Της Αλεξάνδρας Σαμοθράκη.
Την παγκόσμια επέκταση του θεσμού ανακοίνωσε στις 18/9 ο πρόεδρος του Ιδρύματος του βραβείου Μπούκερ, Jonathan Taylor. Έτσι από το 2014, υποψήφιοι θα μπορούν να είναι και συγγραφείς με διαβατήρια που δεν έχουν εκδοθεί από τη Μ. Βρετανία, τις χώρες της κοινοπολιτείας ή τη Ζιμπάμπουε, αρκεί το πρωτότυπο έργο τους να έχει γραφτεί στην αγγλική και να έχει εκδοθεί στη Μ. Βρετανία καθώς η υποβολή των υποψηφιοτήτων μπορεί να γίνει μόνο από τους Άγγλους εκδότες. Η κριτική επιτροπή διατηρεί το δικαίωμα να συμπεριλάβει και έργα που οι εκδότες τους δεν έχουν προτείνει.
Όπως διευκρίνισε ο κ Taylor, από το 2011 υπήρχε προβληματισμός, κυρίως σε σχέση με τα αγγλόφωνα μυθιστορήματα που εκδίδονται στην Αμερική και είχε γίνει μια σκέψη να δημιουργηθεί ένα ξεχωριστό βραβείο για τη συγκεκριμένη αγορά, πρόταση που τελικά απορρίφθηκε καθώς η πιθανότητα να πλήξει το κύρος του βασικού βραβείου ήταν κάθε άλλο παρά αμελητέα. Η αναλογία που χρησιμοποιήθηκε στο δελτίου τύπου ήταν άκρως περιγραφική, τόσο του γεωγραφικού αποκλεισμού ορισμένων συγγραφέων όσο και του status των βραβείων (τουλάχιστον στα μάτια της επιτροπής που το απονέμει): φανταστείτε να μην επιτρεπόταν στην Κίνα να λάβει μέρος στους Ολυμπιακούς Αγώνες! Μεγάλο κακό για τους Κινέζους αλλά όχι και τόσο άσχημη εξέλιξη για τις υπόλοιπες χώρες καθώς η Κίνα το 2008 ήταν πρώτη και το 2012 δεύτερη σε συνολικά μετάλλια.
Εκτός από αυτή, τη συνταρακτικότερη στα 45 χρόνια λειτουργίας του θεσμού, αλλαγή, αναθεωρείται και ο αριθμός των βιβλίων που μπορεί να υποβάλει ο κάθε εκδότης, από 2 που ήταν ως τώρα, σε 4 για εκδότες που είχαν πέντε ή περισσότερα βιβλία τους σε προηγούμενες μακρές λίστες και ένα για εκδότες χωρίς προηγούμενη παρουσία σε μακρές λίστες, γεγονός που έχει ήδη τρομοκρατήσει τους μικρότερους εκδοτικούς οίκους που στις αλλαγές αυτές διαβλέπουν ένα μηχανισμό αποκλεισμού των βιβλίων τους.
Ήδη οι Άγγλοι συγγραφείς, κριτικοί, δημοσιογράφοι και εκδότες δηλώνουν ‘έτοιμοι να παραιτηθούν’ από την κατάφωρη αδικία και έχουν επιδοθεί μανιωδώς στο αγαπημένο τους χόμπι: τις εξάρσεις σοβινιστικής γκρίνιας. Ένα από τα φετινά φαβορί για το Booker,ο Jim Crace,δήλωσε στην Independent ‘πώς κάτι θα χαθεί από το βραβείο αν συμπεριλαμβάνει και αμερικανικές υποψηφιότητες’ ενώ η αρχισυντάκτρια σε θέματα λογοτεχνίας της Daily Telegraph, Gaby Wood με ένα άρθρο κόλαφο, απαιτεί να μπορούν να λαμβάνουν και Άγγλοι το Πούλιτζερ (!) ενώ σε ένα άλλο της άρθρο συνιστά ψυχραιμία με το σιβυλλικό ‘οι κανόνες τελικά θα προσαρμοστούν’. Σύμφωνα με άρθρο της στους Times, η Kate Sunders, συγγραφέας, κριτικός και πρώην μέλος της επιτροπής των Booker, εξηγεί πως δε συντρέχει κανένας λόγος ανησυχίας γιατί πολύ απλά ‘το αμερικάνικο μυθιστόρημα δεν πρόκειται να κερδίζει και πολύ συχνά καθώς οι συγγραφείς τους είναι κορυφαίοι άλλα όχι και τόσο κορυφαίοι όσο οι δικοί μας. Οι μόνες εξαιρέσεις ίσως θα ήταν ‘Οι διορθώσεις’ του Jonathan Frazen to 2001 και ‘η Αγαπημένη’ της Toni Morrison το 1987.’
Ο Andrew Kidd, δημιουργός του νέου βραβείου Folio, με έπαθλο 40,000 λίρες για το νικητή, που θα λανσαριστεί το 2014 και θα συμπεριλαμβάνει έργα στην αγγλική γλώσσα ανεξάρτητα από τη χώρα προέλευσης του συγγραφέα κατηγορεί το ίδρυμα των βραβείων Μπούκερ ότι ‘του έκλεψε την ιδέα’ κάτι που η επιτροπή αρνείται σθεναρά. Να υπενθυμίσουμε εδώ πως υπάρχει και διετές Παγκόσμιο Μπούκερ που όμως αφορά το συνολικό έργο ενός συγγραφέα και όχι ένα συγκεκριμένο βραβείο.
