Μπορείς να κρύψεις ένα λιοντάρι;

Της Ελένη Χοντολίδου.  

3 βιβλία των εκδόσεων Ίκαρος για μικρά παιδιά (2 προσχολικής και πρωτοσχολικής ηλικίας) και ένα και για μεγαλύτερα παιδιά.

 Helen Stephens (2012). Πώς να κρύψεις ένα λιοντάρι. Aθήνα: Ίκαρος.

Όλα τα καλά παιδικά βιβλία ασχολούνται με ένα πρόβλημα που είναι απίθανο να συναντήσει ένα «φυσιολογικό» παιδί σε «φυσιολογικές» συνθήκες, δηλαδή έξω από τις σελίδες ενός παιδικού βιβλίου για μικρά παιδιά, για τα οποία όλα είναι δυνατά, ακόμη και… η φιλία με ένα λιοντάρι. Τα λιοντάρια, ως γνωστόν, πάνε βόλτα στα μαγαζιά να αγοράσουν καπέλα, είναι πολύ βαριά, κοιμούνται πολύ, παίζουν με τα μικρά παιδιά, στεναχωριούνται όταν οι μεγάλοι μιλάνε άσχημα γι’ αυτά, κοιμούνται πολύ βαθειά αλλά ξυπνάνε όταν τσιρίζει η μαμά της Έλλης με την οποία το λιοντάρι είναι φίλος και το έχει κρύψει στο σπίτι παίζοντας μαζί του. Στη συνέχεια συμβαίνουν και άλλα απίστευτα όπως ότι το καλό μας λιοντάρι βοηθάει στη σύλληψη κλεφτών που μπήκαν να κλέψουν τα κηροπήγια(!) του δημάρχου και όταν ο δήμαρχος του επιτρέπει να ζητήσει ό, τι θέλει το λιοντάρι μας ζητά το καπέλο του που –στο κάτω-κάτω– είναι και ο λόγος για τον οποίον «μια ζεστή μέρα πήγε στα μαγαζιά».

Παλιότερα πίστευα πως τα βιβλία που λένε «ψέματα» σε σχέση με τα ζώα δεν είναι πολιτικώς ή για την ακρίβεια βιολογικώς και οικολογικώς ορθά και, σε κάποιο βαθμό, αυτό είναι αλήθεια, αλλά αυτό ισχύει περισσότερο για βιβλία για μεγαλύτερα παιδιά, που είναι έτοιμα να κατανοήσουν την τροφική αλυσίδα και τη σημασία της, να ευαισθητοποιηθούν για την προστασία των άγριων εν κινδύνω ζώων κ.ο.κ. Αλλά και πάλι, πόσες φορές αυτά τα «σωστά» βιβλία είναι πετυχημένα και «πραγματική» λογοτεχνία εκτός από ορθά από οικολογική άποψη κείμενα; Τέλος πάντων, το βιβλίο μας είναι άλλης κατηγορίας και απολύτως χρήσιμο για τα μικρά και άφοβα κορίτσια που θέλουν να παίξουν με ένα λιοντάρι και το καταφέρνουν κρύβοντάς το στο σπίτι τους για κάποιο διάστημα. Και με εξαιρετική εικονογράφηση της συγγραφέως.

Oliver Jeffers (2012). Ουπς! σκάλωσε/απόδοση: Φίλιππος Μανδηλαράς. Aθήνα: Ίκαρος.

Ο Oliver Jeffers είναι ζωγράφος και συγγραφέας παιδικών βιβλίων. Τα βιβλία του αποδεικνύουν ότι αγαπά και τα παιδιά και τις ιστορίες που αυτά αγαπούν. Και τα εικονογραφεί με τον ιδιαίτερο τρόπο του.

