Roland Chambers, Νέλλη, Αναζητώντας τον κάπτεν Πίμποντι (εικ. Ella Okstad,
μετ. Μαρίνα Δημητρά) εκδ. Καλειδοσκόπιο, 2016
Αυτό το παιδικό μυθιστόρημα εκδόθηκε μόλις πέρσι από την Oxford University Press, τον μεγαλύτερο εκδότη πανεπιστημιακών/εκπαιδευτικών βιβλίων στον κόσμο. Για να μπει στον κατάλογο της OUP κρίθηκε αυστηρά, όπως όλα άλλωστε τα βιβλία τους. Γιατί ένας τέτοιος εκδοτικός οίκος δεν χαρίζεται!
Και αρχίσαμε να διαβάζουμε περιμένοντας κάτι, τουλάχιστον, εξαιρετικό. Και δεν διαψευστήκαμε!
Τα πρόσωπα
Ο κάπτεν Πίμποντι, ένας ανώριμος, αμελής πατέρας, που όλο έδινε υποσχέσεις που δεν κρατούσε, καπετάνιος σε πειρατικό καράβι, το οποίο νοικιάστηκε από τον Εξερευνητικό Στόλο Αξιότιμων Κυρίων για να κάνει το γύρο του κόσμου και δεν γύρισε ποτέ.
Ο ταχυδρόμος- πειρατής που ο ανταγωνισμός για μια κοπέλα τον έκανε μοχθηρό.
Οι Αξιότιμοι Κύριοι του Εξερευνητικού Στόλου, που αποδείχτηκαν μια λέσχη φοβητσιάρηδων που ονειρεύονταν τσάι με μπισκότα δίπλα στο τζάκι.
Οι ορφανοί πειρατές, το πλήρωμα, που πίστεψε στο Όπου γης και Πατρίς, κι έμεινε στη χώρα της Εδέμ που δημιούργησε η εξωφρενική έκρηξη ενός ηφαιστείου στο Βόρειο Πόλο.
Και η πρωταγωνίστρια, η Νέλλη, ο μοναδικός θηλυκός χαρακτήρας του βιβλίου, το κορίτσι που ζούσε από μόνο του παρέα με τη χελώνα της και αποφάσισε να σαλπάρει για να ψάξει τον κάπτεν Πίμποντι, τον πατέρα της.
Η Νέλλη θα φτιάξει ένα καράβι- σπίτι, θα διασχίσει τους ωκεανούς, θα βρεθεί σε θύελλες και καλοκαιρία, θα φοβηθεί, θα κοντέψει να πεθάνει, θα πολεμήσει κύματα και κακούς πειρατές, αλλά δεν θα το βάλει κάτω και, ναι, στο τέλος, θα βρει τον καπετάνιο της, αλλά η ζωή του καθένα είναι δική του… και θα επιστρέψει πάλι μόνη στο σπίτι της. Αυτό είναι ένα από τα μηνύματα του βιβλίου.
Θα μπορούσαμε να σκεφτούμε το ταξίδι της Νέλλης σαν μια κοριτσίστικη ιστορία απ’ αυτές που γράφονται τελευταία με σκοπό να ανατρέψουν τα γυναικεία στερεότυπα. Μόνο που δεν αρκεί τα κορίτσια να κάνουν αντρικές δραστηριότητες, όπως να παίζουν ποδόσφαιρο και να χειρίζονται σπαθιά, να χάνουν δηλαδή τη θηλυκότητά τους για να σταθούν ισάξια απέναντι στα αρσενικά, γιατί έτσι δημιουργείται ένα άλλο στερεότυπο, σαν εκείνο για το οποίο κατακρίθηκαν αρκετές φεμινιστικές ομάδες της δεκαετίας του ’70.
Η Νέλλη, αντίθετα, είναι μια μικρή και άξια νοικοκυρά που δεν αρνείται στιγμή αυτή της την ιδιότητα, αλλά τη χρησιμοποιεί με εφευρετικότητα και λογική, μεθοδικά και με γνώση για να οργανώσει το ταξίδι της και να αντεπεξέλθει στις δυσκολίες του: πλέκει με ψιλές βελόνες μάλλινα πανιά για το καράβι της, εφοδιάζεται με κουβάδες και σκούπες, ταχτοποιεί τα ντουλάπια στην καμπίνα της, ακολουθεί σωστούς κανόνες διατροφής, αλλά και παραγγέλνει τα κατάλληλα εφόδια, βιβλία περί ναυσιπλοΐας, νιτσεράδα για τη βροχή και πυξίδα ώστε να είναι έτοιμη για όλα.
