Ένα ταξιδιωτικό αφήγημα της Μαρίζας Ντεκάστρο από την Βαρκελώνη.
Λένε πως το “Οι θεοί κατοικούν στην κουζίνα” το είπε ο Ηράκλειτος και βλέπουμε τον Πικάσσο να ξεκοκκαλίζει ένα ψάρι. Πού; Στην κουζίνα του; Και πού ήταν αυτή η κουζίνα; Στο Παρίσι; Στη Βαρκελώνη; Σε κάποιο από τα σπίτια του; Μήπως σε ένα από τα καφέ που μαζεύονταν οι φίλοι του της avant garde;
Μπήκαμε στην Κουζίνα του Πικάσσο και είδαμε την πολυπραγμοσύνη του, τη χαρά της ζωής και της δημιουργίας. Τον βρήκαμε εδώ στη Βαρκελώνη που έκανε τα πρώτα του βήματα, εδώ που ζωγράφισε το μενού και την αφισέτα για το πιάτο της ημέρας του εντελώς μέτριου μπιστρό Quatre Cats. Αξιολογώντας το μπιστρό ο συγγραφέας Josep Pla έγραψε ότι το μέρος ήταν περισσότερο έκθεση ζωγραφικών πιάτων παρά εστιατόριο.
Τον ακολουθήσαμε στο Παρίσι, στο Μονπαρνάς και τη Μονμάρτρη, εκεί που τα απλά πράγματα της ζωής απόκτησαν κυβιστικό στιλ και τα κουζινικά μεταμορφώθηκαν σε ανθρώπινες μορφές, τα χρώματα και οι μυρωδιές λέξεις σε στίχους:
Για παράδειγμα,
έβαλα ένα μάτσο πράσα σε τούτη τη νεκρή φύση, σωστά;
Λοιπόν, θέλω ο καμβάς να μυρίζει πράσο (29 Ιουνίου 1945).
Κι αργότερα, κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής, που το καλάθι με τα ψώνια ήταν άδειο γιατί έλειπαν όλα τα νόστιμα – τα λουκάνικα, τα θαλασσινά, τα ψάρια, τα λαχανικά, τα φρούτα, τα κρεατικά- ο Πικάσσο τα έβαλε στον καμβά και στα πήλινα σκεύη που έπλασε.
Στην κουζίνα, τη δική μας ή των φίλων, νιώθουμε οικεία, φιλικά, μαγειρεύουμε, τρώμε, πίνουμε και θυμόμαστε! Άκουσα σχόλια ότι σ’ αυτό το μουσείο δεν υπάρχουν τα κορυφαία και πασίγνωστα έργα του ζωγράφου. Αυτά εκτίθενται σε άλλα μεγάλα μουσεία του κόσμου. Η εξήγηση: ο Πικάσσο έζησε στη Βαρκελώνη τα χρόνια της μαθητείας και της διαμόρφωσής του ως καλλιτέχνης και δεν έκοψε ποτέ τους δεσμούς του με την πόλη. Επιθυμία του ήταν το μουσείο του να είναι εκεί. Το 1960, ο φίλος και γραμματέας του Jaume Sabartés έκανε την επιθυμία του ζωγράφου πραγματικότητα και πρότεινε τη δημιουργία του μουσείου στο δήμο της πόλης.
Στο Μουσείο Πικάσσο της Βαρκελώνης η προσέγγιση είναι φανερά εκπαιδευτική καθώς παρουσιάζονται πολλές σπουδές έργων που βοηθούν τον επισκέπτη να καταλάβει την εξέλιξη, δηλαδή τα περάσματα από τη μια περίοδο του καλλιτέχνη στην άλλη.
Gala Salvador Dali –A room of one’s own in Púbol
Στην έκθεση, στο Εθνικό Μουσείο Τέχνης της Καταλονίας, συναντούμε τη Γκαλά (Ελένα Ντιακόνοβα, 1894-1982), μια συναρπαστική γυναίκα που δεν ασχολούταν μάλλον με τη μαγειρική!
Μπαίνουμε στο σπίτι που της χάρισε ο Νταλί στο Púbol και όπου μπορούσε να την επισκεφτεί μόνο μετά από γραπτή αίτηση. Εκεί περνούσε η Γκαλά τις μέρες της ανασυνθέτοντας αναμνήσεις από το ρωσικό παρελθόν της-ως φανατική αναγνώστρια δεν αποχωρίστηκε ποτέ τα ρωσικά βιβλία της, τις εικόνες με τους αγίους, τις οικογενειακές φωτογραφίες, τα παιδικά παιχνίδια της. Σ’ αυτό το σπίτι άνθισε το συγγραφικό της ταλέντο, εκεί τη ζωγράφισε ο Νταλί να εκρήγνυται σε χίλια κομμάτια, να στέκεται ως Μαντόνα και ως αναδυόμενη Αφροδίτη, εκεί φόρεσε τα ρούχα που έφτιαξαν γι’ αυτή οι μεγάλοι μόδιστροι.
Είναι μια έκθεση που σκιαγραφεί την προσωπικότητα αυτής της μυστηριώδους και σαγηνευτικής Ρωσίδας που κατέκτησε την καρδιά και την τέχνη τόσων διάσημων καλλιτεχνών και διανοουμένων. Εκτός από σύζυγος του ποιητή Πολ Ελουάρ, ερωμένη του Μαξ Ερνστ, αγαπημένο μοντέλο φωτογράφων όπως ο Μαν Ρέι, ο Μπρασσάι, ο Μπήτον και μούσα του Νταλί, ήταν η ίδια εκπληκτική καλλιτέχνης και εν πολλοίς συν-δημιουργός των σουρεαλιστικών έργων του δεύτερου συζύγου της.
Η Βαρκελώνη είναι μια πόλη ζωντανή, πολυάνθρωπη, χαρούμενη. Η Μεσόγειος λάμπει γαλάζια, τα πλατάνια είναι θαλερά και πράσινα, η Casa Battlio του Γκαουντί πολύχρωμη και η Casa Pedrera γήινη, τα κτίρια και οι πολυκατοικίες ροζ, θαλασσιές, μπεζ, πρασινωπές, παντού η ριγωτή σημαία -κίτρινο και κόκκινο- της Καταλονίας,.
Τι κοινό έχουν αυτές οι φωτογραφίες;
Το κίτρινο σήμα που δηλώνει ελευθερία στους πολιτικούς κρατούμενους, τους 6 ακτιβιστές ηγέτες της αυτόνομης κυβέρνησης της Καταλονίας. Οι Καταλανοί θέλουν αυτονομία και το διατυμπανίζουν παντού, φορούν το σήμα στο πέτο τους, το κρεμούν στα μπαλκόνια, στα μαγαζιά, στα μνημεία. Η πολιτική έντονα παρούσα, οι συζητήσεις και οι λόγοι πάντα στα καταλανικά. Αναρωτιέται κανείς: έχουν ρόλο τα μικρά κρατίδια σε μια ενωμένη Ευρώπη; Το πάθος τους σε παρασύρει και αφήνεις στην άκρη τον ορθολογισμό!