Μια μέρα, λοιπόν, ο χαρταετός του Φλόυντ σκαλώνει στα κλαδιά ενός δέντρου και δεν πέφτει από αυτό παρά μόνον όταν δεν υπάρχει στο δέντρο ούτε πιθαμή ελεύθερη καθώς σ’ αυτό έχουν σκαλώσει: τα δύο αγαπημένα παπούτσια του Φλόιντ, η γάτα του ο Μιτς, μία σκάλα, ένας κουβάς με μπογιά, μια πάπια, μια καρέκλα, το ποδήλατο του φίλου του, ο νεροχύτης της κουζίνας, η εξώπορτα του σπιτιού, το αυτοκίνητο του μπαμπά, ο γαλατάς, ένας ουρακοτάγκος, μία βαρκούλα, ένα τεράστιο πλοίο, ένας ρινόκερος, μία τριαξονική νταλίκα, το σπίτι από απέναντι, ένας φάρος, μία φάλαινα, ένα όχημα της πυροσβεστικής με πυροσβέστες και ένα πριονάκι. Το τελευταίο δεν χωρούσε και έκανε τον χαρταετό να πέσει. Ο Φλόιντ πέρασε μία υπέροχη μέρα με το χαρταετό του και έπεσε για ύπνο.

Επειδή το βιβλίο είναι για να διαβάζεται κυρίως από τους μεγάλους στα παιδιά (αλλά όχι μόνον) φαντάζομαι ευφάνταστους νηπιαγωγούς και δημιουργικούς γονείς να κάνουν παιχνίδια με αυτή την αλυσίδα των απίστευτων πραγμάτων που δήθεν μπορούν να σκαλώσουν πάνω σ’ ένα δέντρο. Και φαντάζομαι την αμηχανία τους όταν τα παιδιά ρωτούν: «και γιατί δεν χρησιμοποίησε ο Φλόιντ μία σκάλα;». Η απάντηση είναι πολύ απλή: «γιατί τότε πώς θα βρίσκονταν πάνω στο δέντρο δύο παπούτσια, μία γάτα…». Φαντάζομαι ακόμη και τις ζωγραφιές των παιδιών με όλον αυτόν τον συνωστισμό πάνω στο δέντρο. Με την τρίχρονη ανεψιά μου περάσαμε υπέροχα και τις εφτά φορές που μου ζήτησε να της διαβάσω το βιβλίο!

Oliver Jeffers (2013). Αυτό το ελάφι είναι δικό μου/απόδοση: Φίλιππος Μανδηλαράς. Aθήνα: Ίκαρος.

http://www.ikarosbooks.gr/publication-details.asp?book=540&filter=subject&subject=24

Δεν είναι τυχαίο ότι αυτό το βιβλίο του Jeffers έχει κερδίσει το βραβείο για το καλύτερο παιδικό βιβλίο του 2012 στην Ιρλανδία. Ένα μικρό παιδί κατανοεί την αλήθεια της φύσης: «τα άγρια ζώα δεν μας ανήκουν». Για την ακρίβεια, δεν ανήκουν σε κανέναν. Ο Γουίλι ονοματίζει ένα ελάφι που έρχεται κοντά του και επινοεί κανόνες που, φυσικά, το ελάφι δεν ακολουθεί. Σε κάποια βόλτα τους διαπιστώνει πως υπάρχει και… άλλος υποψήφιος ιδιοκτήτης του ελαφιού «του» και θυμώνει. Στην πορεία της ιστορίας κατανοεί τη μεγάλη αλήθεια της άγριας ζωής.

Σπανίως βρίσκουμε τόσο όμορφα γραμμένες ιστορίες για τόσο σπουδαία ζητήματα και το βιβλίο αυτό μάς αφηγείται με πολύ παραστατικό –και ταυτοχρόνως αυτοσαρκαστικό– τρόπο μία από αυτές.

Η ζωγραφική εδώ είναι συνθετότερη και πιο ρεαλιστική υπογραμμίζοντας τις ικανότητες του συγγραφέα.

Να σημειώσουμε και στα δύο βιβλία του Jeffers τα καλά ελληνικά του Φίλιππου Μανδηλαρά εκ των ων ουκ άνευ για τα παιδικά βιβλία αλλά όχι και πάντοτε –δυστυχώς– αυτονοήτως παρόντα.