Είμαστε σε κρίση και γράφουμε…

της Μαρίζα Ντεκάστρο

Το θέμα: εάν και γιατί υπάρχει ανάγκη να μιλήσουμε για την κρίση και τις συνιστώσες της, πότε να μιλήσουμε, τι να πούμε, πώς να το πούμε είναι υπαρκτό κι επείγει να ανοίξει από τους γονείς, τους εκπαιδευτικούς καθώς και όλους εκείνους που είναι κοντά στους νέους κάθε ηλικίας.

Νίκος Σιδέρης

Μιλώ για την κρίση με το παιδί, Εμπιστευτική επιστολή σε μεγάλους που σκέφτονται

Εκδ. Μεταίχμιο

Όλοι γνωρίζουμε ότι τα παιδιά και οι νέοι είναι ευαίσθητοι στις αλλαγές που συμβαίνουν  γύρω τους και συχνά μυρίζονται τα συναισθήματα που προσπαθούν να τους κρύψουν οι ενήλικοι. Φοβούνται όταν νιώθουν τους γονείς τους χαμένους και ανασφαλείς.  Η κρίση και οι επιπτώσεις της επηρεάζουν τόσο τους μεγάλους όσο και τα παιδιά τους. Είναι λοιπόν απαραίτητο να βρουν πρώτα οι γονείς τον τρόπο για να μιλήσουν  για όσα απασχολούν τους ίδιους, να καταλάβουν τι συμβαίνει μέσα τους και πώς βιώνουν την κρίση ώστε στη συνέχεια  να μιλήσουν με τα παιδιά τους γι αυτό το ζήτημα..

Ο Νίκος Σιδέρης τους απευθύνει, ως οικογενειακός ψυχοθεραπευτής, μια εμπιστευτική επιστολή. Στο μεγαλύτερο μέρος του βιβλίου ο συγγραφέας κάθεται απέναντι στους γονείς, τους αναλύει την κατάσταση προ κρίσης, και ιδιαίτερα τον ευδαιμονισμό που καλλιεργήθηκε πλαστά στην κοινωνία. Στη συνέχεια επισημαίνει τα ψυχολογικά επακόλουθα της κρίσης -τον φόβο, το αίσθημα της αποτυχίας, την ανημποριά- όλα εκείνα που κατά την εκτίμησή του οδήγησαν μεγάλες ομάδες ενηλίκων σε ψυχολογική διάλυση με αποτέλεσμα να κλυδωνίζονται οι αξίες τους και ο τρόπος της ζωή τους, και να δυσκολεύονται  να διαχειριστούν τη νέα κατάσταση, να μουδιάζουν μην ξέροντας πως να προστατέψουν τα παιδιά τους.

Σύμφωνα με τον συγγραφέα μιλάμε στους νέους και στα παιδιά για την κρίση όταν επηρεάζεται η καθημερινότητά τους, είτε είναι υλική είτε συναισθηματική, όταν πρέπει να τα υποστηρίξουμε συναισθηματικά ώστε να έχουν εφόδια για  να αντιμετωπίσουν τις αλλαγές που επέφερε η κρίση στην οικογένεια και στο ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον. Μας προτείνει να ακούμε προσεχτικά όσα λένε και να μιλάμε με όρους που καταλαβαίνουν. Να καθησυχάζουμε χωρίς να κουκουλώνουμε. Να δίνουμε τις πραγματικές διαστάσεις των προβλημάτων και τις καλύτερες προοπτικές που ελπίζουμε ότι θα έρθουν. Να απαντάμε με σαφήνεια στις απορίες και στις ανησυχίες τους σεβόμενοι την ιδιαιτερότητα των συνομιλητών μας και τους προετοιμάζουμε για τις προσωπικές τους μάχες.

Το βιβλίο του Νίκου Σιδέρη είναι εύληπτο και πολλαπλά χρήσιμο γιατί διαφωτίζει τους ενήλικους αναγνώστες καθώς δίνει την ευκαιρία σε όλους να ξεκαθαρίσουν τις ιδέες τους πέρα από γενικότητες και αφορισμούς για την πολιτική εξουσία και τις οικονομικές πολιτικές.