Η Νέλλη είναι μια φεμινίστρια σε μικρογραφία που τολμά και βάζει τα γυαλιά σε όλους τους ανόητους περισπούδαστους αρσενικούς συνομιλητές της, αποδεικνύοντας ότι η θηλυκή λογική είναι το ίδιο δυνατή με την ανδρική. Αυτό είναι το δεύτερο μήνυμα.
Διαβάσαμε λοιπόν για ένα ταξίδι που ξεκινά σαν όλα τα άλλα, το οποίο καταλήγει στην ανακάλυψη ενός φανταστικού και εντελώς fantasy κόσμου σε κλασικό εγγλέζικο στιλ –αρκεί να θυμηθούμε τον Πίτερ Παν και την Αλίκη, χωρίς αυτό να σημαίνει πως ο συγγραφέας παραλείπει να μιλήσει για σκοτεινές καταστάσεις, για τους αδιάφορους γονείς της Νέλλης και τη συναισθηματικά δύσκολη συνάντηση της μικρής με τον πατέρα της.
Η εικονογράφηση της Ella Okstad προσθέτει ευφάνταστα στο βιβλίο και συμπληρώνει τις εξαιρετικά πλούσιες περιγραφές του (όπου περνούν και πλήθος χρήσιμες πληροφορίες) με χάρτες, πορτρέτα, εκρήξεις, εικόνες καραβιών και μαχών… Το ίδιο και η μετάφραση της Μαρίνας Δημητρά που μετέφερε στη γλώσσα μας όχι μόνο το λεκτικό πλούτο αλλά και το εγγλέζικο χιούμορ
αυτού του σύντομου μυθιστορήματος το οποίο διαθέτει, εκτός από περιπέτειες, ένα μη-διδακτισμό που μαθαίνει στους αναγνώστες τι θα πει βάζω στόχους, προσπαθώ, αντιμετωπίζω τις δυσκολίες που προκύπτουν και τελικά τα καταφέρνω.
**********
Γκάρι Νόρθφιλντ, Ιούλιος Ζέβρα, Στην αρένα με τους Ρωμαίους (μετ. Αργυρώ Πιπίνη) εκδ. Ψυχογιός
Αν ο Αστερίξ μας έκανε να ξεκαρδιζόμαστε με τη σάτιρα εις βάρος των Ρωμαίων, με τον Ιούλιο Ζέβρα θα καταδιασκεδάσουμε, χάρη στη ζωηρή μετάφραση της Αργυρώς Πιπίνη. Ιδίως που εδώ, δεν είναι οι Γαλάτες και το μαγικό φίλτρο που τους κατατροπώνουν, αλλά ένα τσούρμο ταλαίπωρων ζώων της ζούγκλας που καταλήγουν στο Κολοσσαίο για να πολεμήσουν με άξιους μονομάχους και να … πεθάνουν; Όχι βέβαια! Μια ζέβρα, που γκρινιάζει γιατί τη φωνάζαν ραβδωτό άλογο, ένας ξερόλας αγριόχοιρος, ένα αντιπαθητικό υπεροπτικό λιοντάρι, μια άκακη καμηλοπάρδαλη, ένας χορτοφάγος κροκόδειλος κι ένα πονηρούτσικο ποντίκι εκπαιδεύονται κακήν κακώς για μονομάχοι, ρίχνονται στην αρένα, σαρώνουν, και νικητές θα συνεχίσουν την περιήγησή τους στη ρωμαϊκή αυτοκρατορία στους επόμενους τόμους.
Ο Βρετανός Γκάρι Νόρθφιλντ δεν αφήνει τίποτα όρθιο και ασχολίαστο από τις ιδιοτροπίες και τα σουσούμια εκείνων των παλικαράδων που φορούσαν ‘ ψόφια πουλιά στο καπέλο’!
Το μυθιστόρημα, ως βιβλίο, έχει την ιδιαιτερότητα να αριθμεί τις σελίδες του με ρωμαϊκούς αριθμούς. Είναι κι αυτό ένα από τα παιχνίδια του κομίστα συγγραφέα, μαζί με τα ένθετα σκίτσα των πρωταγωνιστών που σχολιάζουν όσα διαμείβονται στην περίφημη αρένα. Κι ακόμα, ο Νόθφιλντ μεριμνά για το ιστορικό /γνωστικό κομμάτι της ιστορίας του. Έτσι λοιπόν, οι ιστορικές αναφορές, που στον Αστερίξ εμφανίζονται στα σκίτσα του Αλμπέρ Ουντερζό, σ’ αυτό το μυθιστόρημα συγκεντρώνονται σ’ ένα γλωσσάρι στις τελευταίες σελίδες, γραμμένο ανάλαφρα όπως και το μυθιστόρημα.
