του Θωμά Κοροβίνη
Εκθέτω μια σειρά από σκέψεις μου διαβάζοντας την πρόσφατη ποιητική συλλογή της Κούλας Αδαλόγλου Γιατί το μέλλον μια μικρή κουκίδα.
Εύκολα αντιλαμβάνεται κάποιος, ασκημένος στην ανάγνωση και στη μελέτη της νεοελληνικής ποίησης, ότι με τη συλλογή αυτή έχουμε μπροστά μας μια δημιουργό ποιητικού λόγου πρώτης γραμμής, μια ποιήτρια στη μεστή και την καλή της ώρα. Η εντύπωση αυτή υποβάλλεται από τη συνολική αίσθηση που προκαλείται από τη συνεργασία μιας σειράς παραγόντων απ’ τους οποίους ο καθένας παίζει τον δικό του σημαίνοντα ρόλο για τη δημιουργία αυτού του ώριμου αποτελέσματος.
- Δεν υπάρχουν πιο επιδέξιοι πλοηγοί στον ωκεανό της πάμπλουτης και πολύζωνης ελληνικής γλώσσας απ’ τους ποιητές μας. Απ’ αυτούς άλλοι είναι συγκρατημένοι και αμυντικοί χρήστες της εκφοράς και των κωδίκων της, και κάποιοι, λιγότεροι, βουτούν και ανασκαλεύουν τον πάτο του σώματός της μεταχειριζόμενοι τα στιλπνά σχήματα που αποκαλύπτονται από την ανασκαφή. Η Αδαλόγλου στέκεται κάπου ενδιάμεσα, μα ως καλός γνώστης και αγωγός των μυστικών της ελληνικής γλώσσας στήνει τα ποιήματά της με γνώμονα το μέτρο, το απόλυτο μέτρο, την λεπτομερειακά προσεγμένη χρήση της μεταφοράς και το ακριβές ζύγισμα του κάθε επιθέτου, ρήματος, ακόμη και των συνδέσμων και των σημείων της στίξης που είναι κεντημένα όλα ψιλοβελονιά. Πολύ προσεγμένη και η επιλογή και το σημείο τοποθέτησης στους τίτλους ή μέσα στο σώμα των ποιημάτων δεκατεσσάρων ξένων λέξεων, όλων στα αγγλικά, κύριων ονομάτων, τοποθεσιών και απλών ουσιαστικών.
- Η σπάταλη ομορφιά και η πολυχρωμία, η μαγγανεία της φύσης δεν απουσιάζει από αυτή την λεπταίσθητη ποίηση. Η εικονοποιητική δεξιότητα της δημιουργού είναι θαυμαστή, καθαρά εικαστικού-ζωγραφικού τύπου κοντά στους πίνακές του Σαγκάλ και του Μονέ, καθώς εδώ δέντρα, πεταλούδες, φεγγάρια, χόρτα, αγριολούλουδα, ζωύφια, τριζόνια, θάλασσα και λίμνες, πρωταγωνιστούν.
3.Αναδεικνύεται ένα ιδιαίτερα λεπτό θέμα : η θεωρούμενη ως «ηλικία της αθωότητας», όπου καταγράφονται οι πρώτες μνήμες του ανθρώπου και η οποία σημαδεύει τον υπόλοιπο βίο. Αυτές οι παιδικές αναμνήσεις, οι ανεξίτηλες στην κιβωτό της ψυχής, επανέρχονται με την αίσθηση της απώλειας και του πένθους την εποχή των δοκιμασιών και της στέρησης.
4.Τόσο υποδόρια όσο και ευθύβολα εκφέρεται ο πολιτικός στοχασμός και ο κοινωνικός προβληματισμός σε ποικίλες εκφάνσεις του, προπαντός σε σχέση με τα συμβαίνοντα σε διεθνή κλίμακα, και ιδιαίτερα με τις τραγωδίες των απεγνωσμένων προσφύγων και μεταναστών στα δικά μας νερά.
- Πολύ ευδιάκριτη και προβεβλημένη η ευαισθησία της ώριμης γυναίκας, που αγκαλιάζει με μητρικό βλέμμα την παρουσία και τις ιδιαίτερες ανάγκες των παιδιών, αφήνοντας την αίσθηση της εκπροσώπησης του διαιώνιου μητρικού αρχέτυπου, όπως το έχουμε προσλάβει από τα βάθη του ιστορικού χρόνου ως τις μέρες μας, με τη θετική και γόνιμη πλευρά του, την ενστικτώδη αγάπη, τη συνείδηση της ευθύνης και το χρέος της προστασίας. Η ταύτιση αυτού του αρχέτυπου με το πρόσωπο της ποιήτριας είναι αναπόφευκτη, παρόλο που κατά βάθος αυτό δεν έχει σημασία. Σημασία όμως έχει ότι η παρουσίαση αυτού του μοντέλου, της μητέρας-πρότυπου ίσως να προέρχεται από ισχυρό και βαθύ προσωπικό βίωμα αλλά παίρνει πλατύτερες κοινωνικές διαστάσεις μέσα στην ποίηση.
- Το ισχυρότερο εργαλείο της ποιητικής τέχνης της Αδαλόγλου είναι το κύρος και η επιβολή της συναισθηματικής της ωριμότητας που εκφράζεται απόλυτα, κάποτε παράφορα, με λαχτάρα και συγκινητικό πάθος, χωρίς να επιτρέπει ίχνος μελοδραματισμού ή ψευτοαισθησίας. Με την δύναμη των ποιητικών εικόνων να περιγράφουν τις δονήσεις μιας ταραγμένης ψυχής, τις διακυμάνσεις του κλονισμού μια ανήσυχης και βασανισμένης συνείδησης.
Πυκνή και εύστοχη ποίηση κερδίζει απόλυτα τον αναγνώστη της επιτυγχάνοντας τη μέθεξη. Διαθέτει το προσόν να μεταφέρει με πειθώ την περιπέτεια της εσωτερικής περιπλάνησης της ποιήτριας Μπορεί το μότο του πρώτου μέρους της συλλογής να αποφαίνεται πως «όλα στο σκοτάδι θα γίνουν», φράση πολυσήμαντη που θα μπορούσε και να εκληφθεί ως σκοτεινή ή μαύρη, όμως μέσα από τα ποιήματα δεν προκύπτει καμία ερεβώδης και ζοφερή προοπτική ζωής αλλά μια επίμονη και πεισματική πάλη για την νίκη του φωτεινού και του λευκού. «Οι ήρωες προχωρούν στα σκοτεινά» κατά τη διδαχή του Σεφέρη.
info: Κούλα Αδαλόγλου, Γιατί το μέλλον μια μικρή κουκίδα, εκδ. Σαιξπηρικόν 2018