Οι συγγραφείς παιδικής και νεανικής λογοτεχνίας έχουν κι αυτοί το μερίδιό τους στη συζήτηση περί κρίσης…

Γιώργος Μπουμπούσης,

Η τάξη που νίκησε την κρίση

Εικ. Θανάσης Γκιόκας

Εκδ. Ελληνοεκδοτική

Ο Γιώργος Μπουμπούσης είναι δάσκαλος και ξέρει καλά ότι μια σχολική τάξη είναι καθρέφτης της κοινωνίας.  Έγραψε λοιπόν ένα λογοτεχνικό βιβλίο γνώσεων, δηλαδή ένα βιβλίο το οποίο εντάσσει το γνωστικό του αντικείμενο, στη συγκεκριμένη περίπτωση την κρίση, μέσα στη λογοτεχνική πλοκή. Στην τάξη του μυθιστορήματος γονείς χάνουν τη δουλειά τους και θλίβονται, ένα παιδί επιστρέφει με την οικογένειά του πίσω στη χώρα της καταγωγής του, τα χριστουγεννιάτικα δώρα κοστίζουν λιγότερο ή και δεν δίνονται, ο ίδιος ο δάσκαλος φεύγει στο τέλος της χρονιάς από το σχολείο και πάει σε ένα μέρος όπου μπορεί να ζει με λιγότερα χρήματα… . Ο σκεπτόμενος δάσκαλος του βιβλίου οργανώνει με τα παιδιά τη θεατρική παράσταση ο Ηρακλής και η Λερναία Κρίση, όχι για να τα κοροϊδέψει  ότι έχουν τη δύναμη να κατατροπώσουν την κρίση(το γνωστό παραπλανητικό μοτίβο πολλών παιδικών βιβλίων πως τα παιδιά μπορούν όσα δεν καταφέρνουν οι μεγάλοι), αλλά για να τα βοηθήσει να καταλάβουν πώς να τη ζήσουν.

Παρουσιάζει τις καταστάσεις και τα συναισθήματα που δημιουργήθηκαν στους ήρωες του μυθιστορήματος λόγω της κρίσης, διευκρινίζει όρους, όπως μείωση μισθού, ανεργία, απόλυση, εξηγεί ακόμα και τη λέξη συνέντευξη, τη λέξη κλειδί για στην εύρεση εργασίας και προτείνει να βγούμε όλοι από το καβούκι μας και να στηριχτούμε σε αξίες όπως η έγνοια για τον άλλο και η αλληλοβοήθεια.

Δεν γνωρίζουμε εάν ο συγγραφέας πρόλαβε να διαβάσει το βιβλίο Μιλώ για την κρίση με το παιδί προτού γράψει το μυθιστόρημά του, όμως βασίζεται πάνω στη θεωρία που ανάπτυξε ο Νίκος Σιδέρης και την ντύνει λογοτεχνικά.

Αλεξάνδρα Κ*   Λένα Μερίκα

Lalaland SOS κορίτσι σε κρίση

Εκδ. Πατάκη Εκδ. Κέδρος

Δύο γνωστές συγγραφείς πήραν τη σκυτάλη από τα τηλεοπτικά panels και τα ξεπεσμένα περιοδικά life style και κατέγραψαν την παρούσα κατάσταση σε μια κάποιου τύπου λογοτεχνία: η Αλεξάνδρα Κ* με ένα μυθιστόρημα για νεαρούς ενήλικες (από 17+) και η Λένα Μερίκα για νέους στο ξεκίνημα της εφηβείας (12+).

Η πρώτη αναφέρεται στη Lalaland, μια φανταστική χώρα που κάτι μας θυμίζει. Είναι η λαλαλα χώρα μας με τον ήλιο, τα νησιά, το χρήμα, το κιτς, τα θηριώδη τζιπ, τη μόδα, την έκπτωση κάθε αξίας. Στην Ελλάδα με την αγκυλωμένη εκπαίδευση,  τα ‘δεν πληρώνω’, στη χώρα που πλέει στα πελάγη της διαφθοράς των πολιτικών αναφέρεται και η δεύτερη συγγραφέας.

Lalaland

1. Διαβάζουμε στο οπισθόφυλλο του Lalaland: Η Λου και ο Τομά είναι δεκαεννιά. Δεν

θέλουν   να σώσουν τον κόσμο, δεν θέλουν να σώσουν τη χώρα. Κυρίως δεν θέλουν να σώσουν τους εαυτούς τους… θέλουν μόνο να ερωτευτούν και να ζήσουν όπως τους υποσχέθηκαν… Η Λου και ο Τομά θέλουν να ενηλικιωθούν, να μεγαλώσουν. Πώς όμως γίνεται αυτό;

Η Αλεξάνδρα Κ* και οι Μαμάδες των βορείων προαστίων, που υποσχέθηκαν, έστειλαν τα βλαστάρια τους, τους δεκαεννιάχρονους ήρωες, Τομά και Λου, μαζί με τους αναγνώστες, στη Μύκονο της glossy εξαθλίωσης: πάρτι με κόκα (κεφ. 3-4),  πιθανά ερωτικά τρίο (κεφ. 29), μοντέλα και ελληνικό καμάκι- πορνεία (κεφ. 6), ξεβγαλμένες γριές (κεφ. 10), και πολύ σεξ, πάρα πολύ σεξ σε όλα σχεδόν τα κεφάλαια, στην παραλία, σε βιλάρες, σε rooms to let, με ρούχα ή χωρίς, με βία (κεφ. 16) από ανερμάτιστους νέους που δεν έχουν δίπλα τους σοβαρούς ενήλικους υποστηρικτές για να τους προσγειώσουν στην πραγματικότητα και να τους δώσουν  στοιχειώδεις αξίες. Οι 50 αποχρώσεις του γκρι σε ελληνικό περιβάλλον!

