Του Φίλιππου Φιλίππου.
Ο Ηλίας Πετρόπουλος, που πέθανε στο Παρίσι στις 3 Σεπτεμβρίου 2003 στα 75 του χρόνια, ήταν ποιητής, λαογράφος και κυρίως ακούραστος μελετητής του ελληνικού λαϊκού πολιτισμού. Τα βιβλία του Ρεμπέτικα τραγούδια, Καλιαρντά, Το εγχειρίδιον του καλού κλέφτη, Το μπουρδέλο, Ο τούρκικος καφές εν Ελλάδι, Ιστορία της καπότας και άλλα πολλά είναι πλέον κλασικά και ανατυπώνονται συχνά. Ο Πετρόπουλος αγαπούσε την Ελλάδα σε υπερβολικό βαθμό μολονότι βρισκόταν επί χρόνια (από το 1975), μακριά της, κι ας εξέφραζε δημοσίως κάποιες περίεργες απόψεις, θεωρούμενες ως ανθελληνικές. Στο Υπόκοσμος και Καραγκιόζης του 1980 διαβάζουμε: «Οι νεοέλληνες συγγραφείς είναι πολύ περήφανοι για την θρησκευτική και εθνική ομοιογένεια του, λεγόμενου, ελληνικού λαού. Έχω την ακριβώς αντίθετη γνώμη…Η Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος χαλκεύει ψευδή στοιχεία που θέτει στην διάθεση της όποιας ελληνικής κυβερνήσεως…Τελειώνω με την σχεδόν αυθαίρετη, αλλά αληθινή διαβεβαίωση ότι στην σημερινή Ελλάδα εκατοντάδες χιλιάδες κατοίκων χρησιμοποιούν σαν μητρική τους γλώσσα την αλβανική ή τα σλαβομακεδόνικα ή τα ρουμανοβλάχικα…»
Ορισμένοι τον θεωρούσαν ανθέλληνα κι ο παλιός του φίλος Γιώργος Ιωάννου τον αποκαλεί «γνωστό εξωμότη»: μάλιστα, το 1983 έβγαλε δυο πατριωτικές «προκηρύξεις» με θέματα που άπτονταν της ελληνολατρίας του και σχετίζονταν με επίκαιρα ζητήματα. Στην πρώτη από αυτές επιχειρούσε να καταγγείλει τα «φληναφλήματα», του Πετρόπουλου, παραθέτοντας μικρό απάνθισμα από τα άνθη ανευλαβείας του «πετροπούλειου μπουκέτου»:
«Επί δύο χιλιετίες η Θεσσαλονίκη δεν υπήρξε ούτε ένα λεπτό ελληνική».
.«Οι Έλληνες καταλαμβάνουν το 1912 την Μακεδονία παραγνωρίζοντας τους ντόπιους Μακεδόνες, που, κυρίως, δεν είναι παρά Σλαβομακεδόνες· και λίγα χρόνια αργότερα αρπάζουν την Θράκη κυριολεκτικά μέσα από τα χέρια των Βουλγάρων –είναι αυτή η Θράκη που σήμερα κατοικείται από μουσουλμάνους (είτε Τούρκους είτε Πομάκους)».
Ωστόσο, δεν χρειάζονται αποδείξεις: ο Πετρόπουλος ήταν ελληνολάτρης κι αυτό ανιχνεύεται στα κείμενά του. Το βιβλίο του Ελύτης Μόραλης Τσαρούχης, του 1966 μολονότι έχει ως υπότιτλο «Αισθηματικές σημειώσεις ενός ερωτευμένου» κι είναι αφιερωμένο στη γυναίκα του Ναυσικά, αποτελεί ύμνο για την Ελλάδα. Γράφει:
«Γράφω γιατί κάποτε θα τα διαβάσεις εσύ. Άπαντα κατατείνουν στον έρωτα και στην Ελλάδα».
«Άξιος εστίν ο Ελύτης γιατί ετάχθη υπέρ των ελληνικών παραδόσεων».
«Ανοιχτά τα μάτια μόνο για Ελλάδα και έρωτα».
Κι ακόμα: «Γλυκιά μου φθινοπωρινή ημέρα, μεγάλοι είναι μόνον αυτοί που χύνουν το αίμα τους για την πατρίδα».
Πέρα από όλα αυτά, υπάρχει και η παραίνεση που ανατρέπει κάθε άποψη για την ανθελληνικότητα του Πετρόπουλου:
«Αγαπάτε την Ελλάδα. Δεύτε ίνα σωθήτε. (Ω, περασμένα χρόνια, που μας άφηναν ν’ αγαπούμε την πατρίδα ανιδιοτελώς)».
