεμα ευαισθησίας και διάθεσης για κάτι φρέσκο και αληθινό; Αν η οργή και το αδιέξοδο οδηγούσε σε διάθεση για βία; Μήπως δε συνέβη σε κάποια παιδιά αυτό; Πόση κριτική αντέχει να κάνει ένα παιδί στην οικογένειά του χωρίς να διαλυθεί το ίδιο; Τα πρότυπα καταρρέουν στην εφηβεία, έτσι κι αλλιώς. Η αμφισβήτηση των οικείων είναι απαραίτητη για να διαμορφώσεις τη δική σου ταυτότητα. Αλλά είναι άλλο να αμφισβητείς γονείς με αξίες κι άλλο να βλέπεις πως «ο βασιλιάς είναι γυμνός» εντός του.
Η Αγγελική Δαρλάση σπούδασε Θεατρολογία (Πανεπιστήμιο Αθηνών), Παραστατικές τέχνες (The Central School of Speech and Drama, Λονδίνο) και παρακολούθησε μαθήματα συγγραφής σε Ελλάδα και Αγγλία. Σκηνοθέτησε θεατρικές παραστάσεις, μεικτά θεάματα, μουσικές συναυλίες και είναι από τα ιδρυτικά μέλη της «ομάδας θέματος Η Άλλη Πλευρά» και της ανεξάρτητης δισκογραφικής εταιρείας «Puzzlemusik». Έχει διδάξει θέατρο και δημιουργική γραφή σε όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης. Τα δυο της μυθιστορήματα Ονειροφύλακες και Τότε που κρύψαμε έναν άγγελο έχουν τιμηθεί με το Κρατικό Βραβείο παιδικής λογοτεχνίας το 2005 και το Βραβείο Κύκλου Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου 2010 αντίστοιχα. Έχει γράψει και Το δέντρο που είχε φτερά, ένα εικονογραφημένο διήγημα. Θεατρικά της έχουν επίσης διακριθεί.