2. Πράγματι, υπάρχουν στην πραγματική ζωή περιβάλλοντα σαν κι αυτά που περιγράφει η Αλεξάνδρα Κ*. Κάποιοι μπορεί να πουν ότι καλά κάνει και μας τα παρουσιάζει για να συνειδητοποιήσουμε τον πάτο που πιάσαμε. Άρα, όλα καλά: θα ανοίξουμε τα μάτια μας και ίσως κάτι αλλάξει.

3. Διαβάζεται το μυθιστόρημα; Ναι, εάν έχεις μεγάλη αντοχή. Γιατί ελπίζεις μήπως κάτι ανατραπεί, μήπως υπάρξει ένα ψήγμα κριτικής ματιάς στα τεκταινόμενα, μήπως ανακαλύψεις κάποιο σχόλιο για όσα γράφονται. Μάταια. Στο Lalaland η κρίση ταυτίζεται αποκλειστικά με την καταγραφή της ‘χαρούμενης κι ανέμελης ζωής του καλοκαιρινού μυκονιάτικου πλήθους’.

Είναι άγνωστο τι θα αποκομίσουν οι αναγνώστες διαβάζοντας τις ερωτικές απολαύσεις της Λου και τους προβληματισμούς της για τη ζωή, ή τις αγωνίες που εκφράζει ο Τομά ρωτώντας τη Λου: «Μήπως με κόβει αυτό το βρακί; Μήπως δει ότι με κόβει και σηκωθεί να φύγει; Μήπως να το ξυρίσω όλο; Πόσα προφυλαχτικά να πάρω;» (σ. 50-51) προτού συναντήσει πρώτη φορά τον Ζαννή, τον διαδικτυακό του έρωτα.

ΩΡΕΠΟΥΣΤΗΜΟΥ!, όπως αναφωνεί και ο Τομά (σ. 98).

SOS κορίτσι σε κρίση

Το μυθιστόρημα της Λένας Μερίκα υποφέρει κυρίως από το σύνδρομο στερεότυπα σε φόντο κρίσης αυτή τη φορά: η μαμά έχει μπουτίκ για πλούσιες, δεν δίνει αποδείξεις, κλέβει τα χρήματα της οικογένειάς της για να χρηματοδοτήσει τη μπουτίκ και ζητά από την κόρη της να διαφημίσει ζωντανά  τα ρούχα του μαγαζιού της για να μπορέσει να πουλήσει, ο πατέρας, ως δεύτερη δουλειά, γράφει εργασίες μπούφων φοιτητών για να περάσουν τα μαθήματα στο πανεπιστήμιο, η γυμνασιάρχης του ακριβού ιδιωτικού σχολείου είναι η προσωποποίηση της γκεσταπίτισσας Μέρκελ, οι μαθητές εντάσσονται στο κίνημα ‘δεν πληρώνω’ και κάνουν κατάληψη, η ‘τρελή’  ηλικιωμένη γειτόνισσα της ηρωίδας, που δεν ήταν τελικά και τόσο τρελή αφού είχε πάρει ως αριστερή μέρος στην Εθνική Αντίσταση, τυλίγει σε μια κόλλα χαρτί τους επίδοξους επαναστάτες και δείχνει σε όλους το σωστό δρόμο, ο νεαρός σπουδαστής κάνει τον ταξιτζή για να διευκολύνει την οικογένειά του, οι γονείς τσακώνονται για τα οικονομικά που φθίνουν, ….., …… Το αποτέλεσμα: ιδεολογικός λαϊκισμός για όσα αφορούν την κρίση, διανθισμένος με στοιχεία ψυχολογίας περί την εφηβεία μαζί με ολίγες σελίδες για το έπος της Εθνικής Αντίστασης.

Το Lalaland σοκάρει όχι για λόγους σεμνοτυφίας, αλλά επειδή δεν δίνει καμιά κατεύθυνση ώστε να συμμαζευτούμε ως κοινωνία και να βρούμε το βήμα μας.

Το SOS κορίτσι σε κρίση είναι απλά μυθιστόρημα κάτω του μετρίου.