Στο Υπόκοσμος και καραγκιόζης, ένα από τα πιο «ανθελληνικά» του βιβλία, σχολιάζει διάφορα γεγονότα της νεοελληνικής ιστορίες:
«Οι αντάρτες που επολέμησαν στην εθνική επανάσταση και τα ορφανά του πολέμου καταντήσανε ζητιάνοι. Έτσι ο ελληνικός λαός λίγα χρόνια μετά την εθνική επανάσταση του, βεβαιώθηκε ότι δεν ήτανε ελεύθερος, ότι ο αληθινός πρωθυπουργός της χώρας εκατοικούσε σε μια ξένη πρεσβεία των Αθηνών, ότι δεν έπρεπε να περιμένει τίποτα από τα πολιτικά κόμματα, και, ότι, η δυστυχία θα εσυνεχίζετο. Οι πρώην αντάρτες και τα ορφανά έπρεπε να αντιδράσουν: ορισμένοι ξαναγίνανε αντάρτες και ορισμένοι διεμόρφωσαν τον αρχικό πυρήνα του ελληνικού υποκόσμου».
Ενίοτε ο Πετρόπουλος εγκωμιάζει τους Τούρκους και κάθε τούρκικο θεσμό ακόμα και τον τούρκικο στρατό. Ορισμένες σκέψεις του είναι δυνατόν να βγάλουν από τα ρούχα τους ακόμα κι εκείνους τους Έλληνες που δεν συμφωνούν με τις απόψεις του Γιώργου Ιωάννου. Λέει σε συνέντευξη στο περιοδικό Μανδραγόρας τον Οκτώβριο του 1997:
«Το λάθος που γίνεται στην Ελλάδα είναι ο συσχετισμός της χούντας που υπάρχει στην Τουρκία με τη χούντα του Παπαδόπουλου. Ουδεμία σχέση ανάμεσα στις δύο χούντες. Η χούντα του Παπαδόπουλου ήταν αντιδραστική χούντα, έφερε πισωγύρισμα της εξέλιξης· η χούντα της Τουρκίας ωθεί προς τα μπροστά. Υπάρχει και διαφορά συμπεριφοράς. Η χούντα της Ελλάδος, καθώς όλες οι ελληνικές κυβερνήσεις, γλείφουν τον κώλο των Αμερικανών. Οι Τούρκοι φέρονται προς τους Αμερικανούς με μια τρομακτική ανεξαρτησία».
Ενίοτε κάνει κρίσεις εξωτερικής πολιτικής, μόνο που όπως το συνηθίζει οι κρίσεις του είναι άκρως προκλητικές. Συνεχίζει στο ίδιο: «Ποτέ δεν είναι απλά τα πράγματα. Μιλάμε για την ιμπεριαλιστική πολιτική των Τούρκων και δεν ελέγχουμε τις ιμπεριαλιστικές τάσεις των Ελλήνων. Γιατί επετέθησαν οι Τούρκοι στην Κύπρο; Οι Τούρκοι επετέθησαν στην Κύπρο όταν η Κύπρος μπούκωσε από ελληνικό στρατό. Οι Έλληνες στρατιώτες –κι αυτό που λέω είναι καταγγελία αφού το έγκλημα δεν παρεγράφη ακόμα- φεύγανε για την Κύπρο με πολιτικά κι ακολουθούσε ο οπλισμός και η στολή σε κιβώτια. Οι Τούρκοι δεν είναι βλάκες, καταλάβαιναν τι συμβαίνει κι έτσι επετέθησαν. Ο πόλεμος είχε θύματα και από τις δύο πλευρές. Αγνοούμενοι δεν είναι μόνον Έλληνες, είναι και Τούρκοι».
Νοσταλγούσε την Ελλάδα; Η Μαίρη Κουκουλέ, η σύντροφός του, λέει πως όχι, δεν τη νοσταλγούσε, απλώς αναπολούσε τα παλιά, όσα είχε ζήσει στην Ελλάδα. Ωστόσο, πιστεύω πως όπως και ο Σεφέρης («όπου και να πάω η Ελλάδα με πληγώνει») ή ο Κάλβος («είναι γλυκύς ο θάνατος μόνον όταν κοιμώμεθα εις την πατρίδα»), αναπολούσε, και νοσταλγούσε, και νοιαζόταν για όσα συνέβαιναν στη χώρα, γνώριζε τα πάντα, ή σχεδόν τα πάντα, ήταν απολύτως ενημερωμένος για τα τεκταινόμενα. Αυτό είναι πασίδηλο. Φαίνεται από τα κείμενά του.
