Δήμητρα Ρουμπούλα.
Η σχέση κράτους και τραπεζών, η λειτουργία των διεθνών αγορών και η εξάρτηση απ΄ αυτές των εθνικών οικονομιών, οι υπόγειοι δεσμοί του χρηματοπιστωτικού συστήματος με την πολιτική εξουσία, με άλλα λόγια η διαφθορά, αλλά και η σχέση μίσους ανάμεσα στους πολιτικούς και την διοίκηση, δηλαδή τους τεχνοκράτες, βρίσκονται στο επίκεντρο του νουάρ μυθιστορήματος «Οι μυημένοι» του Τομά Μπρονέκ. Διαβάζοντάς το, ο Έλληνας αναγνώστης θα ανακαλύψει πολλά γνώριμα πράγματα απ΄ αυτά που ακούει και βιώνει τα τελευταία χρόνια όσο διαρκεί η κρίση. Ο Γάλλος συγγραφέας όμως δεν πήρε υπόψη του την ελληνική πραγματικότητα (θα μπορούσε άνετα), αλλά αυτή της πατρίδας του.
Ο 41χρονος Τομά Μπρονέκ απαντά στη σύγχρονη πρόκληση των «οικονομικών πολέμων» και του φιλελευθερισμού («ο φιλελευθερισμός είναι αυτό που είναι: ή τους τρως ή σε τρώνε», γράφει κάπου) με τρία πολιτικά-οικονομικά νουάρ μυθιστορήματα, ανάμεσά τους και το «Οι μυημένοι», το μόνο βιβλίο του που κυκλοφορεί στα ελληνικά (εκδ. Πόλις, μετ. Κατερίνα Γούλα). Δημοσιογράφος, ειδικευμένος στο οικονομικό ρεπορτάζ, και σκηνοθέτης ντοκιμαντέρ ο ίδιος, ο Μπρονέκ δείχνει ότι έχει μελετήσει σε βάθος ένα δύσκολο πεδίο, αυτό των μηχανισμών και των υπηρεσιών του Υπουργείου Οικονομίας και Οικονομικών. Έχει κατανοήσει το πώς λειτουργεί το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα και το πώς η παγκοσμιοποίηση δρα πάνω στις εθνικές οικονομίες, στα ίδια τα κράτη, τις τράπεζες και τις επιχειρήσεις. Πώς τελικά «ο οικονομικός πόλεμος υπερβαίνει την πάλη των τάξεων που ενίοτε προσπαθούν να μας πλασάρουν οι πολιτικοί». Και σε τούτον τον πόλεμο, λέει, «η Ευρώπη υστερεί. Και μέσα στην Ευρώπη, η Γαλλία δεν κατέχει την καλύτερη θέση».
Ανταποκρινόμενος στις απαιτήσεις των καιρών και συμμετέχοντας στην τάση που διαμορφώνεται για πολιτικά-οικονομικά νουάρ μυθιστορήματα, ο Μπρονέκ αξιοποιεί τις γνώσεις και τις πηγές του, και στήνει ένα σαγηνευτικό θρίλερ, με λογοτεχνικούς ήρωες που δεν έχουμε ακόμη συνηθίσει στην αστυνομική λογοτεχνία: αδίστακτους τραπεζίτες που κρατούν τα ηνία της οικονομίας της χώρας, υψηλά ιστάμενους τεχνοκράτες του Δημόσιου Ταμείου, υπουργούς οικονομικών κ.λπ. Κι ένα πολιτικό-οικονομικό θρίλερ δεν μπορεί παρά να περιλαμβάνει σκάνδαλα χειραγώγησης, λεηλασία του δημόσιου χρήματος προς όφελος των τραπεζών, δωροδοκίες, εκβιασμούς, πειραγμένες δημοσκοπήσεις, λασπολογικές εκστρατείες και στημένες απομακρύνσεις υπουργών όταν γίνονται «επικίνδυνοι», και βέβαια φόνους και πτώματα.
