του Δημήτρη Β. Τριανταφυλλίδη.
Ζούμε στην εποχή της άκριτης και αμετροεπούς γραφομανίας, στην εποχή όπου η «ποίηση» ταλαντεύεται ανάμεσα σε στιχάκια για τις πίσω πλευρές σελίδων από ημερολόγια κουζίνας και ομάδες μυρίων στις σελίδες κοινωνικής δικτύωσης. Η έκρηξη του Διαδικτύου, οι ψηφιακές εκτυπώσεις, η απόλυτη έλλειψη αυτογνωσίας και η αλαζονεία του ημιμαθούς, έχουν οδηγήσει την έκδοση μερικών χιλιάδων ποιητικών συλλογών σε ετήσια βάση, ενώ η λεγόμενη «ποιητική βιομηχανία εκδόσεων» είναι η μόνη που όχι μόνο δεν υπέστη πλήγματα λόγω της κρίσης, αλλά, απεναντίας, γνωρίζει ιδιαίτερη και αξιοσημείωτη άνθιση.
Η ποίηση όμως, αυτή η ενασχόληση με την ευγενέστερη των τεχνών, απαιτεί βαθιά γνώση της ελληνικής και ευρωπαϊκής γραμματείας, τουλάχιστον, και βαθιά αίσθηση της ιστορίας και της συνέχειας του πολιτισμού. Υπ’ αυτή την έννοια η ποίηση έχει τη δύναμη να θέσει επί τον τύπον των ήλων στα μείζονα προβλήματα της ανθρώπινης ύπαρξης μα και στα ελάσσονα ζητήματα του βίου. Για να το πετύχει αυτό, πέρα από τη γερή πνευματική σκευή που απαιτείται, χρειάζεται η τόλμη και το ήθος του ποιητή να διακινδυνεύσει τη συναναστροφή με την Ερατώ.
Στο κλίμα της γενικευμένης παρακμής που βιώνει η κοινωνία, στο περιβάλλον της ευτέλειας, της προχειρότητας του ποιητικού λόγου, σε καθεστώς κυριαρχίας της ποιητικής κοινοτυπία, η έκδοση ποιητικών συλλογών που ξεφεύγουν από τα συνηθισμένα είναι ένα πνευματικό γεγονός που δίνει κουράγιο στους επιμελείς αναγνώστες.
Οι «Μορφογενέσεις» του Νίκου Σ. Σταμάτη είναι μια ποιητική συλλογή που περιλαμβάνει 38 ποιήματα, τα οποία συνομιλούν ταυτόχρονα με τη μακρά ποιητική και φιλοσοφική παράδοση του ευρύτερου χώρου που ονομάζουμε ευρωπαϊκός πολιτισμός, αλλά και με την προβληματική της σύγχρονης εποχής.
Άνθρωπος με ευρωπαϊκή παιδεία και κουλτούρα ο Νίκος Σ. Σταμάτης, με λόγια μετρημένα και λέξεις ολόκαρδες, βυθίζεται πότε στην άχλη του μύθου και πότε στο σπίθισμα της σύγχρονης ιστορίας, αποδεικνύοντας πως η ικανότητα συνομιλίας του ποιητή καλλιεργείται με κάματο και θυσίες πάνω στη γλώσσα και την ιστορία, πάνω στο χρόνο και στο διάλογο μαζί του.
Η θεματολογία του Ν. Σ. Σταμάτη, ξεφεύγει από εκείνη του ποιητικού συρμού. Με μια χαμηλόφωνη μα συνταρακτική στην εκφορά της ποίηση, ο δημιουργός επαναφέρει στην ποιητική ημερήσια διάταξη τα κορυφαία ζητήματα της σκέψης: τον άνθρωπο, το θείο, το θάνατο, τον έρωτα, το χρόνο. Την ίδια στιγμή, το ποιητική έργο φανερώνει τη βαθιά μοναξιά του ανθρώπου (και του ποιητή), την αδυναμία του να ελέγξει το χρόνο που διαρρέει διαρκώς, τη μακρά πορεία της ζωής με τα κέρδη και τις ζημιές της. Και συνοψίζει ο ποιητής την πορεία μιας ζωής με τους στίχους
Κλείσε τότε τα μάτια και κράτησε μέσα σου
Το αγαπημένο ψέμα –
Στο δωμάτιο των χαμένων αισθήσεων
Και των αληθινών ονείρων.
Η ποίηση του Νίκου Σ. Σταμάτη είναι μια άσκηση στην αισθητική, μια σπουδή στη φιλοσοφία, μα πάνω απ’ όλα είναι μια γνήσια φωνή που άλλοτε ψιθυριστά και άλλοτε δυνατά μιλάει για την αγωνία του ανθρώπου.
Οι «Μορφογενέσεις» του Ν. Σ. Σταμάτη είναι ένα βιβλίο που αργά ή γρήγορα θα ασκήσει μεγάλη επιρροή στη σύγχρονη ποίηση, αφήνοντας πάνω στο σώμα της ανεξίτηλα ίχνη.
Νίκος Σ. Σταμάτης
Μορφογενέσεις
Εκδόσεις Τόπος
Αθήνα 2013
Σελ: 92