της Μαρίζας Ντεκάστρο
Πολλοί γνωστοί συγγραφείς γράφουν μυθιστορήματα με τον ίδιο πρωταγωνιστή αλλά χωρίς να δεσμεύονται να τα τοποθετήσουν σε μια σειρά. Νεότεροι, συνήθως στο ξεκίνημα τους, σπεύδουν άλλοτε να σημειώσουν στο εξώφυλλο ότι θα ακολουθήσουν κι άλλα βιβλία με τον ίδιο ήρωα κι άλλοτε το δηλώνουν στην τελευταία πρόταση της ιστορίας. Είναι φιλοδοξία ή αγωνία να ‘κατοχυρώσουν’ τους αναγνώστες τους; Το μόνο που μπορούμε να πούμε είναι ότι όλα κρίνονται στο δεύτερο βιβλίο!
Δέσποινα Μάντζαρη, Ένα ζήτημα ζωής και θανάτου, Τα χρονικά του Μπίλι βαν ντερ Μπιχλ, Βιβλίο 1, εικ. της ίδιας, εκδ. Κέδρος, 2016.
Το Ένα ζήτημα ζωής και θανάτου, της Δέσποινας Μάντζαρη, είναι το πρώτο βιβλίο ενός ‘χρονικού’ το οποίο θα απλωθεί μέσα στο χρόνο. Πρόκειται για ένα μυθιστόρημα fantasy που διαδραματίζεται σε κάποιον μακρινό κόσμο με ήρωες φαντάσματα, μάγους ξωτικά και τρολ, και με εντελώς παράλογο θέμα: την εξακρίβωση εάν η αγαπημένη ενός από τα τρολ της ιστορίας είναι ζόμπι! Η Μάντζαρη, δεν δίνει βάρος στις εκτενείς περιγραφές του κόσμου που έπλασε ούτε περιγράφει επικές μάχες ανάμεσα σε φανταστικά πλάσματα για να μας βάλει στο κλίμα. Δημιουργεί ένα περιβάλλον παραλογισμού μέσα στη λογική του, βασισμένο στις απολύτως σουρεάλ στιχομυθίες των ηρώων της, των αλλοπρόσαλλων πλασμάτων που ρίχτηκαν σε μια αλλοπρόσαλλη αναζήτηση σε έναν κόσμο φανταστικό, και μάλλον κοντινό στον πραγματικό δικό μας. Σάτιρα και φαντασία μεγάλη που κορυφώνονται με τη λύση του αινίγματος: τελικά, η Μιμίλα, το αντικείμενο του πόθου του τρολ, είναι νεκροζώντανη η νεκρή; Ποιος μπορεί να το λύσει, αν όχι ο κύριος με το δρεπάνι;
Πάνος Τσερόλας, Στα ίχνη του ντουκουζούρι, εικ. Αποστόλης Ιωάννου, εκδ. Κέδρος, 2016.
Ο Πάνος Τσερόλας βραβευμένος το 2016 από τον Αναγνώστη για το δεύτερο μυθιστόρημά του με θέμα τους δεινοσαύρους (Τζου, ο δεινόσαυρος Ανζού, εκδ. Κέδρος) ξεκίνησε μια δεύτερη σειρά με ήρωα τον Διονύση Δελή, τον ερευνητή σπάνιων και μυθικών ζώων. Στο μακρινό Ασταρμπανιμπάντ, μια χώρα που σπαρασσόταν από τον πόλεμο, οι ντόπιοι μιλούσαν το μυθικό (;) ντουκουζούρι, ένα τρωκτικό σαν χάμστερ που όταν ήταν ελεύθερο έβγαζε ήχους σαν τραγούδι. Αυτό έψαχνε με την ομάδα του ο Διονύσης Δελής, μετά τη λύση του μυστηρίου της Νέσι, του τέρατος στο Λοχ Νες. Διαβάζοντας αυτό το μυθιστόρημα δράσης, που μοιάζει με έτοιμο σενάριο κινηματογραφικής ταινίας, ο συγγραφέας με πρόσχημα αγαπητά παιδικά θέματα (μυθικά πλάσματα, περιπέτεια) παρουσιάζει και σε όλο τους το εύρος τις συνθήκες, τις πολιτικές και τις σκοπιμότητες πολέμαρχων, διεθνών δυνάμεων και οργανώσεων αρωγής, το φόβο και τα συναισθήματα ανθρωπιάς που αναφύονται σε εμπόλεμες καταστάσεις. Εξαιρετικό μυθιστόρημα με επίσης εξαιρετική ρεαλιστική εικονογράφηση του κομίστα Αποστόλη Ιωάννου.
*****
Μουσεία
Λίνα Μουσιώνη, Το μουσείο των υποσχέσεων, εικ. Ναταλία Καπατσούλια, εκδ. Μεταίχμιο, 2016.
