του Βαγγέλη Χατζηβασιλείου.
Ο Χριστόφορος Ράιχενμπαχ καταγόταν από τη Νότια Γερμανία, ήταν υπολοχαγός του βαυαρικού Πυροβολικού και διορίστηκε το 1836 από τον Όθωνα διευθυντής του Βασιλικού Νομισματοκοπείου και Σφραγιστηρίου. Με την ίδρυσή του, το Βασιλικό Νομισματοκοπείο έθεσε εκτός κυκλοφορίας τον φοίνικα (το νόμισμα του Καποδίστρια) και έκοψε τη δραχμή, με την οποία και πορεύτηκε η Ελλάδα μέχρι την περίοδο της εισόδου στην Ευρωζώνη. Ο Χορστ Ράιχενμπαχ (προσοχή στη διαφορά του μικρού ονόματος) κατάγεται από τη Βόρεια Γερμανία, δεν έχει καμία σχέση με τον βαυαρό αξιωματικό (ούτε με τον γερμανικό στρατό) και είναι ο άνθρωπος που θα τεθεί τον Σεπτέμβριο του 2011 επικεφαλής της Task Force, ύστερα από μακρά θητεία στις διοικητικές υπηρεσίες της Κομισιόν και στην Ευρωπαϊκή Τράπεζα Οικοδόμησης και Ανάπτυξης, αναλαμβάνοντας την παροχή τεχνογνωσίας στην Ελλάδα σε θέματα δημόσιας διοίκησης.
Εντοπίζοντας τον λησμονημένο από τους πάντες Χριστόφορο Ράιχενμπαχ και συνδέοντάς τον με τον γνωστό ανά το πανελλήνιο σήμερα συνονόματό του, ο Μιχάλης Ψύλος θα βρει έναν πρωτότυπο τρόπο προκειμένου να ξεκινήσει την εξιστόρηση μιας μεγάλης περιπέτειας. Μια περιπέτεια που δεν είναι άλλη από τις ακανθώδεις οικονομικές και πολιτικές σχέσεις οι οποίες θα διαμορφωθούν μεταξύ Ελλάδας και Γερμανίας επί δύο σχεδόν αιώνες. Αφορμή για το βιβλίο του Ψύλου είναι, βεβαίως, η εξαιρετικά δυσχερής θέση στην οποία θα περιέλθουν οι Έλληνες μετά το ξέσπασμα της κρίσης, σε μιαν Ευρωπαϊκή Ένωση όπου τα σκήπτρα θα κρατήσει χωρίς την παραμικρή αμφιβολία η Γερμανία, με τους υπόλοιπους εταίρους του Νότου να αντιμετωπίζουν παρόμοια με τα ελληνικά προβλήματα: απολύσεις στον δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα, δραματική μείωση των εισοδημάτων και σκαρφάλωμα της ανεργίας σε δυσθεώρητα ύψη.
Με έναν ζωντανό και πολύ άμεσο λόγο, που θα αποκαλύψει όχι μόνο τα γεγονότα της διπλωματίας, της οικονομίας και της πολιτικής, αλλά και δεκάδες παρασκήνια, κάποτε σπαρταριστά σκιαγραφημένα (όπως, για παράδειγμα, ο πόλεμος ανάμεσα σε άγγλους, γάλλους και γερμανούς κατασκόπους στην Αθήνα του Εθνικού Διχασμού), ο συγγραφέας θα περιηγηθεί σε όλους τους κρίσιμους σταθμούς των ελληνογερμανικών σχέσεων: πρώτα η τραγελαφική βασιλεία του Όθωνα, ύστερα ο ρόλος που θα παίξουν οι γερμανοί πιστωτές στην επιβολή του Διεθνούς Οικονομικού Ελέγχου (ΔΟΕ), εν έτει 1893, μετά η αβυσσαλέα σύγκρουση μεταξύ Βενιζέλου και Κωνσταντίνου (όταν ο Κωνσταντίνος θα προσκολληθεί στον Κάιζερ) και κατόπιν, ως επιστέγασμα των προηγουμένων, η μακρά παρουσία της Siemens και των άλλων μεγάλων γερμανικών εταιρειών στην Ελλάδα αρχής γενομένης από τον πρώιμο 20ο αιώνα και φτάνοντας (με ενδιάμεσα στάδια τη ναζιστική Κατοχή και τον μεταπολεμικό κόσμο) μέχρι τα χρόνια μας.
Ο Ψύλλος έχει ψάξει εξαντλητικά το θέμα του. Ανατρέχοντας σε πλήθος ιστορικές, πολιτικές, κοινωνιολογικές και οικονομικές μελέτες, που συνεπικουρούνται από μια σειρά άμεσων ή έμμεσων μαρτυριών, αλλά και βασισμένος σε μια ποικιλόμορφη αρθρογραφία, αντλημένη από τον ημερήσιο και περιοδικό Τύπο (παλαιότερο ή σύγχρονο, ελληνικό και ξένο), ο συγγραφέας ξέρει πώς να χρησιμοποιήσει κατ’ οικονομίαν τα υλικά του. Έμπειρος δημοσιογράφος (με πολλές διεθνείς αποστολές και εκατοντάδες συνεντεύξεις στο ενεργητικό του), ο Ψύλος θα θέσει τον δάκτυλον επί τον τύπον των ήλων, χωρίς να χάσει ποτέ τον έλεγχο των πηγών του.
Δεν πρόκειται, όμως, μόνο γι’ αυτό. Εξετάζοντας τις πολλαπλές μορφές διείσδυσης της Γερμανίας στην Ελλάδα, το βιβλίο θα αποτελέσει και μιαν ανατομία του πολύπαθου ελληνικού τοπίου από τότε που η χώρα απόκτησε την ανεξαρτησία της: έξωθεν παρεμβάσεις, ανελέητες εσωτερικές συγκρούσεις για τη νομή, την κατανομή και την ανακατανομή της εξουσίας, απανωτά δημοσιονομικά αδιέξοδα, χρεοκοπίες που παραπέμπουν σε άλλες χρεοκοπίες (μελλοντικές ή προγενέστερες), μετωπική ή υπόγεια αντιπαράθεση γιγαντιαίων συμφερόντων. Μια Ελλάδα που είμαστε υποχρεωμένοι να βιώσουμε ξανά (και όσο γίνεται πιο βαθιά στο πετσί μας) στην εποχή της κρίσης.
INFO
Μιχάλης Ψύλος: Από τον Ράιχενμπαχ του Όθωνα… στον Ράιχενμπαχ της Μέρκελ. Εκατόν ογδόντα χρόνια γερμανοκρατίας στην Ελλάδα. Πρόλογος: Γιώργος Δελαστίκ. Εκδοτικός Οίκος Α. Α. Λιβάνη. Σελ. 286.
