της Μαρίζας Ντεκάστρο
Τέσσερις συγγραφείς παιδικών βιβλίων από την Ελλάδα (Βασίλης Παπαθεοδώρου, Ελένη Σβορώνου, Πάνος Χριστοδούλου και εγώ) φιλοξενηθήκαμε πριν λίγες μέρες στη Λευκωσία στο πλαίσιο ενός μεγάλου εκπαιδευτικού προγράμματος με θέμα τη «Λογοτεχνία των νόμων και των δικαιωμάτων»,.
Το πρόγραμμα οργανώθηκε από το Μουσείο Παραμυθιού της Λευκωσίας σε συνεργασία με το κυπριακό Υπουργείο Παιδείας και περιλάμβανε επιμορφωτικές συναντήσεις με φοιτητές και εκπαιδευτικούς καθώς και με σχολικές τάξεις της πρωτοβάθμιας και της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και ένα καταληκτικό συνέδριο με το ίδιο θέμα. Την επιστημονική επιμέλεια είχε η Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Νεοελληνικής Φιλολογίας στο Τμήμα Επιστημών της Αγωγής του Πανεπιστημίου Frederick, Κατερίνα Καρατάσου.
Το μουσείο είναι ιδιωτικό, δημιουργήθηκε τον Φεβρουάριο του 2017 με έξοδα και απίστευτη δουλειά από τους Βίκυ Μπαλωμένου, ψυχοθεραπεύτρια και Φώτη Κακογιάννη και τεκμηριώθηκε επιστημονικά από την Εμμανουέλλα Κατρινάκη, ερευνήτρια λαϊκών παραμυθιών, και έχει σχεδιαστεί έτσι ώστε να ανταποκρίνεται στις προσδοκίες διαφορετικών ηλικιακών ομάδων.
Ανοίγοντας την πόρτα του μουσείου, ο επισκέπτης μπαίνει όχι σε ένα, αλλά σε πολλά παραμύθια έτσι όπως κατηγοριοποιήθηκαν από τους Aarne& Thompson (παραμύθια με ζώα, με υπερφυσικά όντα, μαγικά παραμύθια, ρεαλιστικά, κ.ά.) και στις 31 λειτουργίες-τα μοτίβα τους- έτσι όπως τα οργάνωσε ο Vladimir Propp στο μνημειώδες έργο του και εργαλείο Η μορφολογία του παραμυθιού (μτφρ. Αριστέα Παρίση, εκδ. Καρδαμίτσα, 1991).
Κάθε χώρος του μουσείου παρουσιάζει διαδραστικά ένα παραμυθικό θέμα μέσα από τα βιβλία που το γράφουν. Βρίσκεσαι λοιπόν στην καρδιά, μέσα στις σελίδες εκατοντάδων βιβλίων. Το χολ της εισόδου είναι ντυμένο με τις τεράστιες πρωτότυπες ράχες των βιβλίων των μεγάλων παραμυθάδων και μελετητών (Περώ, Γκριμ, Άντερσεν, Γ. Μέγας, Ν. Πολίτης, Ν. Κληρίδης…), η αυλή είναι αφιερωμένη στο σπίτι της μάγισσας που με τα υλικά της μπορείς να φτιάξεις χειροτεχνίες, η κουζίνα όπου πίνουμε και τρώμε, και η μικρή τραπεζαρία δίπλα, γεμάτη με τα πορσελάνινα τσαγερά και τα φλυτζάνια της Αλίκης στη χώρα των θαυμάτων παρέα με τον Καπελά και τον Κούνελο, η σκάλα που οδηγεί στον όροφο διακοσμείται με τα υπάρχοντα γνωστών ηρώων και ηρωίδων (το φόρεμα και το γοβάκι της Χιονάτης, το μπιζέλι από το στρώμα της βασιλοπούλας, η κοτσίδα της Ραπουνζέλ, τη φασολιά του Τζακ…). Δεν θα έλειπε φυσικά και το παλιό τηλέφωνο του Τζιάνι Ροντάρι όπου όταν σηκώσεις το ακουστικό ακούς κάποιο από τα παραμύθια του ή το δωμάτιο της μαγικών πραγμάτων με σκούπες, ιπτάμενα χαλιά, λυχνάρια, καρπούς, η ντουλάπα της Ναρνια με τα παραμυθένια ρούχα όπου ντύνεσαι και μπαίνεις στο μαγιό δάσος… Κι ακόμα χίλιες πορτούλες και παραθυράκια για να ανοίξει ο επισκέπτης που τον τροφοδοτούν με πλήθος άλλες πληροφορίες. Σε κάθε αίθουσα και μια έκπληξη λοιπόν από το σύμπαν των παραμυθιών αλλά και θεωρία που τεκμηριώνει καθετί με γνώση και ακρίβεια. Στόχος της δεύτερης, και ενήλικης λειτουργίας του, είναι η μελέτη των λαϊκών παραμυθιών που μπορεί να ξεκινήσει από το παιχνίδι και να καταλήξει στο μελετητήριο, την επιστημονική βιβλιοθήκη του μουσείου.
Αυτό το μικρό, αλλά μοναδικό μουσείο, προσφέρει γνώση και ψυχαγωγία και δεν είναι λίγοι εκείνοι που, όπως εγώ, διάλεξαν, για παράδειγμα, κάποιες καρτέλες από τις λειτουργίες του Propp για να συνθέσουν ένα δικό τους λαϊκότροπο παραμύθι. Ή ακόμα να χρησιμοποιήσουν τον παραμυθογράφο όπου γυρίζοντας τα γρανάζια του δημιουργείται κάθε φορά μια νέα διαφορετική ιστορία.
