του Αντώνη Ψάλτη
Λέγεται, και ίσως ισχύει για κάποιους, ότι σε όλη τους τη ζωή γράφουν το ίδιο βιβλίο. Κάθε φορά με άλλο περιεχόμενο, με άλλο τρόπο, για μερικούς δε και με τον ίδιο τρόπο. Δεν μπορούμε, από τώρα, να το πούμε αυτό για τον Θοδωρή Νταλούση, αλλά ,μάλλον, μπορούμε να το πούμε για τα δύο πρώτα του βιβλία. Κεντρικός πυρήνας του προβληματισμού του : η “ αποτυχία ”, και ότι κάθε φορά την περιτριγυρίζει, από την επίμονη επαναπροσπάθεια επιτυχίας, ως την τελική εγκατάλειψη. Όμως στην περίπτωση του Νταλούση δεν έχουμε να κάνουμε ούτε με την τραγελαφική ή ειρωνική “ αποτυχία ” του Κάφκα, ούτε με την υπαρξιακά φιλοσοφημένη “ αποτυχία ” του Μπέκετ. Έχουμε να κάνουμε με την γκαντέμικη, αδικαιολόγητη, απροσπέλαστη “ αποτυχία ” της δικής μας εποχής, μια σύγχρονη, λοιπόν, αντίληψη της “ αποτυχίας ”. Η ζωή, το δείχνει ο συγγραφέας, είναι δύσκολη, και συνήθως οι καθημερινές αποτυχίες καραδοκούν για να την δυσκολέψουν ακόμη περισσότερο. Αυτό, λοιπόν, είναι, τρόπον τινά, το περιεχόμενο. Όμως ο τρόπος, η φόρμα, το “ πως ”, στο δεύτερο βιβλίο του Νταλούση, την “ ΛΩΒΑ ”, είναι ολωσδιόλου διαφορετικό από το πρώτο του βιβλίο, και τούτο, για μένα που δίνω βάση στο “ πως ”, είναι επιτυχία · το αντίστροφο, δηλαδή ακόμη ένας “ Μασκοφόρος ”, θα ήταν λογοτεχνική “ αποτυχία ”, στην οποία όμως δε υποπίπτει ο συγγραφέας φορμαλιστικά, ασχέτως αν την περιγράφει θεματικά. Σε αντίθεση, λοιπόν, με το γκροτέσκο, παιχνιδιάρικο και χιουμοριστικό ( όμως τα αστεία κάποτε τελειώνουν, ίσως έτσι ώστε κάποτε να αρχίσουν ξανά ) ύφος του πρώτου βιβλίου, εδώ στην Λώβα συναντάμε το βαρύθυμο, το εμμονικό, το συμπυκνωμένο, το τελματώδες, το ψυχαναγκαστικό, το οριακό, το περιθωριακό, και όλα αυτά με σύντομες κοφτές, γεμάτες άγχος, θα έλεγα, προτάσεις.
Στα τρία διηγήματα του βιβλίου, που το κάθε ένα διαβάζεται ως αυθύπαρκτη ιστορία, αλλά στα οποία λαμβάνουν ρόλο τα ίδια πρόσωπα, συναντάμε : α) ένα νεαρό που έχει κλειστεί στον εαυτό του, αδυνατώντας να επικοινωνήσει με τους υπόλοιπους συγκάτοικους, και που προσπαθεί απεγνωσμένα με ένα κατσαβίδι, ένα κουτάλι και ένα μαχαίρι να ανοίξει μια τρύπα σε ένα τοίχο. Προφανώς η αλληγορία και ο συμβολισμός εδώ είναι ολοφάνερος, β) δύο νεαρούς που προσπαθούν να ξεφύγουν από την καθημερινότητα τους μέσω ψυχότροπων ουσιών … θα καταλήξουν σ’ ένα αστυνομικό τμήμα, γ) έναν νεαρό που προσπαθεί ν’ αυτοκτονήσει μετά από έναν αποτυχημένο έρωτα. Τα θέματα, λοιπόν, κοινά. Το ζήτημα όμως δεν είναι τα θέματα. Το θέμα είναι η οπτική το συγγραφέα. Και η οπτική μαζί με τον τρόπο συνθέτουν το, “ γεμάτο αγωνία και ιδρώτα ”, λογοτεχνικό κείμενο του συγγραφέα. Η ζωή, όπως προείπα, είναι για τον συγγραφέα δύσκολη. Αλλά και εμείς, από λίγο έως πολύ, είμαστε δύσκολοι, συμπληρώνει ο συγγραφέας. Και αυτή η εξίσωση, μεταξύ ζωής και ημών, δεν λύνεται ποτέ. Το τέλος, ένα τέλος για κάθε περίσταση, μπορεί ίσως να δοθεί, αλλά η τελική λύση δεν επέρχεται. Γι’ αυτό και στα διηγήματά του ο Νταλούσης δεν δίνει ένα οριστικό και αμετάκλητο τέλος, αντιθέτως κάτι αιωρείται, και, θα έλεγα, δεν θέτει καν ερωτήσεις. Ο Θοδωρής Νταλούσης μας δείχνει μόνο το “ πρόβλημα ”. Τα υπόλοιπα είναι, μοιάζει να μας λέει, του καθενός.
info: “ Λώβα”, Θοδωρής Νταλούσης, εκδ. Θράκα, 2018
