του Βαγγέλη Χατζηβασιλείου.
Τι μπορεί να σημαίνει στα χρόνια μας η λέξη «μοντερνισμός» για τη λογοτεχνία; Με ποιους πάλεψε ο μοντερνισμός όταν εισέβαλε για πρώτη φορά στο πεδίο της τέχνης και ποιοι είναι οι τωρινοί του αντίπαλοι; Βρίσκεται ακόμη στο στόχαστρο του μοντερνισμού η ρεαλιστική παράδοση κι αν ναι, τι ακριβώς εννοούμε με ρεαλισμό; Κι αποτελεί άραγε ο ρεαλισμός τον μοναδικό εχθρό του μοντερνισμού ή μήπως προ των πυλών στέκει ήδη ένας άλλος ανταγωνιστής, που δεν είναι άλλος από τον μεταμοντερνισμό; Αυτά ήταν τα ερωτήματα στα οποία δοκίμασαν να δώσουν απαντήσεις, χθες το απόγευμα στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, τέσσερις σύγχρονοι πεζογράφοι, ο Γιώργος Αριστηνός, ο Τάσος Γουδέλης, ο Αχιλλέας Κυριακίδης και ο Άρης Μαραγκόπουλος, σε μια συζήτηση που διοργάνωσε το Megaron Plus σε συνεργασία με το ηλεκτρονικό περιοδικό για το βιβλίο «Ο αναγνώστης», στο πλαίσιο του κύκλου «Οι λογοτέχνες μιλούν στο κοινό τους», με συντονιστή τον φιλόλογο και κριτικό Αριστοτέλη Σαΐνη.
Και οι τέσσερις πεζογράφοι έχουν φέρει έναν ισχυρό άνεμο ανατροπής και ανανέωσης στην πεζογραφία της τελευταίας τριακονταετίας, επισήμανε προεισαγωγικά ο συντονιστής. Ο Γ. Αριστηνός συνδυάζει στη δουλειά του ένα πλήθος λογοτεχνικών ειδών, δημιουργώντας μια σειρά υβριδικών καταστάσεων. Ο Τ. Γουδέλης μεγεθύνει από τη μεριά του τη μικρή ή και ασήμαντη λεπτομέρεια προκειμένου να στήσει έναν κόσμο όπου κανένα νόημα δεν μοιάζει σταθερό. Ο Α. Μαραγκόπουλος πάλι παίζει με τα τεκμήρια της νεώτερης πολιτικής ιστορίας, έχοντας ως βασικό του σκοπό να στείλει ένα μήνυμα ανθρωπισμού. Τέλος, ο Αχ. Κυριακίδης κάνει το δικό του παιχνίδι, αναμειγνύοντας δεξιοτεχνικά την πραγματικότητα με τη φαντασία.
Μιλώντας για το έργο τους, οι τέσσερις πεζογράφοι κινήθηκαν γύρω από το κεντρικό ερώτημα της συζήτησης, που ήταν αν τα βιβλία τους μάχονται τον ρεαλισμό. Ο Α. Μαραγκόπουλος παρατήρησε πως ο ρεαλισμός και ο μοντερνισμός δεν είναι μόνο ιστορικά καλλιτεχνικά κινήματα, αλλά κι ένα είδος στάσης που κρατούν οι συγγραφείς απέναντι σε ό,τι τους περιβάλλει. Από αυτή την άποψη, συνέχισε ο συγγραφέας, δεν έχουμε μάθει ακόμη να κουβεντιάζουμε για το τι είναι και το τι θέλει η πεζογραφία σήμερα. Στη σημερινή πεζογραφία αναφέρθηκε και ο Γ. Αριστηνός, παρατηρώντας πως τις κατακτήσεις του μοντερνισμού διαδέχθηκε ένας μεταμοντέρνος πολτός στο εσωτερικό του οποίου είναι αδύνατον να ξεχωρίσουμε το καλό από το κακό. Επιστρέφοντας στο λογοτεχνικό παρελθόν, ο Τ. Γουδέλης σημείωσε ότι η πολυσυζητημένη γενιά του 1930 έμεινε εγκλωβισμένη στα ελληνικά δεδομένα, αδυνατώντας να παρακολουθήσει τις ευρωπαϊκές εξελίξεις του μοντερνισμού μολονότι σε ρητορικό επίπεδο υιοθέτησε καθ’ ολοκληρίαν τις αρχές του. Κλείνοντας τη συζήτηση, ο Αχ. Κυριακίδης τόνισε πως δεν θεωρεί τον εαυτό του ούτε ρεαλιστή ούτε μοντέρνο και πως το μόνο το οποίο τον ενδιέφερε ανέκαθεν ήταν οι λογοτεχνικοί τόποι όπου το πραγματικό καλείται να συναντηθεί με το φανταστικό.