Η ιστορία ξεκινά με την αυτοκτονία μιας νέας γυναίκας στο προαύλιο του υπουργείου Οικονομικών στο Παρίσι. Η Στεφανία Σακκό, από το σώμα των Γενικών επιθεωρητών οικονομικών, μαζί με την συνάδελφό της Ναταλί Ρενωντιέ, η οποία αυτοκτόνησε επίσης, είχαν επιφορτιστεί με υπουργική εντολή να συντάξουν μια έκθεση σχετικά με το πλάνο στήριξης των γαλλικών τραπεζών, όταν κατέρρευσε το 2008 η Lehman Brothers. Οι δύο νεαρές γυναίκες, με υψηλό επαγγελματικό ήθος, είχαν πάρει πολύ θερμά την αποστολή τους και δεν μηρύκασαν απλά τα πορίσματα που τους υπέδειξε η πολιτική εξουσία. Είχαν διεξάγει αληθινή έρευνα, που ενόχλησε, κυρίως όσους εμπλέκονταν στην υπόθεση της μεγαλύτερης τράπεζας Credit parisien, η οποία ενώ βρισκόταν στο χείλος της αβύσσου κατάφερε, χάρη στο πλάνο στήριξης που αποφασίστηκε σκανδαλωδώς από το Κράτος, χωρίς το ίδιο να λάβει τίποτε ως αντάλλαγμα, να εξαγοράσει με δημόσιο χρήμα μια ξένη τράπεζα και να σκαρφαλώσει στην πρώτη θέση των τραπεζών της ευρωζώνης, την ώρα που ο κόσμος είχε πάθει οικονομική και χρηματοπιστωτική πανωλεθρία. Τώρα η Credit parisien βρίσκεται ξανά σε άμεσο κίνδυνο κατάρρευσης. Ο διευθυντής της, ο ευφυής και αδίστακτος Αντουάν Φερτέλ, ο οποίος είχε εγκαταλείψει κάποτε την κρατική υπηρεσία για να κολυμπήσει στο χρήμα και τώρα αναγνωρίζεται ως ο ισχυρότερος άνδρας του χρηματοπιστωτικού χώρου στο Παρίσι που κινεί τα νήματα, απαιτεί νέα κρατική στήριξη για να μην φαλιρίσει. Διαφορετικά, απειλεί ότι θα συμπαρασύρει όχι μόνο το γαλλικό, αλλά ολόκληρο το ευρωπαϊκό χρηματοπιστωτικό σύστημα.
Ανυποχώρητη στις νέες απαιτήσεις του τραπεζίτη, τις οποίες συμμεριζόταν το Δημόσιο Ταμείο, είναι η αριστερών πεποιθήσεων υπουργός Οικονομίας Ιζαμπέλ Κολσόν, η οποία έγινε λαοφιλής γιατί, μεταξύ άλλων, κατήγγειλε την καταστροφική επίδραση των τραπεζιτών που «κρατούσαν την πένα των τεχνοκρατών». Παρουσιάζει ενδιαφέρον το πορτρέτο της υπουργού, όπως το σκιαγραφεί αριστοτεχνικά ο συγγραφέας. Η 46χρονη Κολσόν, που την θυμούνται από τα θορυβώδη χάπενινγκ στα φοιτητικά συνδικάτα και στους συλλόγους της ριζοσπαστικής αριστεράς, αναγορεύτηκε υπουργός Οικονομίας και Οικονομικών μέσα στον παροξυσμό της νίκης του σοσιαλιστή υποψηφίου στις προεδρικές εκλογές. Ήταν το αγαπημένο θέμα των ΜΜΕ: είχε καταφέρει να κάνει την οικονομία «όχι μόνο πιο δίκαιη αλλά και σέξι». Στα μάτια των αριστερών ψηφοφόρων, είχε το τεράστιο προτέρημα ότι κυβερνούσε την γαλλική οικονομία εν μέσω κρίσης χωρίς να θυσιάζει τις πεποιθήσεις της. Για παράδειγμα, αύξησε τους μισθούς, προσφέροντας μια ανάσα στους ψηφοφόρους των λαϊκών τάξεων που είχαν αρχίσει να φλερτάρουν με την ακροδεξιά. Η κοινή γνώμη την στήριξε στην προσπάθειά της να βάλει τέλος στη χρηματοδότηση των τραπεζών με δημόσιο χρήμα. Το Ελιζέ όμως θα την υποστήριζε μέχρι τέλους;
Γύρω απ΄ αυτά τα κεντρικά πρόσωπα κινούνται σε πειστικούς ρόλους δεκάδες άλλα. Ανάμεσά τους, ο διευθυντής του γραφείου της υπουργού Κριστόφ Ντεμορί, ο ερωτικός σύντροφος της νεκρής Ναταλί, και ο οποίος παίρνει πάνω του την έρευνα γύρω από τους δύο θανάτους για να έρθει αντιμέτωπος με τον κόσμο των πολιτικών και οικονομικών ελίτ, με το σύμπαν των «μυημένων», δηλαδή των ανώτατων κρατικών και πολιτικών λειτουργών, των τραπεζιτών και όσων ωφελούνται από το σύστημα της διαφθοράς.
Οι «Μυημένοι», με δράση και ανατροπές, γρήγορη αφήγηση και έντονο σασπένς, συναρπάζουν με τον ρεαλισμό τους και τις ωμές αλήθειες σχετικά με τον κόσμο εκείνων που ορίζουν τις ζωές μας – η γαλλική πραγματικότητα που περιγράφουν δεν διαφέρει και πολύ από αυτές άλλων χωρών και της δικής μας συμπεριλαμβανομένης. Οι σημειώσεις του συγγραφέα στις τελευταίες σελίδες βοηθούν τον μη «μυημένο» αναγνώστη να καταλάβει οικονομικούς όρους και γεγονότα.
info: «Οι μυημένοι» Thomas Bronnec, (μτφρ: Κατερίνα Γούλα, εκδόσεις «Πόλις», σελίδες 292
