Βενετία Αποστολίδου.
Η εορταστική εποχή απαιτεί δώρα και όλα είναι καλοδεχούμενα. Τα βιβλία παίζουν πρωταγωνιστικό ρόλο ως χριστουγεννιάτικα δώρα σε παιδιά και μεγάλους. Γι αυτό και οι παράγοντες της αγοράς του βιβλίου, εκδότες και βιβλιοπώλες διαφημίζουν αυτή την εποχή τα βιβλία τους σε εφημερίδες, περιοδικά και στο διαδίκτυο∙ και κάνουν πολύ καλά διότι πρέπει να θυμηθούμε τι υπάρχει στην αγορά, να διαβάσουμε δυο τρία πράγματα για την κάθε έκδοση προκειμένου να διαλέξουμε το κατάλληλο βιβλίο για τον κατάλληλο αναγνώστη. Αν σε όλα τα δώρα σημασία δεν έχει η χρηματική τους αξία αλλά η φροντίδα και η σκέψη για την επιλογή τους, στα βιβλία αυτό είναι εκατό φορές πιο απαραίτητο, αν θέλουμε το βιβλίο που θα χαρίσουμε να μην καταλήξει αδιάβαστο, παραπεταμένο σε ένα ράφι.
Νομίζω ότι το βιβλίο είναι ένα από τα πιο προσωπικά δώρα αλλά και ένα δώρο που, αν είναι καλοδιαλεγμένο, δείχνει με τον καλύτερο τρόπο την αγάπη μας για τον άλλον. Είναι δύσκολο να χαρίσουμε βιβλίο σε κάποιον που δεν γνωρίζουμε καλά. Θα πρέπει να γνωρίζουμε τις αναγνωστικές του προτιμήσεις ως προς τα είδη των βιβλίων και ως προς τα θέματα που τον ενδιαφέρουν αλλά και την αναγνωστική του εμπειρία. Θα πρέπει να βγούμε από τον εαυτό μας και τις δικές μας προτιμήσεις και να προσπαθήσουμε να μπούμε στη θέση του. Ήδη αυτό είναι μια ένδειξη αγάπης. Επειδή όμως πάντα παραμένουμε ο εαυτός μας, το βιβλίο που διαλέγουμε τελικά αποτελεί μια σύνθεση της δικής μας προσωπικότητας με την προσωπικότητα του άλλου, μια επιβεβαίωση της σχέσης μας αλλά, πολύ πιθανόν, και ένα προχώρημα της σχέσης μας. Διότι, το βιβλίο ως δώρο μπορεί να ανοίξει νέους ορίζοντες αλλά και να δώσει αφορμές για διάλογο.
Όταν το βιβλίο έχει χειρόγραφη αφιέρωση, τότε το σημασιολογικό του φορτίο ως δώρου πολλαπλασιάζεται, ανάλογα με την αφιέρωση και το είδος της σχέσης. Πολλοί από μας θα θυμούνται αφιερώσεις σε βιβλία από αγαπημένα πρόσωπα, αφιερώσεις που έχουν καρφωθεί στο μυαλό πιο πολύ και από τα ίδια τα βιβλία. Ποιο άλλο δώρο έχει αυτό το προνόμιο να προσφέρει χώρο για μια αφιέρωση που θα μείνει για πάντα εκεί, να θυμίζει τη στιγμή; Όσοι διστάζουν να γράψουν αφιέρωση σε ένα βιβλίο δώρο είναι επειδή δεν είναι σίγουροι για την επιλογή τους και θεωρούν πιθανόν ότι ο δωρολήπτης θα θελήσει να το αλλάξει. Σκεφτείτε καλά πριν διαλέξετε το βιβλίο αλλά, όταν το διαλέξετε, σφραγίστε με σιγουριά την επιλογή σας με μια φαρδιά – πλατιά αφιέρωση που να δίνει την ουσία των συναισθημάτων σας για τον άλλον. Κι αν το βιβλίο, παρόλα αυτά, δεν αρέσει, η αξία του θα διατηρείται πάντα αφού δεν θα πάψει ποτέ να αντιπροσωπεύει μιαν αλήθεια, όπως το «Δώρο ασημένιο ποίημα» του Ελύτη.
Και στα παιδιά; Τι προσφέρουν τα βιβλία δώρα στα παιδιά; Μα όλα όσα περιγράψαμε στην παραπάνω παράγραφο σε υπερθετικό βαθμό, αν σκεφτούμε ότι οι όποιες εμπειρίες μπορεί για τα παιδιά να είναι πρωτόγνωρες και να τα επηρεάσουν πολύ περισσότερο. Το 1998 το ΕΚΕΒΙ είχε κάνει έναν διαγωνισμό για παιδιά, εφήβους και ενήλικες με θέμα «Το βιβλίο που μου άλλαξε τη ζωή». Τα βραβευμένα κείμενα είχαν δημοσιευτεί στο περιοδικό Βιβλιοφιλική. Δύο από τα βραβευμένα κείμενα παιδιών αναφέρονταν σε βιβλία που έλαβαν ως δώρα. Το ένα μάλιστα είχε και αφιέρωση από το θείο του παιδιού: «Είχα δει πολλά παραμύθια αλλά αυτό το βιβλίο ήταν το πρώτο που με ένωσε με τα γράμματα, και με την αφιέρωση του θείου μου ξεχώρισε απ’ όλα». Είναι ακριβώς από τις περιπτώσεις όπου η αφιέρωση έχει μεγαλύτερη σημασία από το ίδιο το βιβλίο.