Θα μπορούσε, αν δεν αγαπούσε την Ελλάδα, να αγαπάει τη Γαλλία, όπου έζησε περίπου 30 χρόνια, αν υποθέσουμε πως κάποιος αγαπάει τη χώρα όπου ζει, δημιουργεί και βιοπορεύεται. Κι όμως δεν την αγάπησε, ούτε αυτήν ούτε το λαό της. Κωλόγαλλους, τους έλεγε συχνά, λέξη που βρίσκεται στα γραπτά του. Δεν νοιάστηκε για τη συγκεκριμένη χώρα και το παραδέχτηκε ευθαρσώς στον Μανδραγόρα:
«Ζω τόσα χρόνια στη Γαλλία και γνωρίζω πολλά γι’ αυτόν τον λαό. Συχνά ξέρω για τη Γαλλία διάφορα πράγματα αφάνταστα καλύτερα από τους φίλους μου τους Γάλλους συγγραφείς…Ξέρω, διάβασα βιβλία, ποτέ όμως δεν μίλησα. Δεν κάνω τον μάγκα. Υπάρχουν λαογράφου Γάλλοι. Είμαι Έλληνας και παραμένω Έλληνας».
Θέλοντας να αποσείσει τη βαριά μομφή εναντίον του, ο Πετρόπουλος σε μια συνέντευξή του στο περιοδικό Bestseller δηλώνει:
«Ο ανθελληνισμός μου είναι πλασματικός. Κατ’ αρχήν, δικαιούμαι νάμαι ο εαυτός μου. Αντιτίθεμαι στη διδασκαλία της Παιδείας, της Εκκλησίας, του Στρατού, του Συντάγματος… Δεν αισθάνομαι την ανάγκη να αμυνθώ. Ό,τι έχω δημοσιεύσει είναι για την Ελλάδα και, βασικώς, υπέρ της Ελλάδος. Δεν κατηγόρησα, αλλά στιγμάτισα ορισμένες απόψεις των νεοελλήνων, που κατά την γνώμη μου είναι κούφιες ή ρατσιστικές».
Ιδού και μερικές απόψεις του για τον τουρισμό:
«Ο τουρισμός είναι ένας πολύ μικρός κίνδυνος εν σχέσει με την προετοιμαζόμενη ευρωπαϊκή ΕΙΣΒΟΛΗ. Εξακολουθώ να πιστεύω πως η Ελλαδίτσα δεν έχει κανένα συμφέρον να εντάσσεται στα διάφορα ευρωπαϊκά γκρουπ: ΝΑΤΟ, Κοινή Αγορά, Ευρωπαϊκό κοινοβούλιο και τα τοιαύτα…Είναι αυτονόητο ότι, η ενσωμάτωση της Ελλάδας στην Ευρώπη υποδηλώνει την εξαφάνιση των (όσων απομένουν) ελληνικών αρετών και, συγχρόνως, την υιοθεσία όλων των κακών έξεων των ευρωπαίων…Ο αμερικανικός τρόπος ζωής γκρέμισε ένα μεγάλο μέρος της, ας πούμε, ελληνικότητάς μας. Και, τώρα, ο ευρωπαϊκός (δηλαδή, γερμανικός) τρόπος ζωής μας απειλεί με καθολική καταστροφή. Μου είναι πολύ οδυνηρό το να πιστέψω πως όλοι μας θα καταντήσουμε γκαρσόνια τουριστικών ρεστοράν…»
Γειά σας. Θέλω να σχολιάσω την αναρχική αντίληψη του κ. Πετρόπουλου μέσα από το παράδειγμα της αμερικανικής κουλτούρας.
Όπως σωστά αναφέρεται είχε σχολιάσει πως ο αμερικανικός τρόπος ζωής μας αφαιρέσει την ελληνικότητα μας. Όμως στην συνέντευξη που έδωσε στον κ. Βασίλη Βασιλικό για την εκπομπή Άξιον Εστί ο κ. Πετρόπουλος δείχνει θαυμασμό για την αμερικανική κουλτούρα σε τέτοιο μέγεθος που ήταν ο βασικός λόγος που παραχώρησε τα έργα του στην Γεννάδιο Σχολή.
Οπότε είτε δεν θεωρούσε τον εαυτό του Έλλην αλλά σχολιαστή της ελληνικής λαϊκής κουλτούρας -και μόνο -, είτε υπάρχει απόσταση μεταξύ των 2 απόψεων που εκφράζει.
Θέλω να διορθώσω το λάθος του αυτόματου διορθωτή(τί ειρωνεία) του πληκτρολογίου μου και να αλλάξω το Γεννάδιος σχολή σε βιβλιοθήκη. Επίσης αν σας είναι εύκολο να αλλάξετε το Makis σε Γεράσιμος.