Η πολυσημία του τίτλου Το μουσείο των υποσχέσεων, στο βιβλίο της Λίνας Μουσιώνη, υπαινίσσεται αφενός τη χαρά που μπορεί να προσφέρει η εξερεύνηση ενός μουσείου, όταν παραμεριστούν τα πραγματικά εμπόδια που την απαγορεύουν και αφετέρου τη δημιουργία ενός ‘προσωπικού’ μουσείου, όπου σε περίοπτη θέση εκτίθενται και διαφυλάσσονται οι αξίες και τα πιστεύω της ηρωίδας, και υποθετικά των αναγνωστών του βιβλίου. Η συγγραφέας με το τέχνασμα του βατράχου -φύλακα του μουσείου οδηγεί με παιγνιώδη τρόπο τον αναγνώστη να ανακαλύψει όσα υπόσχονται τα εκθέματά του σε πλούτο συναισθημάτων και γνώσεων. Αυτή είναι η ουσία του βιβλίου η οποία αναπτύσσεται στις δραστηριότητες που κλείνουν το βιβλίο. Καλογραμμένο και με λεπτό χιούμορ στα μέτρα των παιδιών.
Λορ Μονλουμπού, Χαμένοι στο μουσείο, μετ. Μάρω Ταυρή, εκδ. Μεταίχμιο, 2016.
Η επίσκεψη σ’ ένα μουσείο είναι πολλά περισσότερα από το δεν τρέχουμε, δεν αγγίζουμε, δεν τρώμε…. Είναι μια περιπέτεια και για όσα μπορεί να συμβούν τυχαία στη βόλτα: ο επισκέπτης μπορεί να χαθεί, στα ψέματα, μέσα στις αίθουσες και στ’ αλήθεια μέσα στα έργα του κάθε μουσείου ακόμα κι αν αυτό είναι φανταστικό όπως στο βιβλίο. Έτσι ο μικρός αναγνώστης, και ο ενήλικος που ίσως του το διαβάσει, βλέπουν ό,τι και οι ήρωες της ιστορίας, πίνακες και γλυπτά που διεγείρουν το ενδιαφέρον τους. Η Λορ Μονλουμπού έγραψε μια ευχάριστη ιστορία που δίνει τα κλειδιά για όσα πρέπει να μάθουν τα παιδιά όταν επισκέπτονται ένα μεγάλο μουσείο. Ο Ζυστέν και η Νοεμί, μοιράστηκαν τη χαρά μιας περιπέτειας στα μέτρα τους και προτείνουν με τον τρόπο τους στα αληθινά παιδιά να μοιραστούν μια παρόμοια.
*****
Μυστικά και ψέματα στην Ιστορία
Θάνος Κονδύλης, Το μυστικό του βασιλιά Λεωνίδα, εικ. Θάνος Τσίλης, εκδ. Μίνωας, 2016.
Σπάρτη 480 π. Χ. λίγο πριν τη δεύτερη εκστρατεία των Περσών εναντίον των ελληνικών πόλεων. Το ιστορικό πλαίσιο αφορά στις πολιτικές διαμάχες μεταξύ των Σπαρτιατών, κατά πόσο θα έμεναν ουδέτεροι, και μ’ αυτό τον τρόπο σύμμαχοι των Περσών, ή θα συνέπρατταν με τους υπόλοιπους Έλληνες εναντίον τους. Οι δυο συμβασιλείς της Σπάρτης δεν συμφωνούσαν στην τακτική: ο Λεωνίδας επέμενε να συμπράξουν και ο Λεωτυχίδης να συμμαχήσουν με τους εχθρούς. Γύρω από αυτή τη διαμάχη, διανθισμένη με αρκετά πληροφοριακά στοιχεία για την αρχαία Σπάρτη, και με πυρήνα την απόπειρα δολοφονίας του Πλείσταρχου, γιου του Λεωνίδα, και τη φυλάκιση του βασιλιά από τον δολοπλόκο Λεωτυχίδη, στήνεται μια φανταστική ιστορία η οποία ενδέχεται να οδηγήσει τα παιδιά στο τέλειο ιστορικό μπέρδεμα! και να πιστέψουν, όπως συνέβη με την τηλεοπτική σειρά Ζίνα και τους 300, ότι αυτή είναι η πραγματική Ιστορία. Ωστόσο, θα θέλαμε να επισημάνουμε ότι με αφορμή τη σχέση μεταξύ καταγραμμένων ιστορικών γεγονότων και μυθοπλασίας, ζήτημα το οποίο επανέρχεται συστηματικά στη λογοτεχνία, αυτό το παιδικό μυθιστόρημα προσφέρεται εξαιρετικά για να ανοίξει η σχετική συζήτηση με τα παιδιά για τους τρόπους που έχει στη διάθεσή του ο συγγραφέας για να εντάξει/ μεταπλάσει/συνδέσει τα ιστορικά γεγονότα με την πλοκή. Στα θετικά επίσης του μυθιστορήματος ότι τα παιδιά δεν τα μπορούν όλα αφού η πολιτική έχει πολλές κρυφές πλευρές και αυτό που φαίνεται συχνά δεν ισχύει όπως νόμιζαν οι μικροί ήρωες.
